ಅಂಬಿಕಾ (ಜೈನ ಧರ್ಮ)

ಅಂಬಿಕಾ (ಜೈನ ಧರ್ಮ)
ಎಲ್ಲೋರಾ ಗುಹೆಗಳು ಗುಹೆ ೩೪ ರಲ್ಲಿ ಅಂಬಿಕಾ ಚಿತ್ರ

ಜೈನ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ, ಅಂಬಿಕಾ ಅಥವಾ ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿ ಅವರು "ಅರ್ಪಿತ ಪರಿಚಾರಕ ದೇವತೆ" ಅಥವಾ ೨೨ ನೇ ತೀರ್ಥಂಕರ ನೇಮಿನಾಥನ "ರಕ್ಷಕ ದೇವತೆ". ಆಕೆಯನ್ನು ಅಂಬಾಯಿ, ಅಂಬಾ, ಕೂಷ್ಮಾಂಡಿನಿ ಮತ್ತು ಅಮ್ರ ಕೂಷ್ಮಾಂಡಿನಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ . ಆಕೆಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಂದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮರದ ಕೆಳಗೆ ತೋರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಕೆಯು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಜೋಡಿಯಾಗಿ (ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷ ಸರ್ವಾನುಭೂತಿ ಮತ್ತು ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೂಷ್ಮಾಂಡಿನಿ) ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ತೀರ್ಥಂಕರ ಚಿತ್ರದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂಬಿಕಾ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಅಕ್ಷರಶಃ ತಾಯಿ ಎಂದರ್ಥ, ಆದ್ದರಿಂದ ಅವಳು ಮಾತೃ ದೇವತೆ. ಈ ಹೆಸರು ಹಿಂದೂ ದೇವತೆ ಪಾರ್ವತಿಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿಶೇಷಣವಾಗಿದೆ.

ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ

ಅಂಬಿಕಾ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದವಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ತಾಯಿ ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಜೈನ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ

ಅಂಬಿಕಾ ಜೊತೆಗೆ ಶರ್ವಣ, ಎಲ್‌ಎಸಿಎಮ್‌ಎ, ೬ ನೇ ಶತಮಾನ

ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ

ಜೈನ ಪಠ್ಯದ ಪ್ರಕಾರ, ಅಂಬಿಕಾ ಅಗ್ನಿಲಾ ಎಂಬ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಹಿಳೆಯಾಗಿದ್ದು, ದೇವತೆಯಾದಳು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವಳು ತನ್ನ ಪತಿಯೊಂದಿಗೆ ಗಿರಿನಗರ ನಗರದಲ್ಲಿ ಶ್ವೇತಾಂಬರ ಸಂಪ್ರದಾಯದಂತೆ ಸೋಮ ಮತ್ತು ದಿಗಂಬರ ಸಂಪ್ರದಾಯದಂತೆ ಸೋಮಸರ್ಮನ್ ಮತ್ತು ಅವಳ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳಾದ ಸಿದ್ಧ ಮತ್ತು ಬುದ್ದರೊಂದಿಗೆ ಶ್ವೇತಾಂಬರ ಸಂಪ್ರದಾಯದಂತೆ ಶುಭನಕರ ಮತ್ತು ದಿಗಂಬರ ಸಂಪ್ರದಾಯದಂತೆ ಪ್ರಭಾಂಕರರೊಂದಿಗೆ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು.

ವರದತ್ತನಿಗೆ ಅರ್ಪಣೆ

ಒಂದು ದಿನ, ಸೋಮಸರ್ಮನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರನ್ನು ಶ್ರಾದ್ಧ (ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆ) ಮಾಡಲು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿಲವನ್ನು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟನು. ನೇಮಿನಾಥನ ಮುಖ್ಯ ಶಿಷ್ಯ ವರದತ್ತನು ಹಾದುಹೋಗುತ್ತಿದ್ದನು ಮತ್ತು ತನ್ನ ತಿಂಗಳ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಲು ಅಗ್ನಿಲನನ್ನು ಆಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಕೇಳಿದನು. ಸೋಮಸರ್ಮನ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಅವಳ ಮೇಲೆ ಕೋಪಗೊಂಡರು, ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ಈಗ ಆಹಾರವನ್ನು ಅಶುದ್ಧವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರು. ಸೋಮಸರ್ಮನು ತನ್ನ ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಅವಳನ್ನು ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಹಾಕಿದನು; ಅವಳು ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಹೋದಳು.

ದೇವತೆಯಾಗಿ ಪುನರ್ಜನ್ಮ

ಅವಳ ಪುಣ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಅವಳು ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಆಶೀರ್ವದಿಸಲ್ಪಟ್ಟಳು, ಅವಳು ಕೆಳಗೆ ಕುಳಿತಿದ್ದ ಮರವು ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷವಾಯಿತು, ಆಸೆಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಮರವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಒಣಗಿದ ನೀರಿನ ತೊಟ್ಟಿಯು ನೀರಿನಿಂದ ಉಕ್ಕಿ ಹರಿಯಿತು. ದೇವತೆಗಳು ಅಂಗಿಲಾಳೊಂದಿಗಿನ ಉಪಚಾರದಿಂದ ಕೋಪಗೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅವಳ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಆದರೆ ಅವಳ ಮನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಮುಳುಗಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಇದನ್ನು ನೋಡಿದ ನಂತರ ಸೋಮಸರ್ಮನ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಇದು ಸಾಧುತ್ವದ ಕಾರಣವೆಂದು ಭಾವಿಸಿ ಅವಳ ಕ್ಷಮೆಯನ್ನು ಬೇಡಲು ಹೋದರು. ತನ್ನ ಗಂಡನನ್ನು ನೋಡಿ ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಹೆದರಿ ಅಂಗಿಲಾ ಬಂಡೆಯಿಂದ ಹಾರಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಳು ಆದರೆ ತಕ್ಷಣವೇ ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿಯಾಗಿ ಮರುಜನ್ಮ ಪಡೆದಳು. ಅವಳ ಪತಿ ಸಿಂಹವಾಗಿ ಮರುಜನ್ಮ ಪಡೆದನು ಮತ್ತು ಅವನು ಅವಳ ಬಳಿಗೆ ಬಂದು ಅವಳ ಪಾದಗಳನ್ನು ನೆಕ್ಕಿದನು ಮತ್ತು ಅವಳ ವಾಹನವಾದನು. ನೇಮಿನಾಥ ತನ್ನ ಇಬ್ಬರು ಗಂಡುಮಕ್ಕಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಳು ಮತ್ತು ಅಂಬಿಕಾ ನೇಮಿನಾಥನ ಯಕ್ಷಿಯಾದಳು.

ಪರಂಪರೆ

ಅಂಬಿಕಾ ನೇಮಿನಾಥನ ಯಕ್ಷಿಯಾಗಿದ್ದು, ಸರ್ವನ್ಹ ( ದಿಗಂಬರ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ) ಅಥವಾ ಗೋಮೇಧ ( ಶ್ವೇತಾಂಬರ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ) ಯಕ್ಷ .

ಪೂಜೆ

ಗೊಮ್ಮಟೇಶ್ವರ ಪ್ರತಿಮೆಯ ಮುಂದೆ ಗುಲ್ಲಿಕಾಯಿಯಾಗಿ ಅಂಬಿಕಾ

ಅಂಬಿಕಾ ಆರಾಧನೆಯು ಬಹಳ ಹಳೆಯದು, ಅಂಬಿಕಾದ ಹಲವಾರು ಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯಗಳು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಪದ್ಮಾವತಿ, ಚಕ್ರೇಶ್ವರಿ ಜೊತೆಗೆ ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿಯು ಗೌರವಾನ್ವಿತ ದೇವತೆಗಳಾಗಿರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ತೀರ್ಥಂಕರರೊಂದಿಗೆ ಜೈನರಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಂಬಿಕಾ ಮತ್ತು ಪದ್ಮಾವತಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ಆಚರಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಈ ತಾಂತ್ರಿಕ ವಿಧಿಗಳು ಯಂತ್ರ-ವಿಧಿ, ಪೀಠ-ಸ್ಥಾಪನೆ ಮತ್ತು ಮಂತ್ರ-ಪೂಜೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಅಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಕಲ್ಪಲತಾ ಎಂದೂ ಮತ್ತು ಕಾಮನಾ ದೇವಿಯು ಪೂರೈಸುವ ದೇವತೆ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ವಿಮಲ್ ವಸೈನಲ್ಲಿ ಅಂಬಿಕಾ ಕಲ್ಪಲತೆಯನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಬಯಕೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಬಳ್ಳಿಯಾಗಿದೆ. ಅಂಬಿಕಾ ಕೂಡ ಹೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ. ಅಂಬಿಕಾ ಮತ್ತು ಸರ್ವಾಹನ ಭಾರತದ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಒಲವು ಹೊಂದಿರುವ ಯಕ್ಷ-ಯಕ್ಷಿ ಜೋಡಿಯಾಗಿದೆ. ಅಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಕುಲದೇವಿ ಅಥವಾ ಗೋತ್ರ-ದೇವಿ ಎಂದೂ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂಬಿಕಾ ಪೋರ್ವಾಡ್ ( ಪ್ರಗ್ವತ್ ) ಜೈನ ಸಮುದಾಯದ ಕುಲ-ದೇವಿ. ಆಕೆಯನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಮೂರ್ತಿಪೂಜಕ ಜೈನರು ಪೂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಆಕೆಯನ್ನು ಪೋರವಾಡರು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗೌರವಿಸುತ್ತಾರೆ.

ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಗೊಮ್ಮಟೇಶ್ವರನ ಪ್ರತಿಮೆಯ ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಚಾವುಂಡರಾಯನು ಐದು ದ್ರವಗಳು, ಹಾಲು, ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ, ಸಕ್ಕರೆ, ಅಮೃತ ಮತ್ತು ನೂರಾರು ಮಡಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ನೀರಿನಿಂದ ಮಹಾಮಸ್ತಕಾಭಿಷೇಕವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿದನು ಆದರೆ ಪ್ರತಿಮೆಯ ಹೊಕ್ಕುಳದ ಕೆಳಗೆ ದ್ರವವು ಹರಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಕೂಷ್ಮಾಂಡಿನಿಯು ಬಿಳಿಯ ಗುಲ್ಲಿಕಾಯಿ ಹಣ್ಣಿನ ಅರ್ಧಭಾಗದ ಚಿಪ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಹಾಲನ್ನು ಹಿಡಿದ ಬಡ ಮುದುಕಿಯ ವೇಷದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಳು ಮತ್ತು ಅಭಿಷೇಕವನ್ನು ತಲೆಯಿಂದ ಪಾದದವರೆಗೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಚಾವುಂಡರಾಯ ತನ್ನ ತಪ್ಪನ್ನು ಅರಿತು ಅಹಂಕಾರ, ಅಹಂಕಾರವಿಲ್ಲದೆ ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿ ಈ ಬಾರಿ ಅಭಿಷೇಕವನ್ನು ತಲೆತಲಾಂತರದಿಂದ ನೆರವೇರಿಸಲಾಯಿತು . ಕೂಷ್ಮಾಂಡಿನಿ ದೇವಿ ಅಥವಾ ಅಂಬಿಕಾ ಪೂಜೆಯು ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದಲ್ಲಿ ಜೈನ ಆಚರಣೆಗಳ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿದೆ.

ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ

• ಅಂಬಿಕಾ-ಕಲ್ಪ, ಅಂಬಿಕಾ-ತಡಂಕಾ, ಅಂಬಿಕಾತಟಂಕ, ಅಂಬಿಕಾ-ಸ್ತುತಿ, ಅಂಬಿಕಾ-ದೇವಿ-ಸ್ತುತಿ ಮತ್ತು ಭೈರವ-ಪದ್ಮಾವತಿ-ಕಲ್ಪ ಅಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಪೂಜಿಸಲು ತಾಂತ್ರಿಕ ಗ್ರಂಥವಾಗಿದೆ.
• ಅಂಬಿಕಾ-ಸ್ತವನ, ಅಂಬಿಕಾ ಸ್ತೋತ್ರವಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ೧೩ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಮಂತ್ರಿಯಾದ ವಾಸ್ತುಪಾಲರಿಂದ ಸಂಕಲಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಆಚಾರ್ಯ ಜಿನಪ್ರಭಾ ಸೂರಿಯ ಅಂಬಿಕಾ-ದೇವಿ- ಕಲ್ಪ, ೧೪ ನೇ ಶತಮಾನ.
• ಅಪರಾಜಿತಾ-ಪ್ರಚ್ಚ ಅಂಬಿಕಾ ಸ್ತೋತ್ರವಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಭುವನದೇವ, ೧೨-೧೩ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸಂಕಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಪ್ರತಿಮಾಶಾಸ್ತ್ರ

ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿಯು ಸಿಂಹ ಮತ್ತು ಮಾವಿನ ಮರದ ಕೊಂಬೆಯ ಮೇಲೆ ಬಲಗೈಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅವಳ ಮಗ ಎಡಗೈಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದಾಳೆ, ರಾಯಲ್ ಒಂಟಾರಿಯೊ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ, ೮ನೇ-೯ನೇ ಶತಮಾನ

ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ, ಅವಳ ಬಣ್ಣವು ಚಿನ್ನದ ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅವಳ ವಾಹನವು ಸಿಂಹವಾಗಿದೆ. ಆಕೆಗೆ ನಾಲ್ಕು ತೋಳುಗಳಿವೆ. ತನ್ನ ಎರಡು ಬಲಗೈಗಳಲ್ಲಿ, ಅವಳು ಮಾವಿನ ಹಣ್ಣನ್ನು ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದರಲ್ಲಿ ಮಾವಿನ ಮರದ ಕೊಂಬೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ಅವಳ ಎಡಗೈಯಲ್ಲಿ, ಅವಳು ಲಗಾಮುವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದರಲ್ಲಿ ಅವಳ ಇಬ್ಬರು ಪುತ್ರರು, ಪ್ರಿಯಾಂಕರ ಮತ್ತು ಶುಭಂಕರ ಇದ್ದಾರೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಂಬಿಕಾ ಕಡು ನೀಲಿ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ. ಇತರ ತೀರ್ಥಂಕರರಿಗೂ ಅಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಶಶಾಂದೇವಿಯಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಂಬಿಕಾ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಬಾಹುಬಲಿಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಅಂಬಿಕಾ ಮತ್ತು ಸರ್ವಾಹನಭೂತಿಯ ಯಕ್ಷ-ಯಕ್ಷಿ ಜೋಡಿಯ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಗೋಮುಖ - ಚಕ್ರೇಶ್ವರಿ ಮತ್ತು ಧರಣೇಂದ್ರ - ಪದ್ಮಾವತಿ ಜೊತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಮೆಚ್ಚಿನವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.

ಅಂಬಿಕಾ ಸ್ವತಂತ್ರ ದೇವತೆಯಾಗಿಯೂ ಜನಪ್ರಿಯಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ಅಂಬಿಕಾ ಮೂಲವು ಮೂರು ವಿಭಿನ್ನ ದೇವತೆಗಳ ಅಂಶಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಊಹಿಸಲಾಗಿದೆ - ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ದುರ್ಗದಿಂದ ಸಿಂಹದ ಮೇಲೆ ಸವಾರಿ ಮಾಡುವ ದೇವತೆ; ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಮಾವು ಮತ್ತು ಮಾವಿನ ಮರಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕೆಲವು ದೇವತೆಗಳು; ಮೂರನೆಯದು, ಕೂಷ್ಮಾಂಡ .

೨ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿ‌ಇ ಯ ಮನ್ಮೋದಿ ಗುಹೆಗಳ ಅಂಬಾ-ಅಂಬಿಕಾ ಗುಹೆಗಳ ಗುಂಪು ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿಯ ಕೆತ್ತನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಂಬಿಕಾದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಶಿಲ್ಪವು ೫೫೦-೬೦೦ ಸಿ‌ಇ ದಿನಾಂಕದ ಅಕೋಟಾ ಕಂಚಿನ ವಿಗ್ರಹವಾಗಿದೆ. ಹಾವೇರಿ ತಾಲೂಕಿನ ಕರಜಗಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಅಂಬಿಕಾ ಶಿಲ್ಪವೊಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿದೆ. ಶಿಲ್ಪವು ಅದರ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ದಿನಾಂಕದ ಬಗ್ಗೆ ನಾಗರಿ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು-ಸಾಲಿನ ಸಂಸ್ಕೃತ ಶಾಸನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ - "ಅಂಬಿಕಾದೇವಿ, ಶಕ ೧೧೭೩, ವಿರೋಧಕೃತ್. ಸಂವತ್ಸರ, ವೈಶಾಖ ಶುದ್ಧ ೫, ಗುರುವಾರ". ಇದು ಗುರುವಾರ, ೨೭ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೨೫೧ ಕ್ರಿ.ಶ.

• ಚಿತ್ರ:Shri Mahavirji - Jain Museum - Ambika - Kushan Empire.jpg ಕುಶಾನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಾ ಅಂಬಿಕಾ ಶಿಲ್ಪ
• 
  ೬ನೇ-೭ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಚಿತ್ರ
• 
  ೮ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅಂಬಿಕಾದೇವಿ ಕಲುಗುಮಲೈ ಜೈನ ಹಾಸಿಗೆಗಳ ಕೆತ್ತನೆ,
• 
  ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕದಿಂದ ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಚಿತ್ರ, ಸಿ. ೯೦೦ಸಿ‌ಇ, ನಾರ್ಟನ್ ಸೈಮನ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ
• 
  ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿಯ ಶಿಲ್ಪ, ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೦೩೪, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ
• 
  ೧೧ ನೇ ಶತಮಾನದ ರೀಟ್‌ಬರ್ಗ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂನಲ್ಲಿರುವ ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿ
• 
  ೧೧ ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಹಾರಾಜ ಛತ್ರಸಲ್ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಗೋಮೇಧ ಮತ್ತು ಅಂಬಿಕಾ ಶಿಲ್ಪ
• 
  ಜಿನಸ್ ಜೊತೆ ಸರ್ವಾನುಭೂತಿ ಮತ್ತು ಕೂಷ್ಮಾಂಡಿನಿ, ೧೧ ಶತಮಾನ, ಆರ್ಟ್ ಗ್ಯಾಲರಿ ಆಫ್ ನ್ಯೂ ಸೌತ್ ವೇಲ್ಸ್
• 
  ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿಯ ವಿಗ್ರಹ, ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಮತ್ತು ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ, ೧೧೫೦-೧೨೦೦ ಎ‌ಡಿ
• 
  ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿ - ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಅವಧಿ ( ಸರ್ಕಾರಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ಮಥುರಾ )

ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯಗಳು

ಮನಮೋದಿ ಗುಹೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿ

೨ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿ‌ಇ ಯ ಮನ್ಮೋದಿ ಗುಹೆಗಳ ಅಂಬಾ-ಅಂಬಿಕಾ ಗುಹೆಗಳ ಗುಂಪನ್ನು ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಗಿರ್ನಾರ್ ೭೮೪ ಸಿ‌ಇ ಹಿಂದಿನದು ಮತ್ತು ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶ್ರೀ ಮುನಿಸುವ್ರತ-ನೇಮಿ-ಪಾರ್ಶ್ವ ಜಿನಾಲಯದ ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿಯ ಆರಾಧನೆ, ಸಂತು ಭಕ್ತರಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ.

ಶ್ರೀ ಅಂಬಿಕಾ ದೇವಿಯ ಪ್ರಮುಖ ದೇವಾಲಯಗಳು:

• ಗುಜರಾತ್ ರಾಜ್ಯದ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರದ ಕೊಡಿನಾರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಅಂಬಿಕಾದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಪೂರ್ವ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಪ್ರಮುಖ ಯಾತ್ರಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.
• ಶ್ರೀ ಕುಲದೇವಿ ಅಂಬಿಕಾದೇವಿ ಜೈನ ದೇವಾಲಯ, ರಾಜಸ್ಥಾನ ರಾಜ್ಯದ ಪಾಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಖತ್‌ಗಢ .
• ಶ್ರೀ ಕುಲದೇವಿ ಅಂಬಿಕಾದೇವಿ ಜೈನ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಪದರ್ಲಿ, ರಾಜಸ್ಥಾನ .

ಸಹ ನೋಡಿ

• ಪದ್ಮಾವತಿ

 

 

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

• 22 ನೇ ತ್ರಿತಂಕರ ನೇಮಿನಾಥನ ಯಕ್ಷ ಮತ್ತು ಯಕ್ಷಿಣಿಯ ಚಿತ್ರ
• ಶ್ರೀ ಅಂಬಿಕಾದೇವಿಯ ಚಿತ್ರ, ಮುನಿಗಿರಿ, ತಮಿಳುನಾಡು
• ಶ್ರೀ ಅಂಬಿಕಾದೇವಿ, ಜೈನ ತೀರ್ಥಂಕರರು ಮತ್ತು ಆಚಾರ್ಯರ ಚಿತ್ರ
• ಚೆನ್ನೈ ಮ್ಯೂಸಿಯಂನಲ್ಲಿರುವ ಶ್ರೀ ಅಂಬಿಕಾದೇವಿಯ ಚಿತ್ರ

[[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]]