ಕತಿವನೂರು ವೀರನ್
| ಕತಿವನೂರು ವೀರನ್ | |
|---|---|
 ಕತಿವನೂರು ವೀರನ್ ತೆಯ್ಯಂ | |
| ಸಂಲಗ್ನತೆ | ಹಿಂದೂ |
| ಪ್ರದೇಶ | ಉತ್ತರ ಮಲಬಾರ್, ಕೇರಳ, ಭಾರತ |
ಕತಿವನೂರು ವೀರನ್ ( ಮಂದಪ್ಪನ್ ಚೇಕವರ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ [೧] ) ಭಾರತದ ಕೇರಳದ ಉತ್ತರ ಮಲಬಾರ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ದೇವರು. ಮಲಯಾಳಂನಲ್ಲಿ 'ವೀರನ್' ಎಂದರೆ ವೀರ/ನಾಯಕ ಎಂದರ್ಥ. ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ತಿಯ್ಯ ಜನಾಂಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಯೋಧ ಮಂದಪ್ಪನ್ ಚೇಕವರ್‌ನನ್ನೇ ಕತಿವನೂರ್ ವೀರನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ .[೨] ಮಂದಪ್ಪನ್‌ನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಅವನು ದೇವರಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಗೊಂಡ ರೀತಿ ಕೊಳತುನಾಡು ಪ್ರದೇಶದ ಜಾನಪದದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದು, ಇಂದಿನ ಕಣ್ಣೂರು ಮತ್ತು ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿರುವ ವಿವಿಧ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ತೆಯ್ಯಂ ಆಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕತಿವನೂರು ವೀರನ್ ತೆಯ್ಯಂ ಉತ್ತರ ಮಲಬಾರ್‌ನ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ತೆಯ್ಯಂಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.[೩] ಉತ್ತರ ಮಲಬಾರ್ ಪ್ರದೇಶದ ಮಹಿಳೆಯರು ಆರೋಗ್ಯವಂತ ಗಂಡನನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಕತಿವನೂರು ವೀರನ್‌ನನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ.
ದಂತಕಥೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಮಂದಪ್ಪನ್ ಚೇಕವರ್ [೪] ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕತಿವನೂರು ವೀರನ್ ಎಂಬ ದೇವರಾದನು. ಕತಿವನೂರು ವೀರನ್, ತಿಯ್ಯ ಜನಾಂಗದ, ಮಂಗಾಡ್ ಮೆಥಲಿಯಿಲ್ಲಂ ಮನೆಯ ಜಮೀನುದಾರರಾದ ಕುಮಾರಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಪರಕಯಿಲ್ಲಂ ಮನೆಯ ಚಾಕಿ ಅಮ್ಮನವರಿಗೆ ಜನಿಸಿದನು.[೫] ಕಣ್ಣೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ (ಇಂದಿನ ಮಾಂಗಾಡ್) ನಿವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದ ಮಂದಪ್ಪನ್, ಚುಜಲಿ ದೇವತೆಯ ಆಶೀರ್ವಾದದಿಂದ ಜನಿಸಿದನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.[೬] ಅವನು ಸಮರ ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ನುರಿತವನಾಗಿದ್ದನು ಮತ್ತು ಯೋಧನಾಗಲು ಬಯಸಿದ್ದನು.[೭] ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಬದಲು, ಅವನು ತನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತರೊಂದಿಗೆ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಜಿಂಕೆಗಳನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡುತ್ತಿದ್ದನು.[೮] ಕುಮಾರಪ್ಪನ್ ಕೆಲಸ ಮಾಡದ ಮಗನಿಗೆ ಅನ್ನ ಮತ್ತು ಹಾಲು ನೀಡುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದನು. ಆದರೆ ತಾಯಿ ಚಾಕಿ ತನ್ನ ಮಗನ ಮೇಲಿನ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಅವನಿಗೆ ಅನ್ನ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಇದನ್ನು ನೋಡಿ ಕುಮಾರಪ್ಪನ್‌ನಿಗೆ ಕೋಪ ಬಂದು ತನ್ನ ಮಗ ಮಂದಪ್ಪನ್‌ನ ಬಿಲ್ಲನ್ನು ಮುರಿಯುತ್ತಾನೆ.[೬]
ಇದರಿಂದ ದುಃಖಿತನಾದ ಮಂದಪ್ಪನ್ ಮನೆ ಬಿಟ್ಟು ಕೊಡಗು ಬೆಟ್ಟಗಳಿಗೆ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಿರುವ ತನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತರೊಂದಿಗೆ ಸೇರುತ್ತಾನೆ. ಅವರು ಅವನಿಗೆ ಮದ್ಯ ನೀಡಿ ಅವನನ್ನು ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗದೆ ಸ್ಥಳದಿಂದ ಹೊರಟು ಹೋಗುತ್ತಾರೆ.[೬] ಕುಡಿತದ ಅಮಲಿನಿಂದ ಎಚ್ಚರವಾದ ನಂತರ, ಮಂದಪ್ಪನ್ ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗಿ ಅಲೆದಾಡಿ ಕೊನೆಗೆ ಕತಿವನೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ತನ್ನ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪನ ಮನೆಯನ್ನು ತಲುಪಿದನು. ಅವನು ಅಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ, ಮತ್ತು ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ, ಅವನ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪನ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಅವನಿಗೆ ಸಿಗುತ್ತದೆ.[೬] ತನ್ನ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮನ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ, ಅವನು ಎಣ್ಣೆ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಈ ಮಧ್ಯೆ ವೆಲಾರ್ಕೋಟ್ ಚೆಮ್ಮರತಿಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಿ ಮದುವೆಯಾಗುತ್ತಾನೆ.[೬]
ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ನಂತರ, ಅವಳು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಮನೆಗೆ ತಡವಾಗಿ ಬರುವ ಮಂದಪ್ಪನ ಜೊತೆ ಜಗಳವಾಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಒಂದು ದುರದೃಷ್ಟಕರ ದಿನದಂದು, ಅವನ ಕೊನೆಯ ದಿನದಂದು, ಅವನು ಅವಳೊಂದಿಗೆ ಜಗಳವಾಡುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಅವನು ತಡವಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅವಳು ಅವನನ್ನು ಶಪಿಸುತ್ತಾಳೆ.[೯] ಕೊಡಗಿನಿಂದ ತನ್ನ ಹಳ್ಳಿಯ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಲು ಸೈನ್ಯ ಬರುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಕೇಳಿದ ಮಂದಪ್ಪನ್, ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಹಿಡಿದು ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ನಮಸ್ಕರಿಸಿ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೋದನು.[೧೦] ಕೊಡಗಿನ ಸೈನಿಕರೊಂದಿಗೆ ಭೀಕರ ಯುದ್ಧ ನಡೆಯಿತು.
ಮಂದಪ್ಪನ್ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದನು, ಆದರೆ ಮನೆಗೆ ಹಿಂದಿರುಗುವಾಗ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಪೀಠದ ಉಂಗುರ ಮತ್ತು ಕಿರುಬೆರಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ಅವನಿಗೆ ಅರಿವಾಗುತ್ತದೆ.[೬] ಹೀಗಾಗಿ ಅವನು ಪುನಃ ಯುದ್ಧ ಭೂಮಿಗೆ ಹೋಗಲು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನ ಸ್ನೇಹಿತರು ಅವನನ್ನು ತಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಯುದ್ಧಭೂಮಿಗೆ ಎಂದಿಗೂ ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಹೋಗಬೇಡ ಎಂದು ಹೇಳಿದರೂ, ಅವನು ಅದನ್ನು ಕೇಳದೆ ಉಂಗುರವನ್ನು ಮತ್ತು ಕಿರುಬೆರಳನ್ನು ಹುಡುಕಲು ಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ಸೋಲಿನ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಕೊಡಗಿನ ಹೋರಾಟಗಾರರು, ಮಂದಪ್ಪನನ್ನು ಮೋಸದಿಂದ ಕೊಲ್ಲುತ್ತಾರೆ.[೬] ಮಂದಪ್ಪನಿಗಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದ ಚೆಮ್ಮರತಿ ಬಾಳೆ ಎಲೆಯ ಮೇಲೆ ಪೀಠದ ಉಂಗುರ ಮತ್ತು ಕಿರುಬೆರಳು ಬಿದ್ದಿರುವುದನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾಳೆ. ಚೆಮ್ಮರತಿ ಮಂದಪ್ಪನ ಚಿತೆಗೆ ಹಾರಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ.[೬]
ಮಂದಪ್ಪನ್‌ನ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ ಮತ್ತು ಮಗ ಅನ್ನುಕ್ಕನ್ ಅವರ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆ ಮುಗಿಸಿ ನಂತರ ಹಿಂತಿರುಗಿದಾಗ, ಅವರು ದೇವರುಗಳಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟ ಮಂದಪ್ಪನ್ ಮತ್ತು ಚೆಮ್ಮರತಿಯನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾರೆ.[೬] ಮಂದಪ್ಪನ್ ಚೇಕವರ್ ಅವರ ತೆಯ್ಯಂ ಅನ್ನು ಅವರ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪನ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ತೆಯ್ಯಂಗೆ ಕತಿವನೂರ್ ವೀರನ್ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸುತ್ತಾರೆ.[೬] ಇದು ಕತಿವನೂರ್ ವೀರನ್‌ನ ಹಿಂದಿನ ಪುರಾಣ.
ಕತಿವನೂರ್ ವೀರನ್ ತೆಯ್ಯಂ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಕತಿವನೂರ್ ವೀರನ್ ತೆಯ್ಯಂ ಅದರ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಚಲನೆ ಮತ್ತು ನಮ್ಯತೆಯಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.[೬] ಈ ತೆಯ್ಯಂ ಅನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಾತ್ರಿ ಅಥವಾ ಬೆಳಗಿನ ಜಾವದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೬] ಕತಿವನೂರ್ ವೀರನ್ ತೆಯ್ಯಂ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲಾದ ಕೋಶವನ್ನು ಬಾಳೆಹಣ್ಣು ಮತ್ತು ಬಹು ಬಣ್ಣದ ಬಣ್ಣಗಳು ಮತ್ತು ಬೆಂಕಿಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಕೋಲುಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಚೆಮ್ಮರತಿ ಥರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.[೬] ಅದು ಅವನ ಪತ್ನಿ ಚೆಮ್ಮರತಿ ಎಂಬುದರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ.[೬] ಅದರ ಅರವತ್ತನಾಲ್ಕು ಕೋಶಗಳು, ಕೊಡಗರು ವಿಶ್ವಾಸಘಾತುಕತನದಲ್ಲಿ ಕತಿವನೂರ್ ವೀರನ್‌ನನ್ನು ಕೊಂದು ಅವನ ದೇಹವನ್ನು ಅರವತ್ತನಾಲ್ಕು ತುಂಡುಗಳಾಗಿ ಎಸೆಯಲಾಯಿತು ಎಂಬುದನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತವೆ.[೬] ತೆಯ್ಯಂನ ಮುಖ ಕಲೆಯನ್ನು ನಾಕಮ್ ತಜ್ತಿ ಎಳುತ್ತು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.[೬] ಮುಖದಲ್ಲಿ ಗಡ್ಡ ಮತ್ತು ಮೀಸೆ ಇರುತ್ತದೆ.[೬]
ಉತ್ತರ ಮಲಬಾರ್ ಪ್ರದೇಶದ ಅನೇಕ ಹುಡುಗಿಯರು ಆರೋಗ್ಯವಂತ ಗಂಡನನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಇನ್ನೂ ಕತಿವನೂರ್ ವೀರನ್‌ನನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ.[೬] ಕತಿವನೂರು ವೀರನ್ ತೆಯ್ಯಂನ ನರ್ತಕನು ಎಲ್ಲಾ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವೀಣನಾಗಿರಬೇಕು.[೧೧] ಸಂದರ್ಶಕರು ತೆಯ್ಯಂಗೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಬಹುದು ಮತ್ತು ತೆಯ್ಯಂ ಸರಿಯಾದ ಉತ್ತರವನ್ನು ನೀಡಬೇಕು.[೧೧]
ಕತಿವನೂರ್ ವೀರನ್‌ನ ಕುರಿತಾದ ಕೆಲಸಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಕೇರಳ ಭಾಷಾ ಸಂಸ್ಥೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ , ಕಾಲಡಿ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯ ಕಾಲೇಜಿನ ಮಲಯಾಳಂ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕಿ ಲಿಸ್ಸಿ ಮ್ಯಾಥ್ಯೂ ಅವರ ಪುಸ್ತಕ, ಕತಿವನೂರ್ ವೀರನ್: ಮಲಕಯಾರಿಯ ಮನುಷ್ಯನ್, ಚುರಮಿರಂಗಿಯ ದೈವಂ ಮಂದಪ್ಪನ್ ಕತಿವನೂರ್ ವೀರನ್ ದೇವರಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಗೊಂಡದ್ದನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ.[೧೨] ಈ ಪುಸ್ತಕವು ಕಣ್ಣೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಕಾಲಡಿ ಸಂಸ್ಕೃತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಕೊಡೈಕೆನಾಲ್‌ನ ಮದರ್ ತೆರೇಸಾ ಮಹಿಳಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕವಾಗಿದೆ.[೧೩]
ಪಿಆರ್‌ಡಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಉಪ ನಿರ್ದೇಶಕ ಇ.ವಿ. ಸುಗತನ್ ಬರೆದ ಮತ್ತು ಕೇರಳ ಬಾಲಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಮಕ್ಕಳ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪುಸ್ತಕ ಕತಿವನೂರ್ ವೀರನ್ ಅನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೭, ೨೦೨೧ ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.[೧೪]
ಗಲ್ಫ್ ಮಲಯಾಳಿಗಳ ಬಳಗದಿಂದ ಆರಂಭವಾದ ಶ್ರೀ ಮೂಕಾಂಬಿಕಾ ಕಮ್ಯುನಿಕೇಷನ್ಸ್ ಬ್ಯಾನರ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕತಿವನೂರ್ ವೀರನ್ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಚಿತ್ರ ತಯಾರಾಗುತ್ತಿದೆ.[೧೫] ಗಿರೀಶ್ ಕುನ್ನುಮ್ಮಲ್ ನಿರ್ದೇಶನದ ಈ ಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ೫೦ ಮಿಲಿಯನ್ ರೂಪಾಯಿಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ವೆಚ್ಚವಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ರಾಜಮೋಹನ್ ನೀಲೇಶ್ವರಂ ಮತ್ತು ಟಿ ಪವಿತ್ರನ್ ಚಿತ್ರಕಥೆ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.[೧೬][೧೬]
ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ಕಲಿಯಟ್ಟಂ (೧೯೯೭) - ೧೯೯೭ ರ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಕತಿವನೂರು ವೀರನೆ ಎಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಹಾಡು ಕತಿವನೂರು ವೀರನ್‌ನ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ.[೧೬]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ K. k. N Kurup (1989). Samooham Charithram Samskaram. Poorna Publication. p. 73.
- ↑ "Reviving tradition Theyyam season begins in northern Kerala". 27 October 2022.
- ↑ Menon, Anasuya (28 February 2019). "The tale of a much-loved hero". The Hindu (in Indian English).
- ↑ "Reviving tradition Theyyam season begins in northern Kerala". Mathrubumi. 27 October 2022.
- ↑ "ആരാണീ കതിവനൂർ വീരൻ? കതിവനൂർ വീരൻ തെയ്യം വീഡിയോ കാണാം". Samayam Malayalam (in ಮಲಯಾಳಂ). Times of India.
- ↑ ೬.೦೦ ೬.೦೧ ೬.೦೨ ೬.೦೩ ೬.೦೪ ೬.೦೫ ೬.೦೬ ೬.೦೭ ೬.೦೮ ೬.೦೯ ೬.೧೦ ೬.೧೧ ೬.೧೨ ೬.೧೩ ೬.೧೪ ೬.೧೫ ೬.೧೬ ೬.೧೭ "ആരാണീ കതിവനൂർ വീരൻ? കതിവനൂർ വീരൻ തെയ്യം വീഡിയോ കാണാം". Samayam Malayalam (in ಮಲಯಾಳಂ). Times of India."ആരാണീ കതിവനൂർ വീരൻ? കതിവനൂർ വീരൻ തെയ്യം വീഡിയോ കാണാം". Samayam Malayalam (in Malayalam). Times of India.
- ↑ "For ethereal nights, walk with the Theyyams of Kannur". Manorama.
- ↑ "About Kathivanor Veeran theyyam - malabar". chayilyam. 5 March 2013. Archived from the original on 9 February 2022. Retrieved 9 February 2022.
- ↑ "For ethereal nights, walk with the Theyyams of Kannur". Manorama."For ethereal nights, walk with the Theyyams of Kannur". Manorama.
- ↑ "About Kathivanor Veeran theyyam - malabar". chayilyam. 5 March 2013. Archived from the original on 9 February 2022. Retrieved 9 February 2022."About Kathivanor Veeran theyyam - malabar". chayilyam. 5 March 2013. Archived from the original on 9 February 2022. Retrieved 9 February 2022.
- ↑ ೧೧.೦ ೧೧.೧ "Kathivanoor Veeran Theyyam- കതിവനൂർ വീരൻ | Theyyam Kerala". 8 February 2020.
- ↑ Menon, Anasuya (28 February 2019). "The tale of a much-loved hero". The Hindu (in Indian English).Menon, Anasuya (28 February 2019). "The tale of a much-loved hero". The Hindu.
- ↑ Namboodiri, O. K. Narayanan. "അക്ഷരങ്ങളുടെ കൈപിടിച്ച്..." Mathrubhumi (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್).
- ↑ "പോരാട്ടങ്ങളുടെ ചരിത്രം പാഠ്യവിഷയമാകണം-മന്ത്രി എം വി ഗോവിന്ദന് മാസ്റ്റര്". www.prd.kerala.gov.in.
- ↑ Nath, Ravi (5 August 2011). "തെയ്യത്തിന്റെ കഥയുമായി കതിവനൂര് വീരന്". malayalam.filmibeat.com (in ಮಲಯಾಳಂ).
- ↑ ೧೬.೦ ೧೬.೧ ೧೬.೨ Nath, Ravi (5 August 2011). "തെയ്യത്തിന്റെ കഥയുമായി കതിവനൂര് വീരന്". malayalam.filmibeat.com (in ಮಲಯಾಳಂ).Nath, Ravi (5 August 2011). "തെയ്യത്തിന്റെ കഥയുമായി കതിവനൂര് വീരന്". malayalam.filmibeat.com (in Malayalam).
ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
Media related to ಕತಿವನೂರು ವೀರನ್ at Wikimedia Commons
