ಕಾಲಸೂಚಕ ಉಪಕರಣಗಳ ಇತಿಹಾಸ

ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ, ಉಪಕರಣಗಳು ಕಾಲವನ್ನು ಮಾಪನ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಜಾಡನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಕಾಲ ಮಾಪನದ ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿನ ಷಷ್ಟಿಕ್ರಮದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಸ್ಯೂಮರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೨೦೦೦ ದಿನಾಂಕಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟಿಯನ್ನರು ಒಂದು ದಿನವನ್ನು ಎರಡು ೧೨-ಘಂಟೆಗಳ ಅವಧಿಗಳನ್ನಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ಚಲನೆಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದಕ್ಕೆ ದೊಡ್ದದಾದ ಚೌಕ ಸೂಜಿ ಕಂಬಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರು ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನೂ ಕೂಡ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿದರು, ಅವುಗಳು ಸಂಭಾವ್ಯವಾಗಿ ಅಮ್ಯುನ್-ರೇ ಯ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು, ಮತ್ತು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಈಜಿಪ್ತ್‌ನ ಹೊರಗಡೆಯೂ ಕೂಡ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟವು; ಅವುಗಳನ್ನು ಕ್ಲೆಪ್ಸಿಡ್ರೇ ಎಂದು ಕರೆದ ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕರಿಂದ ಅವುಗಳು ಪುನರಾವರ್ತಿತವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಶಾಂಗ್ ರಾಜಪರಂಪರೆಯು ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ಹೊರಹರಿವಿನ ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದವು ಎಂಬುದಾಗಿ ನಂಬಲಾಗುತ್ತದೆ, ಉಪಕರಣಗಳು ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೨೦೦೦ ಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚೆ ಮೆಸಪೋಟಮಿಯಾದಿಂದ ಪರಿಚಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು. ಇತರ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲಸೂಚಕ ಉಪಕರಣಗಳು ಚೀನಾ, ಜಪಾನ್, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು ಇರಾಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೇಣಬತ್ತಿ ಗಡಿಯಾರ; ಭಾರತ ಮತ್ತು ಟಿಬೇಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಾಗೆಯೇ ಯುರೋಪ್‌ನ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಾಲದಂಡ; ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರಕ್ಕೆ ಸರಿಸಮನಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಮರಳು ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ಮುಂಚಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಎಸೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ನೆರಳುಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದ್ದವು, ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಅವು ಮೋಡಮುಸುಕಿದ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಕಾಲ ಬದಲಾದಂತೆ (ನೋಮನ್ ಭೂಮಿಯ ಅಕ್ಷಾಂಶದ ಜೊತೆಗೆ ಸರಿಹೊಂದಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರದಿದ್ದರೆ) ಪುನರ್‌ಮಾಪನರೇಖೆಗಳು ಅವಶ್ಯಕವಾಗುತ್ತವೆ. ಪರಿಭ್ರಮಣದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ವಿರಮಿಸುವ ಚಲನೆಗಳಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿದ ನೀರಿನಿಂದ-ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ವಿಮೋಚನಾ ಮಾರ್ಗ ಯಾಂತ್ರಿಕತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮುಂಚಿನ ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ಗಡಿಯಾರವು,^[೧] ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಸ್‌ನ ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೩ನೆಯ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದಾಗಿದೆ;^[೨] ನಂತರ ಚೀನಾದ ಎಂಜಿನಿಯರುಗಳು ೧೦ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಪಾದರಸದಿಂದ-ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ವಿಮೋಚನಾ ಮಾರ್ಗ ಯಾಂತ್ರಿಕತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸಿದರು,^[೩] ಅದನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತ, ಅರಬ್ ಎಂಜಿನಿಯರುಗಳು ೧೧ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಗೇರ್‌ಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಭಾರಗಳಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸಿದರು.^[೪]

ಅಂಚಿನ ವಿಮೋಚನಾ ಮಾರ್ಗ ಯಾಂತ್ರಿಕತೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಗಡಿಯಾರಗಳು ೧೪ ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು, ಮತ್ತು ೧೬ ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್-ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಗಡಿಯಾರ ಮತ್ತು ಪಾಕೆಟ್ ವಾಚ್‌ಗಳಂತಹ ಉಪಕರಣಗಳು ಸಂಶೋಧಿಸಲ್ಪಡುವವರೆಗೆ ಮಾನದಂಡಾತ್ಮಕ ಕಾಲಸೂಚಕ ಉಪಕರಣಗಳಾಗಿದ್ದವು, ಅದನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತ ೧೮ ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಲೋಲಕದ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಸಂಶೋಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ೨೦ ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ, ಕ್ವಾರ್ಟ್ಜ್ ಆಂದೋಲಕಗಳು ಸಂಶೋಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು, ಅದರ ನಂತರ ಆಟೋಮಿಕ್ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಸಂಶೋಧನೆಯಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಕ್ವಾರ್ಟ್ಜ್ ಅಂದೋಲಕಗಳು ಮೊದಲಿಗೆ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದರೂ ಕೂಡ ಅವುಗಳು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಮತ್ತು ಸುಲಭವಾಗಿದ್ದವು ಮತ್ತು ನಿಖರವಾಗಿದ್ದವು, ಅವು ರಿಸ್ಟ್‌ವಾಚ್‌ಗಳಲ್ಲಿ (ಕೈಗಡಿಯಾರಗಳಲ್ಲಿ) ತಮ್ಮ ಬಳಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾದವು. ಆಟೋಮಿಕ್ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಯಾವುದೇ ಮುಂಚಿನ ಕಾಲ ಸೂಚಕ ಉಪಕರಣಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ನಿಖರವಾಗಿದ್ದವು, ಮತ್ತು ಇತರ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಮಾಪನಾಂಕವನ್ನು ನಿರ್ಣಯಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ನಿಖರ ಸಮಯವನ್ನು ಮಾಪನ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟವು; ಒಂದು ಮಾನದಂಡಾತ್ಮಕ ನಾಗರೀಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸಹಸಂಬಂಧಿತ ಜಾಗತಿಕ ಕಾಲವು ಆಟೋಮಿಕ್ ಕಾಲದ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ.

ಮುಂಚಿನ ಕಾಲಸೂಚಕ ಉಪಕರಣಗಳು

ಹಲವಾರು ಪ್ರಾಚೀನ ನಾಗರೀಕತೆಗಳು ಖಾಗೋಳಿಕ ಕಾಯಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಿದರು, ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರರನ್ನು ಕಾಲಗಳು, ದಿನಾಂಕಗಳು, ಮತ್ತು ಋತುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು.^[೫]^[೬] ಷಷ್ಟಿಕ್ರಮದ ಕಾಲಸೂಚಕದ ವಿಧಾನಗಳು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಮಾಜಗಳಲ್ಲಿ ಈಗ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ, ಇದು ಮೊದಲಿಗೆ ಸರಿಸುಮಾರು ೪,೦೦೦ ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹಿಂದೆ ಮೆಸಪೋಟಮಿಯಾ ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ತ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಗಮವಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿತು;^[೫]^[೭]^[೮] ಅದೇ ರೀತಿಯಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಮೆಸೋಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿತು.^[೯] ಮೊದಲ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗಳು ಕೊನೆಯ ಹಿಮಶಿಲಾಯುಗದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹಂಟರ್-ಗ್ಯಾದರರ್‌ನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು, ಅವನು ಚಂದ್ರನ ಮಜಲುಗಳು ಅಥವಾ ಋತುಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದಕ್ಕೆ ಕೋಲುಗಳು ಮತ್ತು ಮೂಳೆಗಳಂತಹ ಸಲಕರಣೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡನು.^[೬] ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಸ್ಟೋನ್‌ಹೆಂಗ್‌ನಂತಹ ಕಲ್ಲಿನ ಪರಿಧಿಗಳು ಜಗತ್ತಿನ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು, ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಇತಿಹಾಸ ಪೂರ್ವದ ಯುರೋಪ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು, ಮತ್ತು ಅವುಗಳು ಕಾಲಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ವಿಷುವತ್ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಗಳು ಅಥವಾ ಅಯನ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಗಳಂತಹ ಋತುಕಾಲಿಕ ಮತ್ತು ವಾರ್ಷಿಕ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಊಹಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟವು.^[೬]^[೧೦] ಮಹಾಶಿಲೆಯ ನಾಗರಿಕತೆಗಳು ಯವುದೇ ದಾಖಲು ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ನೀಡಿರಲಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಕಾಲಸೂಚಕ ವಿಧಾನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಾತ್ರ ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು.^[೧೧]

೩೫೦೦ ಕ್ರಿ.ಪೂ. – ೫೦೦ ಕ್ರಿ.ಪೂ.

ಛಾಯಾಯಂತ್ರಗಳು ನೆರಳು ಗಡಿಯಾರಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ, ಅವು ಒಂದು ದಿನದ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಮಾಪನ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೊದಲ ಉಪಕರಣಗಳಾಗಿದ್ದವು.^[೧೨] ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯದು ಎಂದು ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ನೆರಳು ಗಡಿಯಾರವು ಈಜಿಪ್ತ್‌ನಿಂದ ಬಂದಿದೆ, ಮತ್ತು ಅದು ಹಸಿರು ಪದರಗಲ್ಲಿನಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಸರಿಸುಮಾರು ೩೫೦೦ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ತ್‌ನ ಚೌಕ ಸೂಜಿ ಕಂಬಗಳೂ ಕೂಡ ಮುಂಚಿನ ನೆರಳು ಗಡಿಯಾರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದವು.^[೬]^[೧೩]^[೧೪]

ಈಜಿಪ್ತ್‌ನ ನೆರಳು ಗಡಿಯಾರಗಳು ದಿನದ ಕಾಲವನ್ನು ೧೦ ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿದವು, ಅದರ ಜೊತೆಗೆ ಒಂದು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ನಾಲ್ಕು "ನಸು ಬೆಳಕಿನ ಘಂಟೆಗಳನ್ನು" - ಬೆಳಗಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಘಂಟೆ ಮತ್ತು ಸಂಜೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಘಂಟೆಯನ್ನು ಕೂಡ ಸೇರಿಸಿದವು. ಒಂದು ವಿಧದ ನೆರಳು ಗಡಿಯಾರವು ಐದು ಅಸ್ಥಿರ (ಬದಲಾವಣೆಗೊಳ್ಳುವ) ಗುರುತುಗಳ ಜೊತೆಗಿನ ಒಂದು ದೀರ್ಘ ದಂಡವನ್ನು ಮತ್ತು ಆ ಗುರುತುಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದು ನೆರಳನ್ನು ಎಸೆಯುವ ಒಂದು ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತಲ್ಪಟ್ಟ ಅಡ್ಡ ಸರಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಇದು ಬೆಳಗಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವದ ಕಡೆಗೆ ಇರುತ್ತಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ವೇಳೆಗೆ ಪಶ್ಚಿಮದ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗುತ್ತಿತ್ತು. ಚೌಕ ಸೂಜಿ ಕಂಬಗಳು ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದವು: ಗುರುತುಗಳ ಸುತ್ತ ಎಸೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ನೆರಳುಗಳು ಈಜಿಪ್ತ್‌ನ ಜನರಿಗೆ ಸಮಯವನ್ನು ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕುವುದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಚೌಕ ಸೂಜಿ ಕಂಬಗಳೂ ಕೂಡ ಬೆಳಗಿನ ಸಮಯ ಅಥವಾ ಮಧ್ಯಾಹ್ನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಿದ್ದವು, ಹಾಗೆಯೇ ಬೇಸಿಗೆಕಾಲದ ಮತ್ತು ಚಳಿಗಾಲದ ಅಯನ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಗಳನ್ನೂ ಕೂಡ ಸೂಚಿಸುತ್ತಿದ್ದವು.^[೬]^[೧೫] ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೧೫೦೦ ರಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದಲ್ಪಟ್ಟ ಮೂರನೆಯ ನೆರಳು ಗಡಿಯಾರವು ಸಿ. ಒಂದು ಬಾಗಲ್ಪಟ್ಟ ಟಿ-ಸ್ಕ್ವೇರ್‌ಗೆ ಸದೃಶವಾದ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು (ಆಕಾರವನ್ನು) ಹೊಂದಿತ್ತು. ಇದು ಕಾಲದ ಸರಿಯುವಿಕೆಯನ್ನು ಒಂದು ರೇಖಾತ್ಮಕ-ಅಲ್ಲದ ಸೂತ್ರದ ಮೇಲಿನ ಅಡ್ದ ಸರಳುಗಳ ಮೂಲಕ ಎಸೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ನೆರಳಿನ ಮೂಲಕ ಮಾಪನ ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಟಿ ಇದು ಬೆಳಗಿನ ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಅಭಿಮುಖವಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಲೂ ತಿರುಗುತ್ತಿತ್ತು, ಆದ್ದರಿಂದ ಇದು ತನ್ನ ನೆರಳನ್ನು ವಿರುದ್ಧವಾದ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಬೀಳುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು.^[೧೬]

ಆದಾಗ್ಯೂ ನಿಖರವಾದ, ನೆರಳು ಗಡಿಯಾರಗಳು ಸೂರ್ಯನ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದ್ದವು, ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಅವುಗಳು ರಾತ್ರಿಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮೋಡ ಮುಸುಕಿದ ವಾತಾವರಣಗಳಲ್ಲಿ ಅನುಪಯುಕ್ತವಾಗಿದ್ದವು.^[೧೫]^[೧೭] ಈಜಿಪ್ತ್‌ನ ಜನರು ಆದ್ದರಿಂದ ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಮರಳು ಗಡಿಯಾರಗಳು, ಮತ್ತು ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಚಲನೆಯನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದಕ್ಕಿನ ಒಂದು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಹಲವಾರು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪರ್ಯಾಯ ಕಾಲಸೂಚಕ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿದ್ದರು. ಒಂದು ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯದಾದ ವಿವರಣೆಯು ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೧೬ ನೆಯ-ಶತಮಾನದ ಈಜಿಪ್ತ್‌ನ ಕೋರ್ಟ್ ಅಧಿಕಾರಿ ಅಮೆನ್‌ಮ್ಹೆಟ್‌ನ ಸ್ಮಾರಕದ ಶಾಸನದಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಅಮೆನ್‌ಮ್ಹೆಟ್‌ನನ್ನು ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರದ ಸಂಶೋಧಕ ಎಂಬುದಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೧೮] ಅಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವಿಧದ ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳಿದ್ದವು, ಅದರಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಗಡಿಯಾರಗಳು ಇತರವುಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಿವರಣೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಒಂದು ವಿಧವು ತನ್ನ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ರಂಧ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಒಂದು ಪಾತ್ರೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು, ಅದು ನೀರಿನ ಮೇಲೆ ತೇಲುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಒಂದು ಸನಿಹದ-ಸ್ಥಿರ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಅನುಮತಿಸುತ್ತಿತ್ತು; ನೀರಿನ ಮೇಲ್ಮೈಯು ಪಾತ್ರೆಯ ಬದಿಯಲ್ಲಿನ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ತಾಕಿದಂತೆಲ್ಲಾ ಅವುಗಳು ಕಳೆದುಹೋದ ಸಮಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯದು ಎಂದು ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರವು ಫಾರೋಹ್ ಅಮೆನ್‌ಹೋಟೆಪ್‌ I (ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೧೫೨೫–೧೫೦೪) ಸ್ಮಾರಕದ ಮೇಲೆ ಕಂಡುಬಂದಿತು, ಅವುಗಳು ಮೊದಲ ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ತ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು ಎಂಬುದನ್ನು ಅದು ಸೂಚಿಸಿತು.^[೧೫]^[೧೯]^[೨೦] ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ತ್ ಜನರೂ ಕೂಡ ಮರಳು ಗಡಿಯಾರದ ಸಂಶೋಧಕರು ಎಂಬುದಾಗಿ ನಂಬಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅವರು ಸಂಶೋಧಿಸಿದ ಮರಳು ಗಡಿಯಾರವು ಒಂದು ಸಣ್ಣ ತೆರವಿನ ಮೂಲಕ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಲಂಬವಾಗಿ ಸರಿಹೊಂದಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಎರಡು ಗ್ಲಾಸ್‌ನ ಕೋಣೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಮರಳು ಗಡಿಯಾರವು ತಿರುಗಲ್ಪಟ್ಟಾಗ, ಮರಳಿನ ಕಣಗಳು ಒಂದು ಕೋಣೆಯಿಂದ (ಭಾಗದಿಂದ) ಇನ್ನೊಂದು ಕೋಣೆಗೆ ಒಂದು ಸ್ಥಿರವಾದ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬೀಳುತ್ತಿತ್ತು.^[೧೭] ರಾತ್ರಿಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಲವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಈಜಿಪ್ತ್‌ನ ಮತ್ತೊಂದು ವಿಧಾನವೆಂದರೆ ಮೆರ್ಕೆಟ್‌ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಆಳದಗುಂಡು-ಗೆರೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದು. ಕನಿಷ್ಠ ಪಕ್ಷ ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೬೦೦ ವರ್ಷದಿಂದ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಈ ಉಪಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಉಪಕರಣಗಳು ಪೋಲಾರಿಸ್ ಜೊತೆಗೆ, ಅಂದರೆ ಉತ್ತರ ಧ್ರುವ ನಕ್ಷತ್ರದ ಜೊತೆಗೆ ಒಂದು ಉತ್ತರ-ದಕ್ಷಿಣ ಖಗೋಳ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ರೇಖೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸರಿಹೊಂದಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಮೆರ್ಕೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಗೆರೆಗಳನ್ನು ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ದಾಟಿದುದನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕಾಲವು ನಿಖರವಾಗಿ ಮಾಪನ ಮಾಡಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.^[೧೫]^[೨೧]

೫೦೦ ಕ್ರಿ.ಪೂ. – ೧ ಕ್ರಿ.ಪೂ.

ಕ್ರಿಪೂ 3ನೇ ಶತಮಾನದ Ctesibius's clepsydra. Clepsydra, ಅಕ್ಷರಶಃ ಅರ್ಥ ನೀರಿನ ಕಳ್ಳ ಎಂದಾಗುತ್ತದೆ, ಎಂಬುದು ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರದ ಗ್ರೀಕ್‌ ಪದ.^[೨೨]

ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳು, ಅಥವಾ ಜಲಘಟಕಗಳು ಪ್ಲೆಟೋನಿಂದ ಅವುಗಳ ಸಂಶೋಧನೆಯಾಗಲ್ಪಟ್ಟ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು, ಪ್ಲೆಟೋ ಒಂದು ನೀರಿನ ಮೇಲೆ-ಅವಲಂಬಿತವಾದ ಅಲಾರ್ಮ್ ಗಡಿಯಾರವನ್ನೂ ಕೂಡ ಸಂಶೋಧಿಸಿದನು.^[೨೩]^[೨೪] ಪ್ಲೆಟೋನ ಅಲಾರ್ಮ್ ಗಡಿಯಾರದ ಒಂದು ಭಾಗವು ಇದು ಒಂದು ಸ್ತಂಭಾಕಾರದ ವ್ಯಾಟ್‌ನಲ್ಲಿ ತೇಲುವ ಸೀಸದ ಚೆಂಡುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಒಂದು ಪಾತ್ರೆಯ ರಾತ್ರಿಯ ತುಂಬಿ ಹರಿಯುವಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುವುದನ್ನು ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ವ್ಯಾಟ್ ಇದು ಒಂದು ನೀರಿನ ತೊಟ್ಟಿಯಿಂದ ಪೂರೈಕೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ನೀರಿನ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವಿಕೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಬೆಳಗಿನ ವೇಳೆಗೆ, ಪಾತ್ರೆಯು ತುದಿಯ ಮೇಲೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ತೇಲುತ್ತವೆ, ಅದು ಸೀಸದ ಚೆಂಡುಗಳು ಒಂದು ತಾಮ್ರದ ಪ್ಲ್ಯಾಟರ್‌ನ ಒಳಗೆ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಫಲಿತಾಂಶವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಕ್ಲ್ಯಾಂಗರ್ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಅಕ್ಯಾಡೆಮಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ಲೆಟೋನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸಿತು.^[೨೫] ಇನ್ನೊಂದು ಸಂಭವನೀಯತೆಯೆಂದರೆ ಇದು ಒಂದು ಸೈಫನ್ ಮೂಲಕ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಎರಡು ಜಾರ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಅದು ಸೈಫನ್ ಅನ್ನು ತಲುಪುವವರೆಗೆ ನೀರು ಖಾಲಿಯಾಗಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಅದು ನೀರನ್ನು ಜಾರ್‌ಗೆ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿ, ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ನೀರಿನ ಮಟ್ಟವು ಅಲಾರ್ಮ್‌ನಂತೆ ಶಬ್ದವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವ ಒಂದು ಸೀಟಿಯ ಮೂಲಕ ಗಾಳಿಯ ಮೇಲೆ ಬಲವನ್ನು ಹಾಕುತ್ತದೆ.^[೨೪] ಗ್ರೀಕ್‌ರು ಮತ್ತು ಚಾಲ್ಡಿಯನ್ನರು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಕಾಲಸೂಚಕ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಖಾಗೋಳಿಕ ವೀಕ್ಷಣೆಗಳ ಒಂದು ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ಭಾಗ ಎಂಬಂತೆ ನಿರ್ವಹಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದರು.

ಆಂಡ್ರೋನಿಕಸ್ ಸೈರಸ್ ಎಂಬ ಗ್ರೀಕ್ ಖಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞನು ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೧ ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅಥೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾರುತಗಳ ಗೋಪುರದ ನಿರ್ಮಾಣದ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ನೋಡಿಕೊಂಡನು.

ಗ್ರೀಕ್ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ, ಜಲಘಟಿಕೆಗಳು ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟವು; ನಂತರ, ರೋಮನ್ನರೂ ಕೂಡ ಈ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಆ ಶತಕದ ಸಾಹಿತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ನಮೂದನೆಗಳಿವೆ; ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಥಿಯೆಟಿಟೀಸ್‌ ನಲ್ಲಿ ಪ್ಲೆಟೋನು ಹೇಳುವುದೇನೆಂದರೆ "ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಕಾರದಲ್ಲಿ, ಆ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು, ಹರಿಯುತ್ತಿರುವ ನೀರು ಅವರ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಹೇರುತ್ತಿದೆ ಎಂಬಂತೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಕೂಡ ತರಾತುರಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ".^[೨೬] ಇನ್ನೊಂದು ಉಲ್ಲೇಖವು ಲ್ಯೂಸಿಯಸ್ ಅಪ್ಯುಲೆಯಸ್‌ನ ದ ಗೋಲ್ಡನ್ ಆಸ್‌ ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ: ಕೋರ್ಟ್‌ನ ಗುಮಾಸ್ತನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕೆಲಸವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು, ಈ ಬಾರಿ ಅವನು ಪ್ರಧಾನ ಸಾಕ್ಷಿಯನ್ನು ಕಾನೂನು ಕಟ್ಟಳೆಗೆ ಹಾಜರಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಆದೇಶವನ್ನು ನೀಡುವಂತೆ ಮಾಡಿದನು. ನಾನು ತಿಳಿದಿಲ್ಲದ ಒಬ್ಬ ವಯಸ್ಸಾದ ಮನುಷ್ಯನ ಸ್ಥಾನವು ಮೇಲಕ್ಕೇರುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಅವನು ಗಡಿಯಾರದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ನೀರಿರುತ್ತದೆಯೋ ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಮಾತನಡುವುದಕ್ಕೆ ಆಹ್ವಾನವನ್ನು ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟನು; ಇದು ಒಂದು ಪೊಳ್ಳಾದ ಗೋಳವಾಗಿತ್ತು, ಅದರ ಒಳಗೆ ಕುತ್ತಿಗೆಯಲ್ಲಿ ನೀರು ಒಂದು ಕೊಳವೆಯ ಮೂಲಕ ಹರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಅದರಿಂದ ಇದು ತಳದಲ್ಲಿ ಹಂತ ಹಂತವಾಗಿ ಉತ್ಕೃಷ್ಟವಾದ ರಂಧ್ರೀಕರಣದ ಮೂಲಕ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ".^[೨೭] ಅಪ್ಯೂಲಿಯಸ್‌ನ ಪ್ರಕಾರದಲ್ಲಿ ಗಡಿಯಾರವು ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟ ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರದ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿತ್ತು. ಮತ್ತೊಂದು ಗಡಿಯಾರವು ನೀರಿನ ಮೇಲೆ ತೇಲುವ, ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಒಂದು ರಂಧ್ರದ ಜೊತೆಗಿನ ಒಂದು ಪಾತ್ರೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಪಾತ್ರೆಯು ನೀರಿನಿಂದ ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಎಷ್ಟು ಸಮಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು ಎಂಬುದನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಕಾಲವು ಮಾಪನ ಮಾಡಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು.^[೨೮]

ಆದಾಗ್ಯೂ ಜಲಘಟಿಕೆಗಳು ಛಾಯಾಯಂತ್ರಗಳಿಗಿಂತ (ನೆರಳು ಗಡಿಯಾರ) ಹೆಚ್ಚು ಉಪಯೋಗಕರವಾಗಿದ್ದವು - ಅವುಗಳು ಒಳಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು, ಮತ್ತು ಆಕಾಶವು ಮೋಡದಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು - ಅವು ಅಷ್ಟು ನಿಖರವಾದ ಸಮಯವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ; ಆದ್ದರಿಂದ ಗ್ರೀಕ್‌ರು ತಮ್ಮ ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡರು.^[೨೯] ಜಲಘಟಿಕೆಗಳು ನೆರಳು ಗಡಿಯಾರಗಳಷ್ಟು ನಿಖರವಾಗಿ ಸಮಯವನ್ನು ತೋರಿಸದಿದ್ದರೂ ಕೂಡ, ಗ್ರೀಕ್‌ನ ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಕ್ರಿ.ಪೂ. ಸರಿಸುಮಾರು ೩೨೫ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ನಿಖರವಾಗಲ್ಪಟ್ಟವು, ಮತ್ತು ಅವುಗಳು ಒಂದು ಘಂಟೆಯ ಕೈಯ ಜೊತೆಗೆ ಒಂದು ಮುಖವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟವು, ಇದು ಗಡಿಯಾರದ ಓದುವಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ನಿಖರ ಮತ್ತು ಸುಲಭವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಜಲಘಟಿಕೆಗಳ ಹೆಚ್ಚು ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಸಮಸ್ಯೆಯು ನೀರಿನ ಒತ್ತಡದಿಂದ ಉಂಟಾಗಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು: ನೀರನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವ ಪಾತ್ರೆಯು ತುಂಬಿದಾಗ, ಹೆಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟ ಒತ್ತಡವು ನೀರನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ವೇಗವಾಗಿ ಹರಿಯುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯು ಗ್ರೀಕ್ ಮತ್ತು ರೋಮನ್ ಕಾಲಮಾಪನ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಿಂದ ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೧೦೦ ರ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಪಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಮತ್ತು ನಂತರದ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯವು ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಹೆಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟ ನೀರಿನ ಪ್ರವಾಹವನ್ನು ತಡೆಯುವ ಸಲುವಾಗಿ ಗಡಿಯಾರದ ನೀರಿನ ಕಂಟೇನರ್‌ಗಳು-ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪಾತ್ರೆಗಳು ಅಥವಾ ಜಗ್‌ಗಳು-ಒಂದು ಶಂಕುವಿನ ಆಕಾರವನ್ನು ನೀಡಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು; ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲವಾದ ತೆರವಿನ ಜೊತೆಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪಾತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಂಕುವಿನಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಮಟ್ಟವು ಕಡಿಮೆಯಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅದೇ ರೀತಿಯಾದ ಅಂತರವನ್ನು ಬೀಳಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ನೀರು ಹರಿಯಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಸುಧಾರಣೆಯ ಜೊತೆಗೆ, ಗಡಿಯಾರಗಳು ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಜಾಗಟೆಗಳ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುವ ಘಂಟೆಗಳು, ಸಣ್ಣದಾದ ಆಕೃತಿ, ಬೆಲ್‌ಗಳು, ಅಥವಾ ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವ ಯಾಂತ್ರಿಕತೆಗಳಿಗೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಬಾಗಿಲುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು.^[೧೫] ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದವು, ಅಂದರೆ ತಾಪಮಾನದ ಪರಿಣಾಮದಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಯಾವತ್ತಿಗೂ ಕೂಡ ಪರಿಹರಿಸಲ್ಪಡಲಿಲ್ಲ. ಶೀತಕಾಲದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನೀರು ತುಂಬಾ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ, ಅಥವಾ ಇದು ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟಲ್ಪಡುತ್ತದೆ (ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯಾಗುತ್ತದೆ).^[೩೦]

ಗ್ರೀಕ್‌ರು ಮತ್ತು ರೋಮನ್ನರು ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರ ಯಂತ್ರಿಕತೆಯನ್ನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸುವುದಕ್ಕೆ ತುಂಬಾ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ನಡೆಸಿದರೂ ಕೂಡ, ಅವರು ಈಗಲೂ ಕೂಡ ನೆರಳಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಗಣಿತ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮತ್ತು ಖಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞನಾದ ಬಿಥೈನಿಯಾದ ಥಿಯೋಡೊಸಿಯಸ್‌ನು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಂದು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾದ ನೆರಳು ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸಿದ್ದನು ಎಂಬುದಾಗಿ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅದು ಭೂಮಿಯ ಯಾವುದೇ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಿಖರವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಾತ್ರವೇ ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.^[೩೧] ಇತರರು ಆ ಕಾಲದ ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ನೆರಳು ಗಡಿಯಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದರು. ದೇ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚುರಾ ದ ರೋಮನ್ ಲೇಖಕ ಮಾರ್ಕಸ್ ವಿಟ್ರುವಿಯಸ್ ಪೋಲ್ಲಿಯೋನು ನೋಮನ್‌ಗಳು, ಅಥವಾ ನೆರಳು ಗಡಿಯಾರಗಳ ಬ್ಲೇಡ್‌ಗಳ ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರದ ಮೇಲೆ ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ಬರೆದನು.^[೩೨] ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಆಗಸ್ಟಸ್‌ನ ಅಧಿಪತ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ರೋಮನ್ನರು ಹಿಂದೆಂದೂ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರದಂತಹ, ಸೋಲಾರಿಯಮ್ ಆಗಸ್ಟೀ, ನೆರಳು ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಇದರ ನೋಮನ್ ಹೆಲಿಯೋಪೋಲಿಸ್‌ನಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಚೌಕ ಸೂಜಿ ಕಂಬವಾಗಿತ್ತು.^[೩೩] ಅದೇ ರೀತಿಯಾಗಿ, ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಮಾರ್ಷಿಯಸ್‌ದಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಚೌಕ ಸೂಜಿ ಕಂಬವು ಆಗಸ್ಟಸ್‌ನ ರಾಶಿಚಕ್ರದ ನೆರಳು ಗಡಿಯಾರಕ್ಕೆ ನೋಮನ್ ಆಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು.^[೩೪] ಪ್ಲಿನಿ ದ ಎಲ್ಡರ್ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವುದೇನೆಂದರೆ, ರೋಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ನೆರಳು ಗಡಿಯಾರವು ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೨೬೪ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು, ಅದು ಕ್ಯಾಟನಿಯಾ, ಸಿಸಿಲಿಯಿಂದ ಕೊಳ್ಳೆಹೊಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು; ಅವನ ಪ್ರಕಾರ, ಇದು ಒಂದು ಶತಮಾನದ ನಂತರ ರೋಮ್‌ನ ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳಿಗೆ ಸರಿಸಮನಾದ ಗುರುತುಗಳು ಮತ್ತು ಕೋನಗಳು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವವರೆಗೆ ಅಸಮರ್ಪಕವಾದ ಸಮಯವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದವು.^[೩೫]

ಕ್ರಿ.ಶ. ೧ – ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೫೦೦

ಜಲ ಗಡಿಯಾರಗಳು

ಜೋಸೆಫ್ ನೀದಮ್ ಊಹಿಸಿದ್ದೇನೆಂದರೆ, ಚೀನಾಕ್ಕೆ ಹೊರಹರಿವಿನ ಜಲಘಟಿಕೆಯ ಪರಿಚಯವು, ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಮೆಸಪೋಟಮಿಯಾದಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು, ಅದು ೨ ನೆಯ ಸಹಸ್ರಮಾನದಷ್ಟು ಹಿಂದೆ, ಶಾಂಗ್ ರಾಜಪರಂಪರೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸ್ತುತದ ಜಲಘಟಿಕೆಯು ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೧ ನೆಯ ಸಹಸ್ರಮಾನದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿತ್ತು. ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೨೦೨ ರಲ್ಲಿ ಹ್ಯಾನ್ ರಾಜಪರಂಪರೆಯ ಆರಂಭದ ಸಮಯದ ವೇಳೆಗೆ, ಹೊರಹರಿವಿನ ಜಲಘಟಿಕೆಯು ಒಳಹರಿವಿನ ಜಲಘಟಿಕೆಯಿಂದ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಅದು ಒಂದು ತೇಲುವಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಸೂಚಕ ರಾಡ್‌ನ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಪಾತ್ರೆಯು ತುಂಬಲ್ಪಟ್ಟಂತೆ ಕಾಲಸೂಚಕವನ್ನು ನಿಧಾನಗೊಳಿಸಿದ ಜಲಾಶಯದಲ್ಲಿ ಕುಸಿಯುತ್ತಿರುವ ಒತ್ತಡ ಭಾಗವನ್ನು ಸರಿದೂಗಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಝ್ಯಾಂಗ್ ಹೆಂಗ್‌ನು ಜಲಾಶಯ ಮತ್ತು ಒಳಹರಿವಿನ ಪಾತ್ರೆಗಳ ನಡುವೆ ಒಂದು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಟ್ಯಾಂಕ್ ಅನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿದನು. ಕ್ರಿ.ಶ. ಸುಮಾರು ೫೫೦ ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಯಿನ್ ಗ್ಯುಯಿಯು ಹೊರಹರಿವು ಅಥವಾ ಈ ಸರಣಿಗಳಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳ ಸ್ಥಿರ-ಮಟ್ಟದ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯುವಲ್ಲಿ ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗನಾದನು, ಅದು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧಕ ಶೆನ್ ಕುಯೋನಿಂದ ವಿವರವಾಗಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಸರಿಸುಮಾರು ೬೧೦ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಈ ವಿನ್ಯಾಸವು ಸುಯಿ ರಾಜಪರಂಪರೆಯ ಇಬ್ಬರು ಸಂಶೋಧಕರಾದ ಗೆಂಗ್ ಕ್ಸುನ್ ಮತ್ತು ಯುವೆನ್ ಕೈ ಇವರುಗಳಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಅವರು ಸ್ಟೀಲ್‌ಯಾರ್ಡ್ ಸಮತೋಲನಕ್ಕೆ ಮಾನದಂಡಾತ್ಮಕ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಮತೋಲಿತ ಜಲಘಟಿಕೆಯನ್ನು (ನೀರು ಗಡಿಯಾರ) ತಯಾರಿಸುವಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗರಾದರು.^[೩೬] ಜೋಸೆಫ್ ನೀದಮ್ ಹೇಳುವುದೇನೆಂದರೆ:

... [the balance clepsydra] permitted the seasonal adjustment of the pressure head in the compensating tank by having standard positions for the counterweight graduated on the beam, and hence it could control the rate of flow for different lengths of day and night. With this arrangement no overflow tank was required, and the two attendants were warned when the clepsydra needed refilling.^[೩೬]

ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೨೭೦ ಮತ್ತು ಕ್ರಿ.ಶ. ೫೦೦ ನಡುವೆ, ಗ್ರೀಕ್ ಪ್ರಯೋಗಕಾರ (ಕ್ಟೀಸೈಬಿಯುಸ್, ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡ್ರಿಯಾದ ನಾಯಕ, ಆರ್ಕಿಮಿಡೀಸ್) ಮತ್ತು ರೋಮನ್ ಕಾಲಮಾಪನ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರುಗಳು ಮತ್ತು ಖಾಗೋಳಿಕ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಹೆಚ್ಚು ಯಾಂತ್ರೀಕೃತವಾದ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿದರು. ಹೆಚ್ಚಿನದಾಗಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕ್ಲಿಷ್ಟತೆಯು ಹರಿವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಮತ್ತು ಕಾಲದ ಸರಿಯುವಿಕೆಯ ವಿನ್ಯಾಸಾತ್ಮಕ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕೆಲವು ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಜನರ ಸಣ್ಣ ಪ್ರತಿಮೆ, ಅಥವಾ ಚಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸೂಚಿ, ಮತ್ತು ಗಡಿಯಾರದ ಮುಖಬಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಘಂಟೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಜಾಗಟೆಗಳನ್ನು ಬಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದವು, ಹಾಗೆಯೇ ಇತರ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಬಾಗಿಲುಗಳು ಮತ್ತು ಕಿಟಕಿಗಳನ್ನು ತೆರೆಯುತ್ತಿದ್ದವು. ಕೆಲವು ಗಡಿಯಾರಗಳು ಜಗತ್ತಿನ ಖಗೋಳಿಕ ಮಾದರಿಗಳನ್ನೂ ಕೂಡ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದವು.

ಹೆಚ್ಚು ವಿವರಣೆಯನ್ನು ನೀಡುವ ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಗಡಿಯಾರಗಳು ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಎಂಜಿನಿಯರುಗಳಿಂದ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ೧೨೦೬ ರಲ್ಲಿ ಆಲ್-ಜಜಾರಿಯಿಂದ ಸಂಶೋಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಅವುಗಳನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸಿದ "ಎಲ್ಲ ಗಡಿಯಾರಗಳಿಗಿಂತ ಉತ್ತಮವಾಗಿತ್ತು" ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಯಿತು. ಅವನ ಪ್ರಕರಣ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ, ಅವನು ಎಲಿಫಂಟ್ (ಆನೆ) ಗಡಿಯಾರ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ತನ್ನ ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಗಡಿಯಾರವು ಕಾಲಸೂಚಕ ಘಂಟೆಗಳ ಸರಿಯುವಿಕೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿತು, ಅದರ ಅರ್ಥವೇನೆಂದರೆ ಹರಿವಿನ ಪ್ರಮಾಣಗಳು ವರ್ಷದುದ್ದಕ್ಕೂ ದಿನಗಳ ಅಸಮಾನವಾದ ದೀರ್ಘತೆಯನ್ನು ಸರಿಹೊಂದಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ದಿನನಿತ್ಯವೂ ಬದಲಾಯಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಇದನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಗಡಿಯಾರವು ಎರಡು ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು: ಮೇಲಿನ ಟ್ಯಾಂಕ್ ಕಾಲವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಯಾಂತ್ರಿಕತೆಗಳಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು ಮತ್ತು ಕೆಳಗಿನ ಟ್ಯಾಂಕ್ ಹರಿವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ನಿಯಂತ್ರಕಕ್ಕೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಮಧ್ಯಾಹ್ನವು ಮುಗಿದಂತೆ ನಳವು ತೆರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ನೀರು ಮೇಲಿನ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ನಿಂದ ಕೆಳಗಿನ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ತೇಲುವಿಕೆಯ ನಿಯಂತ್ರಕದ ಮೂಲಕ ಹರಿಯಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು, ತೇಲುವ ನಿಯಂತ್ರಕವು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ್ಥಿರವಾದ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು.^[೩೭]

ಮೇಣದಬತ್ತಿ ಗಡಿಯಾರ

ಯಾವಾಗ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಿ ಮೇಣದಬತ್ತಿಯ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟವು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲ; ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವುಗಳ ಅತ್ಯಂತ ಮುಂಚಿನ ಉಲ್ಲೇಖವು ಯೂ ಜೈನ್‌ಫುನಿಂದ ೫೨೦ ರಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ಚೀನಾದ ಒಂದು ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ಬರಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಆ ಪದ್ಯದ ಪ್ರಕಾರ, ವರ್ಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೇಣದಬತ್ತಿಗಳು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಯವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಸಾಧನಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಅದೇ ರೀತಿಯಾದ ಮೇಣದ ಬತ್ತಿಗಳು ೧೦ ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾರಂಭದವರೆಗೆ ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟವು.^[೩೮]

ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಮೂದಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮತ್ತು ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ಮೇಣದಬತ್ತಿ ಗಡಿಯಾರವು ರಾಜ ಆಲ್ಫ್ರೆಡ್ ದ ಗ್ರೇಟ್‌ಗೆ ವರ್ಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದು ವ್ಯಾಕ್ಸ್‌ನ ೭೨ ಪೆನಿವೆಟ್‌ಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಆರು ಮೇಣದಬತ್ತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು, ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಕೂಡ 12 inches (30 cm) ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ್ದಾಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ದಪ್ಪವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಇಂಚೂ ಕೂಡ ಗುರುತು ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು (೨.೫ ಸೆಂ.ಮಿ.). ಈ ಮೇಣದ ಬತ್ತಿಗಳು ನಾಲ್ಕು ಘಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಉರಿಯುವ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಪ್ರತಿ ಗುರುತೂ ಕೂಡ ೨೦ ನಿಮಿಷಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಮುಗಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ನಂತರ ಉರಿಯನ್ನು ನಂದಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮೇಣದ ಬತ್ತಿಗಳು ಮರದ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಗ್ಲಾಸ್‌ನ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು.^[೩೯]

ಅವರ ಕಾಲದ ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಕೃಷ್ಟವಾದ ಮೇಣದಬತ್ತಿಯ ಗಡಿಯಾರಗಳು ೧೨೦೬ ರಲ್ಲಿ ಆಲ್-ಜಜಾರಿಯಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಗಡಿಯಾರಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಅವನ ಮೇಣದ ಬತ್ತಿಯ ಗಡಿಯಾರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗಡಿಯಾರವು ಕಾಲವನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಮುಖವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಮತ್ತು, ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ, ಒಂದು ತಿವಿಯುವ ಅಲಗಿನ ಜೋಡಣೆಯನ್ನು ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು, ಅದು ಈಗಲೂ ಕೂಡ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತಿರುವ ಒಂದು ವೇಗವರ್ಧಕ ಯಾಂತ್ರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ.^[೪೦] ಡೋನಾಲ್ಡ್ ರೂಟ್‌ಲೆಜ್ ಹಿಲ್‌ನು ಆಲ್-ಜಜಾರಿಯ ಮೇಣದ ಬತ್ತಿ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಿದನು:

The candle, whose rate of burning was known, bore against the underside of the cap, and its wick passed through the hole. Wax collected in the indentation and could be removed periodically so that it did not interfere with steady burning. The bottom of the candle rested in a shallow dish that had a ring on its side connected through pulleys to a counterweight. As the candle burned away, the weight pushed it upward at a constant speed. The automata were operated from the dish at the bottom of the candle. No other candle clocks of this sophistication are known.^[೪೧]

ಈ ಸಂದರ್ಭದ ಒಂದು ಬದಲಾವಣೆಯೆಂದರೆ ಎಣ್ಣೆ-ಲ್ಯಾಂಪ್ ಗಡಿಯಾರಗಳು. ಮುಂಚಿನ ಕಾಲಸೂಚಕ ಉಪಕರಣಗಳು ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಸಲುವಾಗಿ ಒಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಗ್ಲಾಸ್ ಕಂಟೇನರ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದವು - ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎಣ್ಣೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದವು, ಅವುಗಳು ಶುದ್ಧವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸರಿಸಮನಾಗಿ ಸುಡಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು - ಒಳಗಡೆ-ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಲ್ಯಾಂಪ್‌ಗಳಿಗೆ ಇಂಧನವನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಸಂಗ್ರಾಹಕದಲ್ಲಿನ ಎಣ್ಣೆಯ ಮಟ್ಟವು ಕೆಳಕ್ಕಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಂತೆ, ಇದು ಕಾಲದ ಸರಿಯುವಿಕೆಯ ಒಂದು ಅಪರಿಷ್ಕೃತ ಮಾಪನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿತ್ತು.

ಧೂಪದ್ರವ್ಯದ ಗಡಿಯಾರಗಳು

ನೀರು, ಯಾಂತ್ರಿಕತೆ, ಮತ್ತು ಮೇಣದ ಬತ್ತಿಯ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪೂರ್ವಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು, ಮತ್ತು ಹಲವಾರ ವಿಭಿನ್ನ ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು.^[೪೨] ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಮೊದಲಿಗೆ ೬ ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಸರಿಸುಮಾರಿನಲ್ಲಿ ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು; ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಗಡಿಯಾರವು ಈಗಲೂ ಕೂಡ ಶೋಸೊಯಿನ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ,^[೪೩] ಆದಾಗ್ಯೂ ಇದರ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಚೀನಾದವಾಗಿಲ್ಲ ಆದರೆ ದೇವನಾಗರಿಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.^[೪೪] ದೇವನಾಗರಿಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಬಳಕೆಯ ಕಾರಣದಿಂದ, ಅವುಗಳು ಬೌದ್ಧರ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಗೆ ಸೂಚಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು, ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಎಚ್. ಶಾಫರ್‌ನು ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು ಎಂಬುದಾಗಿ ಊಹಿಸಿದನು.^[೪೪] ಮೇಣದ ಬತ್ತಿಯ ಗಡಿಯಾರಗಳಿಗೆ ಸದೃಶವಾಗಿದ್ದರೂ ಕೂಡ, ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಸರಿಸಮಾನವಾಗಿ ಮತ್ತು ಒಂದು ಜ್ವಾಲೆಯೂ ಇಲ್ಲದೇ ಉರಿಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು; ಆದ್ದರಿಂದ ಅವುಗಳು ಹೆಚ್ಚು ನಿಖರವಾಗಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಒಳಾಂಗಣ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿದ್ದವು.^[೪೫]

ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಹಲವಾರು ವಿಧಗಳು ಸಂಶೋಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ, ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ವಿಧಗಳು ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ದಂಡ ಮತ್ತು ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ಸಂಕೇತವನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.^[೪೬]^[೪೭] ಒಂದು ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ದಂಡ ಗಡಿಯಾರವು ಮಾಪನರೇಖೆಗಳ ಜೊತೆಗಿನ ಒಂದು ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ದಂಡವಾಗಿತ್ತು;^[೪೭] ಹೆಚ್ಚಿನವುಗಳು ವಿವರಣಾತ್ಮಕವಾಗಿದ್ದವು, ಅವುಗಳು ಕೆಲವು ವೇಳೆ ಸಮಾನವಾದ ಅಂತರಗಳಲ್ಲಿ ದಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಭಾರದ ಜೊತೆಗಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಭಾರಗಳು ಒಂದು ಪ್ಲ್ಯಾಟರ್‌ನ ಒಳಗೆ ಬೀಳಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕೂ ಕೆಳಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದವು, ಅವು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಮಯವು ಕಳೆದು ಹೋಯಿತು ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಕೆಲವು ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಉತ್ಕೃಷ್ಟವಾದ ತಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಇಡಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು; ಭಾರಗಳನ್ನು ಅಲಂಕಾರಾತ್ಮಕ ತಟ್ಟೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಬಳಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಕೆಳಗೆ-ತೆರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ತಟ್ಟೆಗಳೂ ಕೂಡ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು.^[೪೮]^[೪೯] ವಿಭಿನ್ನ ಪರಿಮಳಗಳ ಜೊತೆಗಿನ ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ದಂಡಗಳೂ ಕೂಡ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು, ಆದ್ದರಿಂದ ಘಂಟೆಗಳು ಪರಿಮಳದಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಯ ಮೂಲಕ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು.^[೫೦] ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ದಂಡಗಳು ನೇರವಾಗಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದಲ್ಲಿರಬಹುದು; ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದಲ್ಲಿ ಇರುವ ದಂಡಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಉದ್ದವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಅವುಗಳು ಆದ್ದರಿಂದ ದಿರ್ಘ ಕಾಲದ ಬಳಕೆಗೆ ಉದ್ದೇಶಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಮನೆಗಳ ಮತ್ತು ಮಂದಿರಗಳ ಛಾವಣಿಗಳಿಂದ ಹೊರಹೋಗುತ್ತವೆ.^[೫೧]

ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿ, ಜಪಾನ್‌ನ ಒಬ್ಬಳು ವೇಶ್ಯೆಯು ಸೆಂಕೊಡೊಕೈ ಯ (ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ದಂಡಗಳು) ಸಂಖ್ಯೆಗಳಿಗಾಗಿ ಹಣವನ್ನು ನೀಡಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದಳು, ಅಂದರೆ ಅವಳು ಅಲ್ಲಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವಳು ಆಸ್ವಾದಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಹಣವನ್ನು ನೀಡಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದಳು, ಈ ಪದ್ಧತಿಯು ೧೯೨೪ ರ ವರೆಗೂ ಮುಂದುವರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು.^[೫೨] ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ಸಂಕೇತ ಗಡಿಯಾರಗಳು ದಂಡ ಗಡಿಯಾರಗಳಂತೆ ಅದೇ ರೀತಿಯಾದ ಸಂದರ್ಭಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು; ಹಾಗೆಯೇ ಧಾರ್ಮಿಕ ಉದ್ದೇಶಗಳು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದವು,^[೪೬] ಈ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದವು, ಮತ್ತು ಚೀನಾದ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಗಳಿಂದ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು.^[೫೩] ಒಂದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸಂಯೋಜನಗಳ ಜೊತೆಗಿನ ಒಂದು ಮರದ ಅಥವಾ ಕಲ್ಲಿನ ಸಂಕೇತವಾಗಿತ್ತು,^[೪೬] ಇದರೊಳಗೆ ಧೂಪದ್ರವ್ಯವು ಇರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿತ್ತು.^[೫೪] ಈ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದ್ದವು,^[೫೩] ಆದರೆ ಜಪಾನ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ಕಡಿಮೆ ಸಂಖ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು.^[೫೫] ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರಮಾಣದ ಸರಿಯುವಿಕೆಯನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುವುದಕ್ಕೆ, ಪರಿಮಳಯುಕ್ತ ಮರಗಳು, ರಾಳಗಳು ಅಥವಾ ಪರಿಮಳಯುಕ್ತ ಧೂಪದ್ರವ್ಯಗಳ ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಸಣ್ಣ ಚೂರುಗಳು ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ಪುಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು. ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಪುಡಿಗಳ ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಧೂಪದ್ರವ್ಯದ ವಿಭಿನ್ನವಾದ ನಿರ್ಮಾಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು, ಅದು ಗಡಿಯಾರವು ಹೇಗೆ ಪರಿಮಳವನ್ನು ಹೊರಹಾಕುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿತ್ತು.^[೫೬] ಧೂಪದ್ರವ್ಯದ ಟ್ರಯಲ್‌ನ ದೀರ್ಘತೆಯು ಸಂಕೇತದ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ನೇರವಾಗಿ ಸಂಬಂಧಿತವಾಗಿದೆ, ಇದು ಗಡಿಯಾರವು ಎಷ್ಟು ಅವಧಿಯವರೆಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಒಂದು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಅಂಶವಾಗಿದೆ; ಎಲ್ಲವೂ ದೀರ್ಘ ಅವಧಿಯವರೆಗೆ ದಹಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ, ಅಂದರೆ ೧೨ ಘಂಟೆಗಳು ಮತ್ತು ಒಂದು ತಿಂಗಳುಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ದಹಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.^[೫೭]^[೫೮]^[೫೯]

ಹಾಗೆಯೇ ಮುಂಚಿನ ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ಸಂಕೇತಗಳು ಮರದಿಂದ ಅಥವಾ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಡುತಿದ್ದವು, ಚೀನಿಯರು ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಲೋಹದಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಡಿಸ್ಕ್‌ಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸಾಂಗ್ ರಾಜಪರಂಪರೆಯ ಪ್ರಾರಂಭದ ಸಮಯದಿಂದ ಪರಿಚಯಿಸಿದರು. ಇದು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ದೊಡ್ದ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಸಂಕೇತ ಇವೆರಡನ್ನೂ ಸುಲಭವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು, ಹಾಗೆಯೇ ಅವುಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಸುಂದರವಾಗಿ (ಕಲಾತ್ಮಕವಾಗಿ) ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಅಲಂಕರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಅನುಮತಿಸಿತು. ಮತ್ತೊಂದು ಅನುಕೂಲತೆಯೆಂದರೆ ವರ್ಷದಲ್ಲಿನ ದಿನಗಳ ದೀರ್ಘತೆಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಯೋಜನಗಳ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಸಣ್ಣದಾದ ಸಂಕೇತಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಸುಲಭವಾಗಿ ದೊರೆಯುವಂತೆ ಆದಂತೆ, ಗಡಿಯಾರಗಳು ಚೀನಿಯರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಲ್ಪಟ್ಟವು, ಮತ್ತು ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಉಡುಗೊರೆಗಳಾಗಿ ನೀಡಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು.^[೬೦] ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಆಧುನಿಕ-ದಿನದ ಗಡಿಯಾರ ಸಂಗ್ರಾಹಕಗಳಿಂದ ತಿಳಿಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು; ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೆಲವು ಈ ಮುಂಚೆಯೇ ಖರೀದಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರದ ಕಾರಣದಿಂದ ಅಥವಾ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಇರಿಸಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದ ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.^[೫೫]

ಗಡಿಯಾರಗಳ ಗೇರುಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಚಲನ ನಿಯಂತ್ರಣ

ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಘಟಿಸಿದ ದ್ರವ್ಯಚಾಲಿತ ಎಸ್ಕೆಪ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಬಗ್ಗೆ ಗ್ರೀಕ್ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ ಬೈಸಂಟಿಯಮ್‌ನ ಫಿಲೊ ಅವರಿಂದ ವಿವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು.(ಕ್ರಿಸ್ತ ಪೂರ್ವ೩ನೇ ಶತಮಾನ )ಈತನ ತಾಂತ್ರಿಕ ಗ್ರಂಥ ವಾಯುಶಾಸ್ತ್ರ (ಅಧ್ಯಾಯ ೩೧)ರಲ್ಲಿ ಯಂತ್ರಚಾಲಿತ ವಾಶ್‌ಸ್ಟಾಂಡ್ ಮಿತಿಗೊಲಿಸುವ/ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಗಡಿಯಾರ(ವಾಟರ್) ಕಾರ್ಖಾನೆಯಲ್ಲಿನ ಕಾರ್ಮಿಕರೊಂದಿಗೆ ಚರ್ಚಿಸಿದ್ದನು.^[೬೧] ಮತ್ತೊಂದು ನಿಯಂತ್ರಿತ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ೭ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಚಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ಭಿಕ್ಷು ಮತ್ತು ಗಣಿತ ಶಾಸ್ತ್ರಾಜ್ಞ ಇಶಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ನೌಕರ ಲಿಯಾಂಗ್ ಲಿಂಗ್‌ಜನ್ರಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಪಟ್ಟಿತ್ತು.^[೬೨]^[೬೩] ಗಡಿಯಾರವು ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರದ ಉಪಕರಣವಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಸಮಕಾಲಿನ ವಿಷಯವಾಗಿ ಈ ಕೆಳಕಂಡಂತೆ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಗಿದೆ.^[೬೪]

ಇದನ್ನು ಗೋಳಾಕಾರದ ಆಕಾಶದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ರೂಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಕ್ಷ್ತತ್ರ ಪುಂಜಗಳ ಕ್ರಮ, ಭೂ ಮಧ್ಯರೇಖೆ ಮತ್ತು ಅಂತರಿಕ್ಷ ಪರಿಧಿಯ ತಾಪಮಾನವನ್ನು ಅಳೆಯುವ ಸಾಧನವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ನೀರು, ಮೊಗೆ ಚಕ್ರದ ಮೂಲಕ ಹರಿದಾಗ ಚಕ್ರವು ಸ್ವಯಂ ಚಾಲಿತವಾಗಿ ಒಂದು ಸುತ್ತನ್ನು ಒಂದು ರಾತ್ರಿ ಹಾಗೂ ಹಗಲನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೆ ಎರಡು ಚಕ್ರವನ್ನು ಸಂಕುಚಿಸಬಹುದಾದ ಗೋಳದ ಹೊರಗೆ ಜೊಡಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಚಂದ್ರ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯ ಎಂದು ಕರೆಯುವುದಲ್ಲದೆ ಈ ಚಕ್ರಗಳು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುವಂತೆ ರೂಪಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಮರದ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯೊಂದನ್ನು ತನ್ಮೂಲಕ ಅವಧಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವಂತೆ ತಯಾರಿಸಿದ್ದರು. ಇದು ಸೂರ್ಯೋದಯ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯಾಸ್ತಮಾನದ ಸಮಯವನ್ನು ಮತ್ತು ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ, ಹುಣ್ಣಿಮೆಗಳ ಕಾಲವನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ಸೂಚಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಎರಡುಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮರದ ಹಲಗೆಯು ನಿಲು ಮುಖವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಘಂಟೆಯನ್ನು ಮತ್ತೊಂದು ಡೋಲನ್ನು ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.ಸಮಯವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲು ಘಂಟೆಯು ಸ್ವಯಂ ಚಾಲಿತವಾಗಿ ಭಾರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಯಗಳೂ ಯಂತ್ರಚಾಲನೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದೂ ಜೋಡಿಸಲಾದ ಮರದ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯ ಒಳಗೆ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಚಕ್ರ, ಶಾಪ್ಟ್‌, ಕೊಕ್ಕೆ,ಗಡಿಯಾರದ ಒಳಗಿರುವ ಸರಳು, ನಿರಂತ್ರಣ ಭಾಗ,ಲಾಕ್ಸ್ ಪಿನ್‌ಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಉಪಕರಣವು ಪರಸ್ಪರ ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತವೆ.^[೬೪]

ಇಶಿಂಗ್‌ನ ಗಡಿಯಾರವು ಜಲಗಡಿಯಾರವಾಗಿದ್ದಿತು, ಇದು ತಾಪಾಮನಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ತೊಂದರೆಯನ್ನು ೯೭೬ರಲ್ಲಿ ಶಾಂಗ್‌ ಸಿಕ್ಸನ್‌ ಪರಿಹರಿಸಿದನು, ನೀರಿನೊಂದಿಗೆ ಪಾದರಸವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕೆಳಗೆ ದ್ರವವು −೩೯ °ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್ (−೩೮ °ಫೆರನಿಡ್‌)ಉಳಿಯುತ್ತದೆ. ಶಾಂಗ್ ಈ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ತನ್ನ ಗೋಪುರದ ಗಡಿಯಾರದ 10 metres (33 ft)ಮೇಲೆ ಜೊತೆಗೆ ಚಾಲನೆ ನಿಯಂತ್ರಣದಿಂದ ಗಡಿಯಾರದ ಚಲನೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡು ಪ್ರತಿ ಘಂಟೆಯ ನಾಲ್ಕನೆ ಒಂದು ಭಾಗಕ್ಕೆ ಘಂಟೆ ಶಬ್ಧಮಾಡುವಂತೆ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದ್ದನು. ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಗಡಿಯಾರವೆಂದರೆ ವಿಸ್ತರಿಸಬಹುದಾದ ಕಾಸ್ಮಿಕ್‌ ಎಂಜಿನ್ ಇದನ್ನು ಸುಸಂಗ್ ೧೦೮೮ರಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿದನು. ಇದು ಶಾಂಗ್‌ ಟವರ್‌ನ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸದ್ದಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇದು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿದ್ದು ತೊಲ್ಬಂದಿಯ ಗೊಲಾಕಾರದಲ್ಲಿ ಇದ್ದಿತು, ಹಾಗೂ ಇದು ಸಂಕುಚಿಸಬಹುದಾದ ಗೋಳ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ಇಲ್ಲಿ ಯಾವ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಆರಂಭವಾಯಿತು ಎಂಬುದನ್ನು ಸಹ ನಿಖರವಾಗಿ ನೋಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇದು ಐದು ಫಲಕಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸ್ಥಿತಿ/ಸ್ಥಾನ, ಶಬ್ಧ ಮಾಡುವ ಘಂಟೆ, ಮತ್ತು ಹಗಲಿನ ಸಮಯವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಹಲಗೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.^[೧೫] ನಂತರದಲ್ಲಿ ಕಾಲ ಗಣನೆಯ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹಲವು ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಕೊನೆ ಇರದ ಶಕ್ತಿ ಸರಬರಾಜು ಸರಣಿ ಚಲನೆಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.^[೩] ಇದು ಕೈಫಂಗ್‌ನ ರಾಜಧಾನಿಯಲ್ಲಿ ರಚನೆಯಾಯಿತು. ಜಿನ್ ಆರ್ಮಿಯವರಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡ ಈ ಗಡಿಯಾರ ಯಂಜಿಂಗ್‌ನ ರಾಜಧಾನಿಗೆ (ಈಗಿನಬೀಜಿಂಗ್) ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು, ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಸುಸಂಗ್‌ನ ಮಗ ಸುಕ್ಷೆ ಇದರ ಪ್ರತಿರೂಪವನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಆಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದನು.^[೬೫]

ಗಡಿಯಾರದ ಗೋಪುರವು ಶಾಂಗ್‌ ಸಿಕ್ಸನ್‌ ಮತ್ತು ಸುಸಂಗ್‌ನಿಂದ ೧೦ಮತ್ತು೧೧ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿತು, ಅನುಕ್ರಮದ ಮತ್ತು ಸಂಘಟಿತವಾದ ಈ ಘಂಟೆ ಹೊಡೆಯುವ ಗಡಿಯಾರದ ಯಂತ್ರ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಜಾಕ್‌ಗಳನ್ನು ಗಂಟೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಶಬ್ಧಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ.^[೬೬] ಘಂಟೆ ಹೊಡೆಯುವ ಗಡಿಯಾರದ ಹೊರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಚೀನಾದ ಜೆರನ್‌ ಜಲಗಡಿಯಾರವು ಡಮಾಸ್ಕಸ್‌ನ ಉಮಯದ್ ಮಾಸ್ಕೊನಲ್ಲಿದೆ,ಸಿರಿಯಾ,ಇದು ಪ್ರತಿ ಘಂಟೆಗೊಮ್ಮೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಇದು ಮಹಮದ್‌ ಅಲ್-ಸಾತಿ ಯಿಂದ ೧೨ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು, ನಂತರದಲ್ಲಿ ಈತನ ಮಗ ರಿದ್ವಾನ್ ಇಬನ್ ಅಲ್-ಸಾತಿಯಿಂದ ಈತನ ಆನ್‌ ದಿ ಕನ್ಸ್ಟಕ್ಷನ್ ಆಫ್‌ ಕ್ಲಾಕ್ಸ್ ಅಂಡ್‌ ದೇರ್ ಯೂಸ್‌ (೧೨೦೩) ನಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು,^[೬೭] ೧೨೩೫ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾದ ಜಲಶಕ್ತಿಚಾಲಿತ ಅಲಾರಮ್‌ ಗಡಿಯಾರವು ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಸಮಯವನ್ನು ಹಗಲು ಮತ್ತು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲೂ ಪ್ರಕಟಿಸುವಂತೆ [[ಬಾಗ್ದಾದ್|ಬಾಗ್ದಾದ್‌ನ ಮಸ್ತನಿಸಿಯ ಮದರಸದ ಒಳಪ್ರವೇಶದ ಹಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿತ್ತು.^[೬೮]]]

ಮೊದಲ ಗೇರ್‌ ಒಳಗೊಂಡ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ೧೧ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅರಬ್‌ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌, ಇಬನ್‌ ಕಲಫ್‌ ಅಲ್-ಮ್ಯುರಡಿಯು ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್‌ ಐರೆಬಿಯಾದಲ್ಲಿ ಆವಿಷ್ಕರಿಸಿದನು, ಇದು ಜಲಗಡಿಯಾರವಾಗಿದ್ದು ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಗೇರ್ ರೈಲು ಯಾಂತ್ರಿಕರಚನೆಯ ಗೇರ್ ಸಂಕೀರ್ಣ^[೪]^[೬೯], ಅಧಿಚಕ್ರ ಮತ್ತು ಬಿಡಿ ಭಾಗಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಹೆಚ್ಚು ಟಾರ್ಕ್‌ಅನ್ನು ಪ್ರವಹಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.^[೭೦] ಪರಿಷ್ಕೃತ ಗೇರ್‌ ಸಂಕೀರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಗಡಿಯಾರದ ಬಳಕೆಯು ೧೪ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸಿಸಲಾದ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಆಗಮನದವರೆಗೂ ಇತ್ತು.^[೬೯]^[೭೦] ಅಲ್-ಮ್ಯುರಡಿಯ ಗಡಿಯಾರದಲ್ಲಿ ಪಾದರಸವನ್ನು ಹೈಡ್ರೊಲಿಕ್‌ ಲಿಂಕೆಜೆಸ್‌^[೭೧]^[೭೨] ಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು ಇಲ್ಲಿ ಇದು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.^[೭೧] ಅಲ್-ಮ್ಯುರಡಿನ ಕೆಲಸವು ಕ್ಯಾಸ್ತಿಲ್‌ನ ತಜ್ಞ ಅಲ್ಫನ್ಸೊ ಎಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರೆಯಿತು,^[೭೩] ಅಂದಿನಿಂದ ಯಾಂತ್ರಿಕತೆಯು ಯುರೋಪ್‌ನ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಬಹು ಮುಖ್ಯವಾದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿತು.^[೬೯] ಮಧ್ಯಕಾಲದ ಮುಸ್ಲಿಂ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳಿಂದ ಹಲವು ಮರೆಯಲಾಗದ ಜಲಗಡಿಯಾರಗಳು ಗೇರ್ ಟ್ರೈನ್ ಮತ್ತು ಯಂತ್ರಚಾಲಿತ ಸಂಕೀರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿತಗೊಂಡವು.^[೭೪] ಗ್ರೀಕ್‌ರ, ಚೈನೀಸ್‌ರಂತೆ ಅರಬ್‌ ಎಂಜಿನಿಯರ್ಸ್ ಆ ಸಮಯದಲ್ಲೂ ದ್ರವ್ಯ ಚಾಲಿತ ನಿಯಂತ್ರಣ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ದಿಗೊಳಿಸಿದರು, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಜಲ ಗಡಿಯಾರಗಳು. ನಿಯಂತ್ರಣ ಯಾಂತ್ರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಅಧಿಕ ತೆಲುವಾದವುಗಳನ್ನು ಭಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯ ಭಾಗವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣ ಯಾಂತ್ರಿಕಕ್ಕಾಗಿ^[೪] ಬಳಸಲಾಯಿತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಹೈಡ್ರೊಲಿಕ್ ನಿಯಂತ್ರಣ ಬದಲಾಗಿ ಅವರು ಇದನ್ನು ನಿಧಾನ ಮತ್ತು ನಿಖರತೆಗಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು.^[೭೪]

ಎಡಿ ೧೨೭೭ರಸ್ಪಾನಿಷ್‌ನ ಪುಸ್ತಕವಾದ ಲಿಬ್ರೊಸ್ ಡೆಲ್ ಸೇಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾದ ಒಂದು ಪಾದರಸ ಗಡಿಯಾರವು ಅರೇಬಿಯಾದ ಭಾಷಾಂತರ ಮತ್ತು ಭಾವಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದು, ಕೆಲವು ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಂರಿಗೆ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇದ್ದ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.^[೭೫] ವಾಸ್ತವಿಕವಾಗಿ ಜಲಗಡಿಯಾರದ ಉಪಕರಣಗಳು ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಾಗಿ ಸುರಳಿಯಾಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದವು, ಪ್ರಸ್ತುತ ಭಾಗದ ಕರ್ತೃ ಜಿವಿಷ್ರಾಬಿ ಐಸೆಕ್ ತತ್ವಗಳ ಆಧಾರಿತವಾಗಿ ಇದನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿದನು ಇದನ್ನು ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ ಇರನ್ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾನೆ, ಅಲೆಗ್ಸಾಂಡ್ರಿಯಾದ ಹೆರನ್‌ನೊಂದಿಗೆ(ಕ್ರಿ.ಶ ೧ನೇಶತಮಾನ) ಗುರುತಿಸಿದ್ದನು.^[೭೬]

ಖಗೋಳವಿಜ್ಞಾನದ ಗಡಿಯಾರಗಳು

ಆ‍ಯ್‌ಸ್ಟ್ರೊಲೈಬ್‌ನ್ನು ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರದ ಗಡಿಯಾರಗಳಾಗಿ ಮಸೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವೀಕ್ಷಣಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು

೧೧ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್‌ ಡೈನಸ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಚೈನಾದ ಖಗೋಲ ತಜ್ಞ, ಕಾಲಜ್ಞಾನ ತಜ್ಞ ಮತ್ತು ಯಾಂತ್ರಿಕ ತಜ್ಞ ಸುಸಂಗ್ ಜಲಚಾಲಿತ ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನದ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಕೈಫಂಗ್ ನಗರದ ತನ್ನ ಗಡಿಯಾರ ಗೋಪುರಕ್ಕಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಸಂಘಟಿತ ನಿಯಂತ್ರಣ ಯಾಂತ್ರಿಕತೆಯನ್ನು ಕೊನೆರಹಿತ ಸರಣಿ ಚಾಲನೆಯು ತೋಳ್ಬಂಧಿಯ ಗೋಲಾಕಾರದಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿಯ ಸರಬರಾಜನ್ನು ಇದು ಹೊಂದಿತ್ತು.

ಸಮಕಾಲಿನ ಮುಸ್ಲಿಂ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಸಹ ಹಲವು ಬಗೆಯ ನಿಖರವಾದ ಖಗೋಳವಿಜ್ಞಾನದ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ವೀಕ್ಷಾಣಾಲಯ^[೭೭] ಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಮಸೀದಿಗಳಲ್ಲಿನ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದರು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಜಲಶಕ್ತಿಚಾಲಿತ ಖಗೋಳವಿಜ್ಞಾನದ ಗಡಿಯಾರಗಳು ೧೨೦೬ರಲ್ಲಿ ಅಲ್-ಜಝಾರಿ,^[೭೮]^[೭೯] ಖಗೋಳವಿಜ್ಞಾನದ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ೧೪ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಐಬ್ನ್ ಅಲ್-ಶತಿರ್ ಅವರಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು.^[೮೦] ಹಲವು ಪರಿಷ್ಕೃತ ಸಮಯ ಪಾಲನ ಗೇರ್‌ಯುಕ್ತ (astrolabes) ಅಸ್ಟ್ರೊಲ್ಯಾಬ್ ಯಂತ್ರಗಳು ಅಬು ರಯನ್‌ ಬಿರುನಿ ಅವರಿಂದ ೧೧ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮಹಮದ್‌ ಇಬನ್‌ ಅಬಿ ಬಕರ್ ಅವರಿಂದ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನವೀಕೃತ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿ ಬಂದಿತು. ಈ ಉಪಕರಣವು ಸಮಯಪಾಲನೆ ಮತ್ತು ದಿನಸೂಚಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತು.^[೪]

ಪರಿಷ್ಕೃತ ಜಲಶಕ್ತಿ ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನದ ಗಡಿಯಾರವು ಅಲ್-ಜಝರಿ ಅವರಿಂದ ೧೨೦೬ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿತು. ಈ ಕೋಟೆ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಕೆಲವರು ಮಾತ್ರ ಇತ್ತೀಚಿಗಿನ ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದಾದ ಅನಾಲಾಗ್ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ನಂತೆ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಗಡಿಯಾರ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರು.^[೮೧] ಇದೊಂದು ಜಟಿಲವಾದ ಉಪಕರಣವಾಗಿದ್ದು ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ಸಮಯಪಾಲನೆಯೊಂದಿಗೆ ಹಲವು ಬಹುಮುಖಿ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಅಲ್ಲದೆ ಇದು ೧೧ಅಡಿ ಎತ್ತರವಿದ್ದಿತು. ಇದು ರಾಶಿಚಕ್ರ,ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರ ಕಕ್ಷೆಯನ್ನು, ಚಂದ್ರನ ಆಕೃತಿ ಮೇಲಿನ ಬಾಗಿಲಿನವರೆಗೆ ಅಡಗಿಸಿಟ್ಟ ಬಂಡಿ/ ಕಾರಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಚಲಿಸುವ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಬಾಗಿಲುಗಳು, ಪ್ರತಿ ಘಂಟೆಗೂ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಮಾನವಾಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಬಹು ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.^[೪೧]^[೮೨] ವರ್ಷದಾದ್ಯಂತ ಹಗಲು ಮತ್ತು ರಾತ್ರಿಯ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಮರು ಹೊಂದಿಸಬಹುದಾದ ಅವಕಾಶವು ಇದರಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದಿತು. ಈ ಗಡಿಯಾರವು ಸಹ ಬಹುಮುಖ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅನೇಕ ಯಂತ್ರಗಳು, ಅಡಗಿಸಿಟ್ಟ ಕಂಬಿಯ ಕಾಮ್‍ಶಾಫ್ಟ್‌ ಸಹಾಯವಾಗಿ ಸ್ವಯಂ ಚಾಲಿತ ಸಂಗೀತ ಉಪಕರಣ, ಇದು ನೀರಿನ ಚಕ್ರಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.^[೮೧]

ಆಧುನಿಕ ಉಪಕರಣಗಳು

ಪುರಾತನ ಮೂಲದ ಆಧುನಿಕ ಉಪಕರಣಗಳು

20ನೇ ಶತಮಾನದ ಸ್ಪೈನ್‌ನಲ್ಲಿನ ಆ‍ಯ್‌೦ಡಲೂಸಿಯಾದ ಸೆವಿಲ್ಲೆಯ ಛಾಯಾಯಂತ್ರ

ಸನ್‌ಡೈಯಲ್(ನೆರಳು ಗಡಿಯಾರ)ಗಳನ್ನು ಮುಸ್ಲಿಂ ಜ್ಯೋತಿಷಿಗಳು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಅಬಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದರು. ಪುರಾತನ ಛಾಯಾಯಂತ್ರಗಳು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಅಂಶಗಳನಾಧರಿಸಿದ್ದು ನೇರ ಗಂಟೆಯ ಗೆರೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು, ಇದರಲ್ಲಿ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಗಂಟೆಗಳೆನ್ನುವ ಅಸಮಾನವಾದ ಗಂಟೆಯ ಗೆರೆಗಳು ಋತುಗಳಿಗನುಗುಣವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. ವರ್ಷದ ಸಮಯವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸದೆ ಪ್ರತಿ ದಿನವನ್ನು ೧೨ ಸಮನಾದ ಭಾಗಗಳನ್ನಾಗಿ ವಿಭಾಗಿಸಲಾಗಿದೆ, ಗಂಟೆಗಳು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಯಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ. ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಇಬ್ನ್ ಜಬಿರ್ ಅಲ್-ಹರಾನಿ ಅಲ್ ಬಟಾನಿ(ಅಲ್ಬಟೆಗ್ನಿ)ಯ ತ್ರಿಕೋನಮಿತಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳನ್ನಾಧರಿಸಿ, ಗಂಟೆಗಳಿಗಾಗಿ ಸಮನಾದ ಉದ್ದವನ್ನು ಬಳಸುವುದನ್ನು ೧೩೭೧ರಲ್ಲಿ ಅಬ್ದುಲ್-ಹಸಾನ್ ಐಬ್ನ್ ಅಲ್-ಶತಿರ್ ಸಂಶೋಧಿಸಿದರು. ಐಬ್ನ್ ಅಲ್-ಶತಿರ್ರು "ಭೂಮಿಯ ಅಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸಮಾಂತರವಾದ ನೊಮನ್‌ನನ್ನು ಬಳಸಿ ಛಾಯಾಯಂತ್ರವನ್ನು ತಯಾರಿಸಬಹುದು, ಅದರ ಗೆರೆಗಳು ವರ್ಷದ ಯಾವುದೇ ದಿನ ಸಮನಾದ ಗಂಟೆಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ" ಎಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದರು. ಆತನ ಛಾಯಾಯಂತ್ರವು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿರುವ ಅಕ್ಷೀಯ-ದ್ರುವದ ಅತ್ಯಂತ ಪುರಾತನವಾದುದಾಗಿದೆ. ೧೪೪೬ರಲ್ಲಿ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಛಾಯಾಯಂತ್ರಗಳ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು.^[೮೩]^[೮೪]

ಹೆಲಿಯೊಸೆಂಟ್ರಿಸಿಸಮ್‌ನ ಮತ್ತು ಸಮನಾದ ಘಂಟೆಗಳ ಅಂಗೀಕಾರದ ನಂತರ ತ್ರಿಕೋನಮಿತಿಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು ಕಂಡುಬಂದವು, ಛಾಯಾಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬೃಹತ್ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸುವ ಪುನರುಜ್ಜೀವನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಈಗಿನ ರೀತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡವು.^[೮೫] ೧೫೨೪ರಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ಜ್ಯೋತಿಷಿ ಒರೋನ್ಸ್ ಫೈನ್ ಇಂದಿಗೂ ಪ್ರಸ್ತುತವಿರುವ ದಂತದ ಛಾಯಾಯಂತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು;^[೮೬] ನಂತರ ೧೫೭೦ರಲ್ಲಿ ಇಟಲಿಯ ಜ್ಯೋತಿಷಿ ಗಿಯೊವನ್ನಿ ಪಡೊವನಿ ಗೋಡೆಯ(ಲಂಬ) ಮತ್ತು ಸಮಾನಾಂತರವಾದ ಛಾಯಾಯಂತ್ರಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸೂಚನೆಯೊಂದಿಗೆ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದನು. ಅದೇ ರೀತಿಯಾಗಿ ಜುಸೆಪ್ ಬಿಯಾಂಕನಿಯ Constructio instrumenti ad horologia solaria (c. ೧೬೨೦)ದಲ್ಲಿ, ಹೇಗೆ ಛಾಯಾಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಬೇಕೆಂದು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಾನೆ.^[೮೭]

೧೫೨೨ರಲ್ಲಿ ಪೊರ್ಚುಗೀಸ್ ನಾವಿಕ ಫರ್ಡಿನೆಂಡ್ ಮಗೆಲನ್ ತನ್ನ ಸಮುದ್ರಯಾನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹಡಗಿನಲ್ಲೂ ೧೮ ಮರಳು ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಸುತ್ತುತ್ತಾನೆ.^[೮೮] ಮರಳು ಗಡಿಯಾರವು ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಸಮಯವನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ವಿಶ್ವಸನೀಯವಾದುದಾಗಿದೆ, ಇದಕ್ಕೆ ಸೂಜಿಗಲ್ಲನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿ ಸಮುದ್ರಯಾನಕ್ಕೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಗುವಂತೆ ತಯಾರಿಸಿದ ಯಂತ್ರವನ್ನು ೧೧ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿಯೇ ಬೋರ್ಡ್ ಹಡಗುಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿತ್ತು. ಮೊದಲ ಅದರ ಬಳಕೆಯ ಸಾಕ್ಷಿಯು ೧೩೩೮ರ ಅಂಬ್ರೊಜೊ ಲಾರೆಂಜೆಟೀಯ ಆ‍ಯ್‌ಲಗೋರಿ ಆಫ್ ಗುಡ್ ಗವರ್ನಮೆಂಟ್‌‌ ಚಿತ್ರಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.^[೮೯] ೧೫ನೇ ಶತಮಾನದ ನಂತರ ಮರಳು ಗಡಿಯಾರಗಳು ಸಮುದ್ರ, ಚರ್ಚುಗಳು, ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು, ಅಡುಗೆಗಳಂತಹ ಅನೇಕ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಾದವು; ಇದು ಮೊದಲ ಸ್ವತಂತ್ರ, ಮರುಬಳಸಬಹುದಾದ ಮತ್ತು ಸುಲಭವಾಗಿ ತಯಾರಿಸಬಹುದಾದ ಸಮಯಸೂಚಕ ಉಪಕರಣಗಳಾಗಿವೆ. ಮರಳು ಗಡಿಯಾರ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಅರ್ಥಗಳನ್ನೂ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು, ಅವೆಂದರೆ ಸಾವು, ತಾತ್ಕಾಲಿಕತೆ, ಅವಕಾಶ ಮತ್ತು ಫಾದರ್ ಟೈಮ್‌ನ, ಗಡ್ಡದ ವಯಸ್ಸಾದ ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಪ್ರತಿಧಿಸುತ್ತದೆ.^[೯೦] ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ಮರಳು ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರೂ ಅದರ ಇತಿಹಾಸವು ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ.^[೯೧]

ಗಡಿಯಾರಗಳು

ಗಡಿಯಾರಗಳು ವೈವಿಧ್ಯ ಉಪಕರಣಗಳಾಗಿವೆ, ಅವು ಕೈಗಡಿಯಾರಗಳಿಂದ ಕ್ಲಾಕ್ ಆಫ್ ಲಾಂಗ್ ನೌದ ವರೆಗೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿವೆ. ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌ ಪದ ಕ್ಲಾಕ್ ಮಿಡಲ್ ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌ನ clokke , ಒಲ್ಡ್ ನಾರ್ತ್ ಫ್ರೆಂಚ್‌ನ cloque , ಅಥವಾ ಮಿಡಲ್ ಡಚ್‌ನ clocke ಯಿಂದ ಬಂದಿದೆಯೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇವೆಲ್ಲದರ ಅರ್ಥ ಗಂಟೆ ಯಾಗಿದ್ದು ಮಿಡೀವಲ್ ಲ್ಯಾಟೀನ್‌ನ clocca ದಿಂದ ಬಂದಿದೆ, ಇದೂ ಸಹ ಗಂಟೆ ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನೇ ಕೊಡುತ್ತದೆ.^[೯೨]^[೯೩]^[೯೪] ಅದಲ್ಲದೆ ಗಂಟೆಗಳನ್ನು ಸಮಯದ ಗತಿಯನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು; ಗಂಟೆಯಾಯಿತೆಂದು ತಿಳಿಸಲು ಸಮುದ್ರ ಮತ್ತು ಚರ್ಚುಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು.

ಇತಿಹಾಸದಾದ್ಯಂತ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆ, ನೀರಿನ ಚಿಲುಮೆ, ವಿದ್ಯುತ್‌ಶಕ್ತಿಯನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ ವಿವಿಧ ಶಕ್ತಿಯ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದವು.^[೯೫]^[೯೬] ಯಾಂತ್ರಿಕ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿಯು ಚೀನಾದ ಅಧಿಕಾರಿ ಲಿಯಾಂಗ್ ಜಿಂಗ್‌ಜಾನ್ ಮತ್ತು ಸನ್ಯಾಸಿ ಯಿ ಕ್ಸಿಂಗ್‌ಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ.^[೬೨]^[೬೩]^[೯೭] ಆದಾಗ್ಯೂ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಗಡಿಯಾರಗಳು ೧೪ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಬಳಕೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಮಧ್ಯಯುಗದ ಮತಪ್ರಚಾರಕರು ವಾಸಿಸುವ ಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ನಿರಂತರತೆಯನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ಬಳಸಲಾಗುತಿತ್ತು. ಗಡಿಯಾರದ ಅಬಿವೃದ್ಧಿಯು ೧೭ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಡಚ್ ವಿಜ್ಞಾನಿಯಾದ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಹ್ಯುಗೆನ್ಸ್‌ರ ವಿನ್ಯಾಸವಾದ ಪೆಂಡ್ಯೊಲಮ್ ಗಡಿಯಾರದೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭವಾಯಿತು.

ಮೊದಲ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಗಡಿಯಾರಗಳು

ಮೊದಲು ಮಧ್ಯಯುಗದ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಕರುಗಳೆಂದರೆ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಪಾದ್ರಿಗಳು.^[೯೮] ಮಧ್ಯಯುಗದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ದಿನನಿತ್ಯದ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ಮತ್ತು ಕೆಲಸದ ಸಮಯವನ್ನು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಪಾಲಿಸಲು ಗಡಿಯಾರಗಳು ಅವಶ್ಯವಾಗಿದ್ದವು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಸಮಯವನ್ನು ಹೇಳುವ ಮತ್ತು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ವಿವಿಧ ಗಡಿಯಾರಗಳು ತಯಾರಾದವು, ಅವೆಂದರೆ ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳು, ಛಾಯಾ ಯಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಗುರುತಿಸಿದ ಮೋಂಬತ್ತಿಗಳು, ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.^[೯೬]^[೯೯] ಯಾಂತ್ರಿಕ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಬಳಕೆಗೆ ಬಂದಾಗ ನಿಖರತೆಯನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ದಿನಕ್ಕೆರಡು ಬಾರಿ ತಿರುಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.^[೧೦೦] ಮುಖ್ಯವಾದ ಸಮಯ ಮತ್ತು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಟೆಯನ್ನು ಕೈಯಿಂದ ಅಥವಾ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಉಪಕರಣದಿಂದ, ಕೋಲು ಅಥವಾ ಭಾರವಾದ ವಸ್ತುವಿನಿಂದ ಹೊಡೆದು ತಿಳಿಸಲಾಗುತಿತ್ತು.

೮೫೦ಗಿಂತ ಮೊದಲೇ ವೆರೊನಾದ ಕ್ರಿಸ್ತಾನುಯಾಯಿಯಾದ ಪಸಫಿಕಸ್‌ ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು (ಹೊರೊಲಜಿಯಮ್ ನೊಕ್ಟುರ್ನುಮ್‌ ) ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದನು .^[೧೦೧]

ಮಧ್ಯಯುಗದ ಸಂತರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳು ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಕೌಶಲತೆಗಳು ಗಡಿಯಾರಗಳ ಅಬಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದವು, ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಥಾಮಸ್ ವುಡ್ಸ್ ಬರೆಯುವಂತೆ:

The monks also counted skillful clock-makers among them. The first recorded clock was built by the future Pope Sylvester II for the German town of Magdeburg, around the year 996. Much more sophisticated clocks were built by later monks. Peter Lightfoot, a 14th-century monk of Glastonbury, built one of the oldest clocks still in existence, which now sits in excellent condition in London's Science Museum.^[೧೦೨]

೧೧ನೇ ಶತಮಾನದ ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ಗಡಿಯಾರಗಳಿರುವುದು, ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಬಹಳ ಜನ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರೆಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ.^[೧೦೪] ೧೪ನೇ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಪ್ಲೊರೆಂಟೈನ್ ಕವಿ ಡಾಂಟೆ ಅಲಿಗಿಯರಿ ತನ್ನ ಪ್ಯಾರಡಿಸೊ ವಿನಲ್ಲಿ ಗಡಿಯಾರವನ್ನುಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾನೆ;^[೧೦೫] ಇದನ್ನು ಗಡಿಯಾರದ ಮೊದಲ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಆಧಾರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು.^[೧೦೪] ಗಡಿಯಾರದ ಮೊದಲ ವಿವರವಾದ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಪಡುವದ ಖಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಗಿಯೊನ್ನಿ ಡ ದೊಂಡಿ ಆತನ ೧೩೬೪ ನಿರೂಪಣೆಯಾದ ಇಲ್ ಟ್ರಾಕ್ಟಸ್ ಆಸ್ಟ್ರರಿ ಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾನೆ.^[೯೭] ಇದು ಲಂಡನ್ನಿನ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಮತ್ತು ಸ್ಮಿತ್‌ಸೋನಿಯನ್ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ ಅನೇಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸ್ಪೂರ್ತಿ ಹೊಂದಿ ಆಧುನಿಕ ಪ್ರತಿಕೃತಿಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿತು.^[೯೭] ಇನ್ನಿತರ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಉದಾಹರಣೆಗಳೆಂದರೆ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದ ಮಿಲನ್ (೧೩೩೫), ಸ್ಟ್ರಾಸ್‌ಬರ್ಗ್‌ (೧೩೫೪), ಲುಂಡ್ (೧೩೮೦), ರುಆನ್ (೧೩೮೯), ಮತ್ತು ಪ್ರಾಗ್‌ (೧೪೬೨).^[೯೭]

ಸಲಿಬರಿ ಕೆಥೆಡ್ರಲ್ ಗಡಿಯಾರವು ೧೩೮೬ರಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ, ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಳೆಯ ಭಾಗಗಳನ್ನೇ ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರಪಂಚದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಗಡಿಯಾರವಾಗಿದೆ.^[೧೦೬] ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಂಟೆಯನ್ನು ಭಾರಿಸುವ ಫಲಕವನ್ನು ಇದು ಹೊಂದಿಲ್ಲ.^[೧೦೬] ಕಬ್ಬಿಣದ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಚಕ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಗೇರುಗಳು ತೆರೆದಿವೆ, ಇದು 1.2 metres (3.9 ft) ಉದ್ದವಿದೆ. ಲೋಹದ ಒಳಬೆಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಗೂಟಗಳ ಮೂಲಕ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಹಿಡಿದಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಈ ಕಾಲದ ಗಡಿಯಾರಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮಾಣಿತವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗುವ ಸನ್ನೆ ವಿಮೋಚಕವು ಅಂಚು ಮತ್ತು ಫೋಲಿಯೆಟ್ ಪ್ರಕಾರದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಶಕ್ತಿಯು ರಾಟೆಗಳಿಗೆ ಕಟ್ಟಿದ ಕಲ್ಲುಗಳಿಂದ ದೊರೆಯುತಿತ್ತು. ಭಾರದ ಕಲ್ಲು ಬಿದ್ದಾಗ ಹಗ್ಗವನ್ನು ಮರದ ಕೊಳವೆಗಳಿಂದ ಬಿಚ್ಚಲಾಗುತಿತ್ತು. ಸನ್ನೆ ವಿಮೋಚನೆಯಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಒಂದು ನಳಿಕೆಯು ಮುಖ್ಯ ಚಕ್ರಗಳನ್ನು ತಿರುಗಿಸುತಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಇನ್ನಿತರವುಗಳು ಬಡಿತದ ಯಾಂತ್ರಿಕತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಗಾಳಿಯ ಒತ್ತಡದಿಂದ ಕೆಲಸಮಾಡುವ ಬ್ರೇಕುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ.^[೧೦೬]

೧೩೯೦ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಪೀಟರ್ ಲೈಟ್‌ಫೂಟ‌ನ ವೆಲ್ಸ್ ಕೆಥೆಡ್ರಲ್ ಗಡಿಯಾರವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.^[೧೦೭]^[೧೦೮] ಛಾಯಾಯಂತ್ರವು ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರರು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿರುವ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸುತ್ತುವುದರೊಂದಿಗೆ ವಿಶ್ವದ ಭೂಕೇಂದ್ರಿತ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಯುಗದ ಕೊಪರ್ನಿಕಸನ ಮೊದಲ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಸಂಬಂಧಿತ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಇದು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿದೆ.^[೧೦೯] ಗಡಿಯಾರದ ಮೇಲೆ ಗಂಟೆಯನ್ನು ಹೊಡೆಯುವ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಪ್ರತೀ ೧೫ ನಿಮಿಷಗಳಿಗೆ ಗೆರೆಯ ಸುತ್ತ ಸುತ್ತುತ್ತಿರುವ ಒಂದು ಜೊತೆ ಕುದುರೆ ಮೇಲಿರುವ ಯೋಧರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.^[೧೦೯]^[೧೧೦] ೧೭ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಲೋಲಕ‌‌ ಮತ್ತು ಸನ್ನೆ ವಿಮೋಚನೆಗಳಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಲಂಡನ್ನಿನ ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವನ್ನು ೧೮೮೪ರಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು ಇಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ.^[೧೧೦] ಇದೇ ರೀತಿಯ ಖಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಅಥವಾ ಕಾಲಮಾಪಕ ಗಳನ್ನು ಏಕ್ಸೆಟರ್‌ನ ಒಟ್ಟೇರೆ ಸೈಂಟ್ ಮೇರಿ , ಮತ್ತು ವಿಂಬೋರ್ನೆ ಮಿನಿಸ್ಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಪರಿಗ್ವೆ ಆಸ್ಟ್ರೊನಾಟಿಲ್ ಗಡಿಯಾರದ ಮುಖಭಾಗ(1462)

ಇಂದಿಗೂ ಪ್ರಸ್ತುತವಿರುವ ಗಡಿಯಾರವೆಂದರೆ ೧೪ನೇ ಶತಮಾನದ ಕ್ರಿಸ್ತಮತದ ಮಠದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ರಿಚರ್ಡ್ ಆಫ್ ವಾಲಿಂಗ್‌ಫೆರ್ಡ್ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಅಬೆ ಆಫ್ ಸೈಂಟ್ ಅಲ್ಬನ್ಸ್.^[೧೧೧] ಹೆನ್ರಿ VIIIರ ಮತಪ್ರಚಾರಕರ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ನಾಶ ಮಾಡುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಾಶವಾಯಿತು, ಆದರೆ ಕ್ರಿಸ್ತಮತದ ಮಠದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರ ಸೂಚನೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಇದನ್ನು ಪೂರ್ಣ ಹೊಸದಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಸಮಯವನ್ನು ತೋರಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರದ ಗಡಿಯಾರವು ನಿಖರವಾಗಿ ಚಂದ್ರನ ಗ್ರಹಣಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯ, ಚಂದ್ರನ (ವಯಸ್ಸು, ದೃಶ್ಯಭಾಗ ಮತ್ತು ನೋಡೇ), ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಹಗಳು, ಅದರೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ಅದೃಷ್ಟದ ಚಕ್ರ, ಮತ್ತು ಉಬ್ಬರದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಲಂಡನ್ ಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ನಲ್ಲಿನ ಸೂಚಕ.^[೧೧೨] ಥಾಮಸ್‌ ವುಡ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಕಾರ, "ಗಡಿಯಾರವು ಎರಡು ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ಯಾವುದೇ ತಾಂತ್ರಿಕ ದೋಷವನ್ನು ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ".^[೧೦೨]^[೧೧೩] ಗಿಯೊನ್ನಿ ಡಿ ದೊಂಡಿ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಹಿಂದಿನ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಕನಾಗಿದ್ದನು, ಆತನ ಗಡಿಯಾರ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲವಾದರೂ ವಿನ್ಯಾಸದಿಂದ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಡಿ ದೊಂಡಿಯ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಏಳು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ೧೦೭ ಚಲಿಸುವ ಭಾಗಗಳಿಂದ, ಸೂರ್ಯ, ಚಂದ್ರ ಮತ್ತು ಐದು ಗ್ರಹಗಳ ಹಾಗೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಬ್ಬದ ದಿನಗಳ ಸ್ಥಾನವನ್ನೂ ತೋರಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.^[೧೧೨] ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಚರ್ಚುಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಘಟನೆ ಮತ್ತು ಸಮಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು, ನಿಧಾನವಾಗಿ ಆ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ನೀರಿನ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿತು.^[೧೧೪]^[೧೧೫]

ಮಧ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತಿತ್ತು; ೧೫ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಇದನ್ನು ಜಾತ್ಯತೀತ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಡಬ್ಲಿನ್‌ನಲ್ಲಿ, ಸಮಯದ ವ್ಯವಹಾರಿಕ ಅಳತೆಯು ಸ್ಥಳೀಯ ಪದ್ದತಿಯಾಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ೧೪೬೬ರಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಥೊಲ್‌ಸೆಲ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು (ನಗರ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಸಭಾಗೃಹ).^[೧೧೬] ಇದು ಬಹುಶಃ ಐರ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿಯೇ ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಗಂಟೆಯ ಮುಳ್ಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹೊಂದಿತ್ತು.^[೧೧೬] ಕಿರುಗುಮ್ಮಟ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಪರಿಚಯದಿಂದ ಕೋಟೆಗಳ ಅದ್ಧೂರಿನವು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು.^[೧೧೭] ೧೪೩೫ರ ಲೀಡ್ಸ್ ಕ್ಯಾಸಲ್‌ನ ಗಡಿಯಾರವು ಇದಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ; ಇದರ ಮುಖಭಾಗವನ್ನು ಜೀಸಸ್‌ನ ಶಿಲುಬೆಗೇರಿಸುವಿಕೆ, ಮೇರಿ ಮತ್ತು ಸೈಂಟ್ ಜಾರ್ಜ್‍‌ರ ಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.^[೧೧೭]

ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿರುವ ಮಧ್ಯಯುಗದ ಗಡಿಯಾರ ಸ್ಥಂಭಗಳೂ ಸಹ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸದ್ದುಮಾಡುವ ಗಡಿಯಾರಗಳು. ಇನ್ನೂ ಪ್ರಸ್ತುತವಿರುವ ಮೂಲ ಗಡಿಯಾರವೆಂದರೆ ೧೪೯೩ರಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಿದ ವೆನಿಸ್‌ನ ಸೈಂಟ್ ಮಾರ್ಕ್ಸ್ ಕ್ಲಾಕ್‌‌ನಲ್ಲಿರುವ ಸೈಂಟ್ ಮಾರ್ಕ್ಸ್ ಕ್ಲಾಕ್‌ ಟವರ್‌ನ ಮೇಲಿದ್ದ ರೆಗ್ಗಿಯೊ ಎಮಿಲಿಯಾದ ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಕ ಗಿಯಾನ್ ಕರ್ಲೊ ರೈನಿಯೆರಿ ತಯಾರಿಸಿದ ಸೈಂಟ್‌ ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ನ ಗಡಿಯಾರ. ೧೪೯೭ರಲ್ಲಿ ಸಿಮೊನೆ ಕ್ಯಾಂಪನಾಟೊ ಘಂಟೆಯನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿದನು, ಅದು ನಿರ್ಧಿಷ್ಟವಾದ ಎರಡು ಯಾಂತ್ರಿಕ ಕಂಚಿನ ಪ್ರತಿಮೆಗಳ(h. ೨,೬೦ m.) ತಪ್ಪಿದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹೊಡೆಯುತ್ತದೆ, ಸುತ್ತಿಗೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಇದನ್ನು ಡ್ಯೂ ಮೊರಿ (ಎರಡು ಮೂರ್ಸ್ ) ಎನ್ನುವರು. ಮೊದಲಿನದೆಂದರೆ (೧೪೯೦ರ ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಕ ಜಾನ್ ರುಜೆಯನ್ನು ಹಾನುಸ್ ಎನ್ನುವರು) ಪ್ರಾಗ್ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರದ ಗಡಿಯಾರ, ಇನ್ನೊಂದು ಮೂಲದ ಪ್ರಕಾರ ಇದನ್ನು ೧೪೧೦ರ ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಕ ಮಿಕುಲಸ್ ಆಫ್ ಕಡಾನ್ ಮತ್ತು ಗಣಿತ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಜಾನ್ ಸಿಂಡೆಲ್ ತಯಾರಿಸಿದರೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿದಿನ ಗಂಟೆಗೊಮ್ಮೆ ಚಲಿಸುವ ಶಿಲ್ಪಗಳ ಶಬ್ದಸಹಿತ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನ.

ಹಳೆಯಕಾಲದ ಗಡಿಯಾರದ ಫಲಕಗಳಲ್ಲಿ ನಿಮಿಷ ಮತ್ತು ಸೆಕೆಂಡುಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ನಿಮಿಷದ ಮುಳ್ಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ೧೪೭೫ರ ಹಸ್ತ ಲಿಖಿತಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು,^[೧೧೮] ಮತ್ತು ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ನಿಮಿಷ ಮತ್ತು ಸೆಕೆಂಡುಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಗಡಿಯಾರಗಳು ೧೫ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿದ್ದವು.^[೧೧೯] ನಿಮಿಷ ಮತ್ತು ಸೆಕೆಂಡನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಕಾಲಸೂಚಕಗಳನ್ನು ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತಿತ್ತು, ಆದರೆ ‌ ಲೋಲಕದ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಮತ್ತು ಗಡಿಯಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಲ್ಲ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ ಬಳಕೆಗೆ ಬಂದು ನಿಖರತೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗುವವರೆಗೂ ಇದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ೧೬ನೇ ಶತಮಾನದ ಖಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಚೀಕೊ ಬ್ರಾಹೆ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ನಿಮಿಷ ಮತ್ತು ಸೆಕೆಂಡುಗಳಿರುವ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಬಳಸುತಿದ್ದರು.^[೧೧೮]

ಒಟ್ಟೊಮನ್‌ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಗಡಿಯಾರಗಳು

ಒಟ್ಟೊಮನ್‌ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ ಟಾಕಿ ಅಲ್ ಡಿನ್ಅಂಚು-ಮತ್ತು-ಸನ್ನೆ ವಿಮೋಚನೆಯನ್ನು, ಟ್ರೈನ್ ಗೇರ್‌ಗಳಿಂದ ಚಲಿಸುವ, ಅಲಾರಾಂ ಹೊಂದಿದ, ಮತ್ತು ಚಂದ್ರನ ಹಂತಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ, ಭಾರದಿಂದ ನಡೆಯುವ ಗಡಿಯಾರದ ಬಗೆಗೆ ಆತನ ೧೫೫೬ರಲ್ಲಿ ಬರೆದ ದ ಬ್ರೈಟೆಸ್ಟ್ ಸ್ಟಾರ್ಸ ಫಾರ್ ದ ಕನ್‌ಸ್ಟ್ರಕ್ಷನ್‌ ಆಫ್ ಮೆಕನಿಕಲ್ ಕ್ಲಾಕ್ಸ್ (ಅಲ್-ಕವಕಿಬ್ ಅಲ್-ದುರಿಯಾ ಫಿ ವಡಃ' ಅಲ್-ಬಂಕಾಮತ್ ಅಲ್-ದವ್ರಿಯಾ )ನಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸುತ್ತಾನೆ.^[೧೨೦] ಅದೇರೀತಿಯಾಗಿ ೧೫ನೇ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಿನ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಅಲಾರಾಂ ಗಡಿಯಾರಗಳಲ್ಲಿ,^[೧೨೧]^[೧೨೨] ಸರಿಯಾದ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಹೊಡೆಯುವಂತೆ ಸಮಯವನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಮುಳ್ಳಿಗೆ ಬೆಣೆಯನ್ನು ಸಿಕ್ಕಿಸಿ ಅಲಾರಾಂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗುತಿತ್ತು. ಗಡಿಯಾರವು ಗಂಟೆ, ಡಿಗ್ರಿ, ಮತ್ತು ನಿಮಿಷಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಮೂರು ಮುಳ್ಳುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಟಾಕಿ ಅಲ್-ಡಿನ್‌ ನಂತರ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಇಸ್ತಾಂಬುಲ್ ವೀಕ್ಷಣಾಲಯಕ್ಕಾಗಿ ತಯಾರಿಸಿದನು, ಅದನ್ನು ಅವನು ಸರೊಯಾದ ಆರೋಹಣವನ್ನು ಗಮನಿಸಲು ಬಳಸಿದನು, ಅವನ ಹೇಳಿಕೆಯೆಂದರೆ: “ನಾವು ಮೂರು ಮುಳ್ಳುಗಳ ಗಂಟೆ, ನಿಮಿಷ ಮತ್ತು ಸೆಕೆಂಡನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದೆವು. ನಾವು ಪ್ರತಿ ನಿಮಿಷವನ್ನು ಐದು ಸೆಂಕೆಂಡುಗಳೆಂದು ವಿಭಾಗಿಸಿದೆವು.”^{[page needed]} ಇದು ೧೬ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಖಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಆದ ಪ್ರಮುಖ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿತ್ತು. ಏಕೆಂದರೆ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಖಗೋಳ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ ಇವುಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ.^[೧೨೩]

ಇದಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಒಟ್ಟೊಮನ್ ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಕ ೧೭೦೨ರಲ್ಲಿ ಮೆಶುರ್ ಶೆಹ್ ಡೆಡೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ನಿಮಿಷವನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಗಡಿಯಾರ.^[೧೨೪]

ಲೋಲಕದ ಗಡಿಯಾರಗಳು

ಯಾಂತ್ರಿಕ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸುವ ಕೆಲಸವು ಮುಂದುವರೆದು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಯಿತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಹದಿನೈದನೇಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಗೃಹ ಬಳಕೆಯ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಹದಿನಾರನೇಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಬಳಸುವ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸಲಾಯಿತು.^[೯೭] ೧೫೮೦ರಲ್ಲಿ ಇಟಲಿಯ ಪಾಲಿಮಿತ್ ಗೆಲಿಲಿಯೊ ಗೆಲಿಲೆಯ್ ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾಗಿ ತೂಗಾಡುವ ಲೋಲಕವನ್ನು ಗಡಿಯಾರದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿಸಬಹುದೆಂಬುದನ್ನು ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡಿದನು.^[೯೬]^[೧೨೫] ಗೆಲಿಲಿಯೊ ೧೫೮೨ಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲೆ ಲೋಲಕವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದರೂ, ಇದನ್ನು ಉದ್ಧೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಗಡಿಯಾರದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿರಲಿಲ್ಲ.^[೯೬] ೧೬೫೬ರಲ್ಲಿ ಡಚ್ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಕ್ರಿಸ್ಚಿಯಾನ್ ಹ್ಯುಗೆನ್ಸ್ ಲೋಲಕವನ್ನು ರೂಪಿಸಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿದನು.^[೯೬] ಮೊದಲು ಕಂಡುಹಿದಿದ ಲೋಕಲವು ನಿಖರವಾದ ಸಮಯಕ್ಕಿಂತ ಪ್ರತಿದಿನ ಒಂದು ನಿಮಿಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ತಯಾರಿಸಿದ ಲೋಲಕವು ಹತ್ತು ಸೆಕೆಂಡ್ ದೋಷ ತೋರಿಸುತ್ತಿತ್ತು.^[೯೬]

ಹದಿನೇಳು ಮತ್ತು ಹದಿನೆಂಟನೆಯ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಲೋಲಕದ ಗಡಿಯಾರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದವರಲ್ಲಿ ಜೆಸ್ಯೂಟ್ಸ್ ಕೂಡ ಪ್ರಮುಖರು, "ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ಸಮಯದ ನಿಖರತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತುಂಬ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರು".^[೧೨೬]^[೧೨೭] ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನಿಖರ ಒಂದು ಸೆಕೆಂಡಿನ ಲೋಲಕವನ್ನು ಅಳೆಯಲು, ಇಟಲಿಯ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞನಾದ ಫಾದರ್ ಜಿಯೋವಾನ್ನಿ ಬ್ಯಾಟಿಸ್ಟಾ ರಿಚಿಯೋಲಿಯು ಒಂಬತ್ತು ಜಿಸ್ಯೂಟ್ ಪಂಗಡದವರಿಗೆ "ಒಂದು ದಿನದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೮೭,೦೦೦ ತೂಗಾಟವನ್ನು ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಲು ಹೇಳಿದ್ದನು".^[೧೨೭] ಇವರು ಆ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಚಾರವನ್ನು ಹರಡಲು ಮತ್ತು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಮತ್ತು ಹ್ಯುಗೆನ್ಸ್‌ನಂತಹ ಸಮಕಾಲೀನ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ಜತೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದರು.^[೧೨೬]

ಆಧುನಿಕವಾದ ದೊಡ್ಡಪ್ರಮಾಣದ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಕೂಡ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಪಿತಾಮಹ ಎಂದು ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಇದು ಸುಮಾರು ೧೬೭೦ರಲ್ಲಿ ಆ‍ಯ್‌೦ಕರ್ ಎಸ್ಕೇಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಉಗಮವಾಯಿತು.^[೧೨೮] ಅದಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು, ಲೋಲಕದ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಹಳೆಯ ವರ್ಜ್ ಎಸ್ಕೇಪ್‌ಮೆಂಟ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದವು, ಅದು ತುಂಬ ಅಗಲದ ೧೦೦° ಯಷ್ಟು ಅಗಲವಾದ ತೂಗಾಟಕ್ಕೆ ಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ತುಂಬಾ ಉದ್ದವಾದ ಗಡಿಯಾರ ಅಳತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಚಿಕ್ಕದಾದ ಲೋಲಕ ಹೊಂದಿರುವ ವೆರ್ಜ್ ಎಸ್ಕೇಪ್ ಮೆಕಾನಿಸಂ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಆ‍ಯ್‌೦ಕರ್ ಮೆಕಾನಿಸಂ, ಲೋಲಕವು ೪° ರಿಂದ ೬°ಡಿಗ್ರಿಯಲ್ಲಿ ತೂಗಾಡುವುದನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಿದರೂ, ಅನುಮತಿಪಡೆದ ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಕರು ಉದ್ದವಾದ ಲೋಕಕ ಬಳಸಿದ್ದರಿಂದಾಗಿ ಅದರ ಅಲುಗಾಟ ನಿಧಾನವಾಯಿತು. ಕಡಿಮೆ ಘರ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಸವಕಳಿಯಿಂದ ಇದು ಚಲಿಸಲು ಕಡಿಮೆ ಶಕ್ತಿ ಸಾಕು, ಮತ್ತು ಹಿಂದೆ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಚಿಕ್ಕದಾದ ಲೋಲಕಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕರಾರುವಾಕ್ಕಾಗಿದೆ. ಉದ್ದವಾದ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಬಾಬ್‌ನ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಮೀಟರ್ (೩೯ ಇಂಚ್‌ಗಳು)ಉದ್ದದ ಲೋಲಕವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸಲ ತೂಗಾಡಲು ಒಂದು ಸೆಕೆಂಡ್ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು ಗಡಿಯಾರಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ನೀಡುವ ಭಾರಗಳು ಜೋತುಬೀಳುವುದಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಉದ್ದದ ಸ್ಥಳಗಳ ಅಗತ್ಯವು ಉದ್ದವಾದ ಹಾಗೂ ಕಡಿಮೆ ಅಗಲದ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದವು.^[೧೨೯]

ಲೋಲಕದ ಗಡಿಯಾರ ಕಂಡುಹಿಡಿದ ಹದಿನೆಂಟು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ೧೬೭೫ರಲ್ಲಿ, ಹ್ಯುಗೆನ್ಸ್ ಜೇಬಿನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ವಾಚ್‌ಗಳ ಮುಳ್ಳು ಸಮತೋಲನವಾಗಿ ತಿರುಗಲು ಸ್ಪೈರಲ್ ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದನು, ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ನ್ಯಾಚುರಲ್ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ ರಾಬರ್ಟ್ ಹೂಕ್ ನೇರವಾದ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್‌ನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದನು.^[೧೨೫] ಇದರಿಂದಾಗಿ ಜೇಬಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಗಡಿಯಾರದಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ನಿಖರತೆ ಸಾಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು, ಯಾಂತ್ರಿಕ ಗಡಿಯಾರದಂತೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಹಲವಾರು ಗಂಟೆಗಳು ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಬರುತ್ತಿದ್ದುದು ಇದರಿಂದಾಗಿ ಹತ್ತು ನಿಮಿಷ ಮಾತ್ರ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಕಂಡುಬಂದಿತು.^[೧೫]^[೧೩೦]

ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಕರು

ಬೀಗಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವವರು ಮತ್ತು ಆಭರಣ ತಯಾರಕರ ಒಕ್ಕೂಟದಿಂದ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ವೃತ್ತಿಪರ ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಕರು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡರು. ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವಾಗ ವಿಶೇಷವಾದ ತಜ್ಞತೆಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.^[೧೩೧] ಪ್ರಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗೆ ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಮತ್ತು ಬ್ಲೋಯಿಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಫ್ರೆಂಚ್ ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಕರಾದ ಜೂಲಿಯನ್ ಲೀ ರೇ, ವೆರ್ಸೈಲೀಸ್ ಇವರುಗಳು ಕೇಸ್ ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಅಲಂಕಾರಿಕ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವಲ್ಲಿ ಮುಂದಿದ್ದರು.^[೧೩೧] ಲೀ ರೇ ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಕರ ಐದನೇಯ ತಲೆಮಾರಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದಾನೆ ಅವನ ಸಮಕಾಲೀನರು ಇವನನ್ನು " ಫ್ರಾನ್ಸ್‌ನಲ್ಲೊಂದೇ ಅಲ್ಲದೆ ಯೂರೋಪಿನಲ್ಲೇ ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಿಸುವ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ" ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪುನರಾವರ್ತಿತವಾಗುವ ಯಾಂತ್ರಿಕ ರಚನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಶೋಧಿಸಿದನು ಇದರಿಂದಾಗಿ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಮತ್ತು ವಾಚ್‌ಗಳ ನಿಖರತೆ ಹೆಚ್ಚು ಸುಧಾರಣೆ ಹೊಂದಿತು, ಮುಂಭಾಗವನ್ನು ತೆರೆದು ಗಡಿಯಾರದ ಒಳಗೆ ನೋಡಬಹುದಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಸುಮಾರು ೩,೫೦೦ ವಾಚ್‌ಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ಅವುಗಳ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದನು. ಇತನ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಸಂಶೋಧಕರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ನಿಖರವಾಗಿ ಸಮಯವನ್ನು ಅಳೆಯುವ ಹೊಸ ವಿಧಾನಗಳಿಗೆ ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಅವರಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವೈರತ್ವ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು.^[೧೩೨]

ಫ್ರೆಂಚ್ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ೧೭೯೪ ಮತ್ತು ೧೭೯೫ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ, ಫ್ರೆಂಚ್ ಸರ್ಕಾರವು ಒಂದು ದಿನವನ್ನು ೧೦ ತಾಸುಗಳಾಗಿ ವಿಭಾಗಿಸಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ತಾಸು ೧೦೦ ನಿಮಿಷ ಹೊಂದಿರುವಂತೆ ದಶಾಂಶ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಆದೇಶ ನೀಡಿತು.^[೧೩೩] ಖಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮತ್ತು ಗಣಿತಜ್ಞ ಪಿಯರ್-ಸಿಮೊನ್ ಲ್ಯಾಪ್ಲೇಸ್ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಹಲವಾರು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಲೀ ರೇಯ ಪಾಕೇಟ್ ವಾಚ್‌ನ ಡಯಲ್‌ನ್ನು ದಶಾಂಶ ಸಮಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಮಾರ್ಪಡಿಸಿದರು.^[೧೩೩] ೧೮೦೧ರ ನಂತರ ಪಲಾಯಿಸ್ ಡೆಸ್ ಟ್ಯೂಲರಿಸ್‌ನ ಈ ಗಡಿಯಾರದಲ್ಲಿ ದಶಾಂಶ ಸಮಯವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಎಲ್ಲಾ ದೇಶದ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ತುಂಬಾ ವೆಚ್ಚವಾಗುವುದರಿಂದ ದಶಾಂಶ ಗಡಿಯಾರಗಳು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹರಡುವವರೆಗೂ ಹಾಗೆ ಉಳಿಸಲಾಯಿತು.^[೧೩೪] ಏಕೆಂದರೆ ದಶಾಂಶಗೊಳಿಸಿದ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಿಗಿಂತ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿತ್ತು, ಮೀಟರ್ ಪದ್ಧತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಂದು ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾಗದ ಬದಲಾವಣೆ ಇದಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು.^[೧೩೪]

ಮೊದಲಿಗೆ ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ನ್ಯೂರೆಮ್ಬರ್ಗ್ ಮತ್ತು ಆಗ್ಸ್‌ಬರ್ಗ್ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಫಾರೆಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮರದಲ್ಲಿ ಕೂಕ್ಕೊ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.^[೧೩೫] ೧೭ನೇಯ ಮತ್ತು ೧೮ನೇಯ ಶತಮಾನದ ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮೇಲುಗೈ ಸಾಧಿಸಿದ್ದವು. ಸ್ವಿಡ್ಜರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ ತನ್ನ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಿಕಾ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ, ಇಲ್ಲಿಗೆ ಹ್ಯೂಜೆಂಟ್ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಆಗಮಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ಹತ್ತೊಂಭತ್ತನೇಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ವಿಸ್ ಉದ್ಯಮವು "ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಮಷಿನಿನಿಂದ ತಯಾರಾದ ವಾಚ್‌ಗಳ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ತನ್ನ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು". ವಾರ್ಸಾದ ಆ‍ಯ್‌೦ಟೋನಿ ಪೀಟಕ್ ಮತ್ತು ಬೆರ್ನ್‌ನ ಎಡ್ರಿಯೆನ್ ಪಿಲಿಪ್ ಸೇರಿ ಪೀಟಕ್ ಪಿಲಿಪ್ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು, ಇಂದು ಇದು ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಕಂಪನಿಯಾಗಿದೆ.^[೧೩೧]

ಕೈಗಡಿಯಾರಗಳು

೧೯೦೪ರಲ್ಲಿ ಅಲ್ಬೆರ್ಟೋ ಸ್ಯಾಂಟೋಸ್ ಡುಮೊಂಟ್ ಎಂಬ ವಿಮಾನ ಚಾಲಕ, ಫ್ರೆಂಚ್‌ನಲ್ಲಿ‌ ಗಡಿಯಾರ ತಯಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ತನ್ನ ಗೆಳೆಯ ಲೂಯೀಸ್ ಕಾರ್ಟೀಯರ್‌ನಿಗೆ ಹಾರಾಟದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಬರುವಂತಹ ಒಂದು ವಾಚನ್ನು ತಯಾರಿಸಿಕೊಡಲು ಕೇಳಿಕೊಂಡನು.^[೧೩೬] ೧೮೬೮ರಲ್ಲಿಯೇ ಪೀಟಕ್ ಪಿಲಿಪ್ ಕಂಪನಿಯು ಕೈಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸಿತ್ತು, ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಕೇವಲ ಮಹಿಳೆಯರ ಹಸ್ತಾಭರಣ ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ತಯಾರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಲೂಯೀಸ್ ಕಾರ್ಟೀಯರ್ ಸ್ಯಾಂಟೋಸ್ ಕೈಗಡಿಯಾರವನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದನು ಇದು ಪಾಕೇಟ್ ವಾಚ್‍ಗಳಂತೆ ಅನುಚಿತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ತಯಾರಿಸಿದ ಕೈಗಡಿಯಾರ ಇದಾಗಿತ್ತು.^[೧೩೭]

ಮೊದಲನೇಯ ವಿಶ್ವಸಮರದಲ್ಲಿ ಕೈಗಡಿಯಾರಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದವು, ಏಕೆಂದರೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಪಾಕೇಟ್‌ನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ವಾಚ್‌ಗಳಿಗಿಂತ ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ತವಾಗಿತ್ತು. ಇದಲ್ಲದೇ ಪಾಕೇಟ್ ವಾಚ್‌ಗಳು ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಜನರು ಬಳಸುವ ವಸ್ತುವಾಗಿತ್ತು, ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಜನರು ತಮ್ಮದೇ ಸ್ವಂತ ಕೈಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅದನ್ನು ತಮ್ಮ ಜೊತೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋದರು. ಯುದ್ಧ ಹೆಚ್ಚು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿದ್ದಾಗ ಮತ್ತು ಜೊತೆಯಾಗಿ ಹೋರಾಡುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಫಿರಂಗಿ ದಳದ ಮತ್ತು ಪದಾತಿಗಳದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಮ್ಮ ಕೈಗಡಿಯಾರವನ್ನೇ ಅವಲಂಬಿಸಿದರು. ಕೈಗಡಿಯಾರಗಳು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಬಳಕೆಯಾಗುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ವಾಯುಯಾನದಲ್ಲಿ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದ್ದವು: ಸ್ಯಾಂಟೋಸ್ ಡುಮೊಂಟ್ ನೀಡಿದ ಕಾರಣಗಳಂತೆ ಮಿಲಿಟರಿ ಪೈಲಟ್‌ಗಳಿಗೆ ಪಾಕೇಟ್ ವಾಚ್‌ಗಳಿಗಿಂತ ಕೈಗಡಿಯಾರಗಳು ತುಂಬಾ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದ್ದವು. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಸೈನ್ಯದ ಕಂಟ್ರಾಕ್ಟರ್‌ಗಳು ಪದಾತಿದಳ ಮತ್ತ್ತು ವಿಮಾನಚಾಲಕರಿಬ್ಬರಿಗೂ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ರಾಶಿ ವಾಚ್‌ಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದರು. A-೧೧ ಹೆಸರಿನ ವಾಚ್ ತುಂಬಾ ಸರಳವಾಗಿ ಕಪ್ಪು ಫಲಕ ಮತ್ತು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದ್ದ ಬಿಳಿಯ ಬಣ್ಣದ ಅಂಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ ಓದಲು ತುಂಬಾ ಸುಲಭವಾಗಿತ್ತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಎರಡನೇಯ ವಿಶ್ವ ಸಮರದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಾದ ವಿಮಾನಚಾಲಕರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆಯಿತು.^[೧೩೮]

ಮರೀನ್ ಕ್ರೋನೊಮೀಟರ್‌ಗಳು (ನೌಕಾಯಾನದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ)

ಮರೀನ್ ಕ್ರೋನೊಮೀಟರ್‌ ಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ಸಮಯ ಪ್ರಮಾಣ‌ಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜಗಳ ಸ್ಥಾನಗಳಿಂದ ರೇಖಾಂಶವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೧೩೯] ಇದನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ಯಾರ್ಕ್‌ಶೈರ್‌ನ ಬಡಗಿ ಜಾನ್ ಹ್ಯಾರಿಸನ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದನು, ಇದಕ್ಕಾಗಿ ೧೭೫೯ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ಲ್ಯಾಂಜಿಟ್ಯೂಡ್ ಪ್ರೈಜ್ ಪಡೆದುಕೊಂಡನು. ಮರೀನ್ ಕ್ರೋನೊಮೀಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಗ್ರೀನ್‌ವಿಚ್ ಸರಾಸರಿ ಕಾಲಮಾನವನ್ನು ಅಳತೆಗೋಲಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ನೌಕಾ ಯಾತ್ರಿಕ ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಪ್ರದೇಶದ ಸಮಯವನ್ನು ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ರೇಖಾಂಶವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಾನೆ.^[೧೩೯]^[೧೪೦]^[೧೪೧]

ಕ್ರೋನೊಮೀಟರ್‌ಗಳು

ಕ್ರೋನೊಮೀಟರ್‌ ಒಂದು ಸುಲಭವಾಗಿ ಸಾಗಿಲಬಲ್ಲ ಸಮಯಸೂಚಕವಾಗಿದ್ದು, ಕರಾರುವಾಕ್ಕಾದ ಮಾಪನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಮೊದಲಿಗೆ ಇದನ್ನು ಮರೀನ್ ಕ್ರೋನೊಮೀಟರ್‌ಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಈ ಕಾಲಸೂಚಕವನ್ನು ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜಗಳ ಸ್ಥಾನಗಳಿಂದ ರೇಖಾಂಶವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೧೩೯] ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಕ್ರೋನೊಮೀಟರ್‌ ಗಡಿಯಾರಗಳಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ, ಕೈಗಡಿಯಾರಗಳು ಸ್ವಿಸ್ ಏಜನ್ಸಿ ಸಿಒಎಸ್‌ಸಿ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಕರಾರುವಕ್ಕಾದ ಮಾಪನಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿರುತ್ತವೆ.^[೧೪೨] ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಸಿಒಎಸ್‌ಸಿಯ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಗಡಿಯಾರ-ಕ್ರೋನೊಮೀಟರ್‌ಗಳು—ಕೈಗಡಿಯಾರಗಳು— ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್ ಸಮತೋಲನ ಹೊಂದಿದ ಆಂದೋಲಕಗಳಿಗೆ, ೧,೦೦೦,೦೦೦ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು "ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಿದ ಕ್ರೋನೊಮೀಟರ್‌" ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಯೊಂದನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾದ ದಾಖಲೆ ಹೊಂದಿದ ಅನುಕ್ರಮ ಸಂಖ್ಯೆಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಿಒಎಸ್‌ಸಿ ಪ್ರಕಾರ, ಕ್ರೋನೊಮೀಟರ್ ಹೆಚ್ಚು ಕರಾರುವಕ್ಕಾದ ವಾಚ್‌ ಆಗಿದೆ ಸೆಕೆಂಡ್ ತೋರಿಸುವ ಮತ್ತು ಹೌಸಿಂಗ್ ಚಲನೆಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಹಲವಾರು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ತಾಪಮಾನದಲ್ಲಿ ಅಧೀಕೃತವಾದ ತಟಸ್ಥ ಉಪಕರಣದಿಂದ ಪರೀಕ್ಷೆ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಅಗತ್ಯತೆಗಳನ್ನು ತಲುಪಿದಾಗ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಚಲನೆಯನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಹಲವಾರು ಕ್ರಮಾನುಗತ ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಇದು ರೀತಿಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮೂರು ರೀತಿಯ ತಾಪಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕ್ರೋನೊಮೀಟರ್‌ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕರಿಸಿದ ಚಲನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.^[೧೪೩]

ಕ್ವಾಡ್ಜ್ ಆಂದೋಲಕಗಳು

ಆದುನಿಕ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯ ಹೆಚ್‌ಸಿ-49 ಕಂತೆ ಛ್ಕ್ವಾಡ್ಜ್ ಹರಳಿನ ಒಳಗಿನ ರಚನೆ.

೧೮೮೦ರಲ್ಲಿ ಜಾಕ್ವೇಸ್ ಮತ್ತು ಪೀರ್ ಕ್ಯೂರಿ ಪಾರದರ್ಶಕವಾದ ಶಿಲೆಯಲ್ಲಿ ಪೈಜೊಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಗುಣಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದರು.^[೯೬]^[೧೪೪] ೧೯೨೧ರಲ್ಲಿ ವಾಲ್ಟರ್ ಜಿ.ಕ್ಯಾಡಿ ಪಾರದರ್ಶಕ ಆಂದೋಲಕ ಹೊಂದಿರುವ ಮೊದಲ ಕ್ವಾಡ್ಜ್ ತಯಾರಿಸಿದನು, ೧೯೨೭ರಲ್ಲಿ ಕೆನಡಾದ ಬೆಲ್ ಟೆಲಿಫೋನ್ ಲ್ಯಾಬೊರೇಟರೀಸ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾರೆನ್ ಮ್ಯಾರಿಸನ್ ಮತ್ತು ಜೆ.ಡಬ್ಲ್ಯೂ.ಹಾರ್ಟನ್ ಎಂಬುವವರು ಮೊದಲ ಕ್ವಾಡ್ಜ್ ಗಡಿಯಾರ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿದರು.^[೧೪೫]^[೧೪೬] ಮುಂಬರುವ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ವಾಡ್ಜ್ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಪ್ರಯೋಗಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾದ ಕರಾರುವಕ್ಕಾದ ಸಮಯ ಮಾಪನ ಉಪಕರಣಗಳು - ನಿರ್ವಾತ ನಳಿಕೆಗಳು ಹಾಗೂ ದೊಡ್ಡಪ್ರಮಾಣದ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ ವಿದ್ಯುತ್ ಗಣಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ತಯಾರಿಸಲಾಗಿದೆ ಇವುಗಳು ವಾಚ್ ತಯಾರಿಕೆಗಲ್ಲದೇ ಬೇರೆ ಎಲ್ಲೂ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಬರಲಿಲ್ಲ. ೧೯೩೨ರಲ್ಲಿ, ಭೂಮಿ ತಿರುಗುವ ದರದಲ್ಲಿ ವಾರದಲ್ಲಾಗುವ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜು ಮಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಕ್ವಾಡ್ಜ್ ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಲಾಯಿತು.^[೧೪೬] ೧೯೨೯ ರಿಂದ ೧೯೬೦ರ ವರೆಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರಿಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಮಾಪಕವು(ಈಗ ಎನ್‌ಐಎಸ್‌ಟಿ) ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕ್ವಾಡ್ಜ್ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಸಮಯ ಮಾಪಕದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸಮಯವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುತ್ತಿತ್ತು, ನಂತರದಲ್ಲಿ ಅದು ಪರಮಾಣು ಗಡಿಯಾರಗಳಾಗಿ ಬದಲಾಯಿತು.^[೧೪೭] ೧೯೬೯ರಲ್ಲಿ, ಸೈಕೊ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಕ್ವಾಡ್ಜ್ ಕೈಗಡಿಯಾರ, ಆ‍ಯ್‌ಸ್ಟ್ರಾನ್ ತಯಾರಿಸಿದನು.^[೧೪೮] ಅದರ ನಿಖರತೆ ಮತ್ತು ತಯಾರಿಸಲು ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚ ಸಾಕಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಮುಂಬರುವ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ವಾಡ್ಜ್ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಮತ್ತು ವಾಚ್‌ಗಳು ಬರುವ ಪ್ರಮಾಣ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು.^[೯೬]

ಪರಮಾಣು ಗಡಿಯಾರಗಳು

ಇಂದಿನ ದಿನದವರೆಗೂ ಪರಮಾಣು ಗಡಿಯಾರಗಳು ಅತ್ಯಂತ ನಿಖರವಾಗಿ ಸಮಯ ತೋರಿಸುವ ಉಪಕರಣವಾಗಿದೆ. ಹಲವಾರು ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವೇ ಸೆಕೆಂಡುಗಳ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ತೋರಿಸಬಹುದಾದ ನಿಖರತೆಯುಳ್ಳ ಇವುಗಳನ್ನು ಇತರೆ ಗಡಿಯಾರ ಮತ್ತು ಕಾಲಸೂಚಕ ಉಪಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಲು ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.^[೧೪೯] ೧೯೪೯ರಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲು ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪರಮಾಣು ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಸ್ಮಿತ್‌ಸೋನಿಯನ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು.^[೧೪೭] ಅದು ಅಮೋನಿಯಾ ಕಣದಲ್ಲಿನ ಗ್ರಾಹಕ ರೇಖೆಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿತ್ತು,^[೧೫೦]^[೧೫೧] ಆದರೆ ಈಗ ಹೆಚ್ಚಿನವು ಸೀಸಿಯಮ್ ಅಣುವಿನ ತಿರುಗುವ ಗುಣಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿವೆ. ೧೯೬೭ರಲ್ಲಿ ಸೆಸಿಯಂ ಗುಣ ಲಕ್ಷಣದ ಮೇಲೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ - ಏಕಮಾನ ಪದ್ಧತಿಯು ಇದರ ಸಮಯ ಮಾಪಕವನ್ನು ನಿಗಗಿಪಡಿಸಿದೆ.^[೧೫೧] ಎಸ್‌ಐ ಒಂದು ಸೆಕೆಂಡ್ ಅನ್ನು ರೇಡಿಯೇಶನ್‌ನ ೯,೧೯೨,೬೩೧,೭೭೦ ವರ್ತುಲಗಳೆಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಇದು ಎರಡು ^೧೩೩Cs ಅಣುವಿನ ಭೂ ಸ್ಥಿತಿಯ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್ ತಿರುಗುವ ಶಕ್ತಿಯ ಮಟ್ಟಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟಿದೆ.^[೧೫೨] ಸೀಸಿಯಂ ಪರಮಾಣು ಗಡಿಯಾರದ ಸಮಯವನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿನ ನಿಖರತೆಯು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಮೂವತ್ತು ಬಿಲಿಯಂತ್ ಸೆಕೆಂಡ್ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗಬಹುದು.^[೧೫೧] ಪರಮಾಣು ಗಡಿಯಾರಗಳಲ್ಲಿ ಇತರೆ ಹಲವಾರು ಅಂಶಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಜಲಜನಕ ಮತ್ತು ರುಬಿಡಿಯಂ ಆವಿ, ಇವುಗಳು ಜಲಜನಕ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಹೊರಭಾಗಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಿರತೆ ನೀಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಚಿಕ್ಕ ಆಕಾರ ನೀಡುತ್ತವೆ-ಇದಲ್ಲದೆ ಕಡಿಮೆ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ತಯಾರಿಸಲು ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚ ಸಾಕಾಗುತ್ತದೆ (ರೇಡಿಯಂ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ).^[೧೫೧]

ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ

ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Portal

ಸಮಕಾಲಿಕವಾದ ಗಡಿಯಾರ
ವಿಶ್ವವ್ಯಾಪಿ ಸ್ಥಾನೀಕರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ

ಅಡಿ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು

↑ ಡೇವಿಡ್ ಲಾಂಡೆಸ್: “ರಿವಲ್ಯೂಶನ್ ಇನ್ ಟೈಮ್: ಕ್ಲಾಕ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ದಿ ಮೇಕಿಂಗ್ ಆಫ್ ದ ಮಾಡರ್ನ್ ವರ್ಲ್ಡ್‌‍”, ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತರಿಸಿದ ಆವೃತ್ತಿ, ಹಾವರ್ಡ್‌ ಯೂನವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್‌, ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ ೨೦೦೦, ISBN ೦-೬೭೪-೦೦೨೮೨-೨, ಪುಟ.೧೮f.
↑ Lewis 2000, pp. 356f. harvnb error: multiple targets (2×): CITEREFLewis2000 (help)
↑ ^೩.೦ ^೩.೧ Needham, Joseph (1986). "Science and Civilization in China". Physics and Physical Technology, Part 2: Mechanical Engineering. 4. Taipei: Caves Books, Ltd: 411. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
↑ ^೪.೦ ^೪.೧ ^೪.೨ ^೪.೩ ಹಾಸನ್, ಅಹ್ಮದ್ ವೈ, ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಫರ್ ಆಫ್ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಟು ದಿ ವೆಸ್ಟ್‌, ಭಾಗ II: ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಮಿಶನ್ ಆಫ್ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್, ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಇನ್ ಇಸ್ಲಾಂ
↑ ^೫.೦ ^೫.೧ ಚೊಬೊಟೊವ್, ಪುಟ. ೧
↑ ^೬.೦ ^೬.೧ ^೬.೨ ^೬.೩ ^೬.೪ Bruton, Eric (1979). The History of Clocks and Watches. New York: Crescent Books. ISBN 0-517-377446.
↑ ಬರ್ನೆಟ್‌, ಪುಟ. ೧೦೨
↑ ನೈಟ್& ಬಟ್ಲರ್, ಪುಟ. ೭೭
↑ ಅವೆನಿ, ಪುಟ. ೧೩೬
↑ "Ancient Calendars". National Institute of Standards and Technology. Archived from the original on April 9, 2008. Retrieved 2008-04-30.
↑ ರಿಚರ್ಡ್ಸ್, ಪುಟ. ೫೫
↑ [61] ^ ಮೇಜರ್, ಪುಟ. ೪೫.
↑ "Sundial". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2008-04-04.
↑ Bruton, Eric (1979). The History of Clocks and Watches (1982 ed.). New York: Crescent Books. ISBN 0-517-377446.
↑ ^೧೫.೦ ^೧೫.೧ ^೧೫.೨ ^೧೫.೩ ^೧೫.೪ ^೧೫.೫ ^೧೫.೬ "Earliest Clocks". A Walk Through Time. NIST Physics Laboratory. Archived from the original on March 15, 2008. Retrieved 2008-04-02.
↑ ಬರ್ನೆಟ್‌, ಪುಟ. ೧೮
↑ ^೧೭.೦ ^೧೭.೧ "How does an hourglass measure time?". Library of Congress. Retrieved 2008-03-31.
↑ ಬೆರ್ಲೆವ್‌, ಪುಟ. ೧೧೮
↑ ಫಿಲ್ಬಿನ್‌, ಪುಟ. ೧೨೮
↑ ಕೊಟ್ರೆಲ್‌, ಪುಟ. ೫೯–೬೧
↑ ವಿಟ್ರೊ, ಪುಟ. ೨೮
↑ [39]
↑ O'Connor, J. J. "Plato biography". School of Mathematics and Statistics, University of St. Andrews. Retrieved 2007-11-29. {{cite web}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
↑ ^೨೪.೦ ^೨೪.೧ Hellemans, Alexander; Bunch, Bryan H. (2004). The History of Science and Technology: A Browser's Guide to the Great Discoveries, Inventions, and the People Who Made Them, From the Dawn of Time to Today. Boston: Houghton Mifflin. p. 65. ISBN 0-618-22123-9.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ ಬರ್ನೆಟ್‌, ಪುಟ. ೨೮
↑ Humphrey, John William (1998). Greek and Roman Technology: A Sourcebook. Routledge. pp. 518–519. ISBN 0415061369. Retrieved 2008-04-11.
↑ Apuleius, Lucius (1951). The Transformations of Lucius, Otherwise Known as The Golden Ass. Translated by Robert Graves. New York, New York: Farrar, Straus & Giroux. p. 54.
↑ Rees, Abraham (1970). Rees's clocks, watches, and chronometers (1819-20); a selection from the Cyclopaedia, or Universal dictionary of arts, sciences, and literature. Rutland, Vt: C. E. Tuttle Co. ISBN 0-8048-0901-1.
↑ Aveni, Anthony F. (2000). Empires of Time: Calendars, Clocks, and Cultures. Tauris Parke Paperbacks. p. 92. ISBN 1860646026. Retrieved 2008-06-22.
↑ Collier, James Lincoln (2003). Clocks. Tarrytown, NY: Benchmark Books. p. 25. ISBN 0-7614-1538-6.
↑ O'Connor, J. J. "Theodosius biography". School of Mathematics and Statistics, University of St. Andrews. Archived from the original on 2017-03-22. Retrieved 2008-04-01. {{cite web}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
↑ "Marcus Vitruvius Pollio:de Architectura, Book IX". The Latin text is that of the Teubner edition of 1899 by Valentin Rose, transcribed by Bill Thayer. 2007-07-07. Retrieved 2007-09-07.
↑ Buchner, Edmund (1976). "Solarium Augusti und Ara Pacis". Römische Mitteilungen (in German). 83 (2): 319–375. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help); Unknown parameter |city= ignored (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
↑ National Maritime Museum; Lippincott, Kristen; Eco, Umberto; Gombrich, E. H. (1999). The Story of Time. London: Merrell Holberton in association with National Maritime Museum. ISBN 1-85894-072-9.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ ಬರ್ನೆಟ್‌, ಪುಟ. ೨೧
↑ ^೩೬.೦ ^೩೬.೧ Needham, Joseph (1986). "Science and Civilization in China". Physics and Physical Technology, Part 2: Mechanical Engineering. 4. Taipei: Caves Books, Ltd: 479–480. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
↑ al-Hassan, Ahmad Y.; Hill, Donald R. (1986). Islamic Technology: An Illustrated History. Cambridge University Press. pp. 57–59. ISBN 0521263336.
↑ Flamer, Keith (2006). "History of Time". International Watch Magazine. Archived from the original on 2011-07-16. Retrieved 2008-04-08.
↑ "Clockworks: Candle clock". Encyclopædia Britannica. Retrieved 2008-03-16. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
↑ [[Ancient Discoveries]], Episode 12: Machines of the East. History Channel. Retrieved 2008-09-07. {{cite book}}: URL–wikilink conflict (help)
↑ ^೪೧.೦ ^೪೧.೧ Routledge Hill, Donald, "Mechanical Engineering in the Medieval Near East", Scientific American, May 1991, pp. 64–9 (cf. Donald Routledge Hill, Mechanical Engineering)
↑ ರಿಚರ್ಡ್ಸ್‌, ಪುಟ. ೫೨
↑ Pagani, Catherine (2001). Eastern Magnificence and European Ingenuity: Clocks of Late Imperial China. University of Michigan Press. p. 209. ISBN 0472112082. Retrieved 2008-06-21.
↑ ^೪೪.೦ ^೪೪.೧ Schafer, Edward (1963). The Golden Peaches of Samarkand: A Study of T'ang Exotics. University of California Press. pp. 160–161. ISBN 0520054628.
↑ Chang, Edward; Lu, Yung-Hsiang (1996). "Visualizing Video Streams using Sand Glass Metaphor". Stanford University. Retrieved 2008-06-20. {{cite web}}: Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ ^೪೬.೦ ^೪೬.೧ ^೪೬.೨ Fraser, Julius (1990). Of Time, Passion, and Knowledge: Reflections on the Strategy of Existence. Princeton University Press. pp. 55–56. ISBN 0691024375. Retrieved 2008-06-21.
↑ ^೪೭.೦ ^೪೭.೧ "Time Activity:Incense Clock". Chicago: Museum of Science and Industry. Archived from the original on 2008-07-04. Retrieved 2008-04-29.
↑ ಲೆವಿ, ಪುಟ. ೧೮
↑ "Asian Gallery – Incense Clock". National Watch and Clock Museum. Archived from the original on 2008-05-18. Retrieved 2008-04-28.
↑ ‌ರಿಚರ್ಡ್ಸ್, ಪುಟ. ೧೩೦
↑ Rossotti, Hazel (2002). Fire: Servant, Scourge, and Enigma. Dover Publications. p. 157. ISBN 0486422615. Retrieved 2008-06-21.
↑ Bedini, Silvio (1994). The Trail of Time: Shih-chien Ti Tsu-chi : Time Measurement with Incense in East Asia. Cambridge University Press. p. 183. ISBN 0521374820. Retrieved 2008-06-21.
↑ ^೫೩.೦ ^೫೩.೧ ಬೆಡಿನಿ, ಪುಟ. ೧೦೩–೧೦೪
↑ ಫ್ರೆಸೆರ್, ಪುಟ.೧೧೫
↑ ^೫೫.೦ ^೫೫.೧ ಬೆಡಿನಿ, ಪುಟ. ೧೮೭
↑ Bedini, Silvio A. (1963). "The Scent of Time. A Study of the Use of Fire and Incense for Time Measurement in Oriental Countries". Transactions of the American Philosophical Society. 53 (5). Philadelphia, Pennsylvania: American Philosophical Society: 1–51. doi:10.2307/1005923. Retrieved 2008-05-14. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
↑ ಬೆಡಿನಿ, ಪುಟ. ೧೦೫
↑ Fraser, J. A. (1987). Time, The Familiar Stranger. Amherst: University of Massachusetts Press. p. 52. ISBN 0-87023-576-1.
↑ [21] ^ ಫ್ರೆಸೆರ್, ಪುಟ.೧೧೫
↑ ಬೆಡಿನಿ, ಪುಟ. ೧೦೪–೧೦೬
↑ Lewis, Michael (2000). "Theoretical Hydraulics, Automata, and Water Clocks". In Wikander, Örjan (ed.). Handbook of Ancient Water Technology. Technology and Change in History. Vol. 2. Leiden: Brill. pp. 343–369 (356f.). ISBN 90-04-11123-9.
↑ ^೬೨.೦ ^೬೨.೧ American Society of Mechanical Engineers (2002). Proceedings of the 2002 ASME Design Engineering Technical Conferences. American Society of Mechanical Engineers. ISBN 079183624X.
↑ ^೬೩.೦ ^೬೩.೧ Schafer, Edward H. (1967). Great Ages of Man: Ancient China. New York: Time-Life Books. p. 128.
↑ ^೬೪.೦ ^೬೪.೧ "The mechanical clock – history of Chinese science". UNESCO Courier. 1988. Archived from the original on 2012-07-19. Retrieved 2008-04-16.
↑ Tomczak, Matthias. "The Water Clock of 1088". Flinders University (es.flinders.edu.au). Archived from the original on 2008-04-11. Retrieved 2008-04-29.
↑ ನೀಡಮ್, ಸಂಪುಟ ೪, ಭಾಗ ೨, ಪುಟ. ೧೬೫
↑ Donald Routledge Hill (1991). "Arabic Mechanical Engineering: Survey of the Historical Sources". Arabic Sciences and Philosophy: A Historical Journal. 1. Cambridge University Press: 167–186 [174]. doi:10.1017/S0957423900001478. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
↑ Donald Routledge Hill (1991). "Arabic Mechanical Engineering: Survey of the Historical Sources". Arabic Sciences and Philosophy: A Historical Journal. 1. Cambridge University Press: 167–186 [180]. doi:10.1017/S0957423900001478. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
↑ ^೬೯.೦ ^೬೯.೧ ^೬೯.೨ Donald Routledge Hill (1996). A history of engineering in classical and medieval times. Routledge. pp. 203, 223, 242. ISBN 0415152917. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
↑ ^೭೦.೦ ^೭೦.೧ N. K. Singh & M. Zaki Kirmani (2005). Encyclopaedia of Islamic science and scientists. Global Vision Publishing. pp. 56–7. ISBN 8182200571. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
↑ ^೭೧.೦ ^೭೧.೧ Mario Taddei. "The Book of Secrets is coming to the world after a thousand years: Automata existed already in the eleventh century!" (PDF). Leonardo3. Retrieved 2010-03-31.
↑ Donald Routledge Hill (1991). "Arabic Mechanical Engineering: Survey of the Historical sources". Arabic Sciences and Philosophy: A Historical Journal. 1. Cambridge University Press: 167–186 [173]. doi:10.1017/S0957423900001478. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
↑ Juan Vernet & Julio Samso. "Development of Arabic Science in Andalusia". In Roshdi Rashed & Régis Morelon (ed.). Encyclopedia of the History of Arabic Science. Vol. 1. Routledge. pp. 243–275 [260–1]. ISBN 0415124107. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)
↑ ^೭೪.೦ ^೭೪.೧ ಡೊನಾಲ್ಡ್ ರೌಟ್‌ಲೆಡ್ಜ್ ಹಿಲ್‌ (೧೯೯೬), "ಇಂಜಿನಿಯರ್", ಪುಟ ೭೯೪, (Rashed & Morelon 1996, pp. 751–95)ರಲ್ಲಿ
↑ ಸಿಲ್ವಿಯೊ ಎ. ಬೆಡಿನಿ: “ದಿ ಕಂಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟೆಡ್ ಸಿಲಿಂಡ್ರಿಕಲ್ ಕ್ಲೆಪ್ಸಿಡ್ರ”, ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಕಲ್ಚರ್ , ಸಂಪುಟ. ೩, ಸಂಖ್ಯೆ. ೨ (೧೯೬೨), ಪು. ೧೧೫-೧೪೧ (೧೧೬-೧೧೮)
↑ Mills, A. A. (1988). "The mercury clock of the Libros del Saber". Annals of Science. 45 (4): 329–344 [332]. doi:10.1080/00033798800200271. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
↑ Ajram, K. (1992). "Appendix B". Miracle of Islamic Science. Knowledge House Publishers. ISBN 0911119434.
↑ Hill, Donald R. "Mechanical Engineering". Archived from the original on 2007-12-25. Retrieved 2008-01-22.
↑ Hill, Donald R. (1991). "Mechanical Engineering in the Medieval Near East". Scientific American: 64–69. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help); Unknown parameter |month= ignored (help)
↑ King, David A. (1983). "The Astronomy of the Mamluks". Isis. 74 (4): 531–555 [545–546]. doi:10.1086/353360. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
↑ ^೮೧.೦ ^೮೧.೧ [[Ancient Discoveries]], Episode 11: Ancient Robots. History Channel. Retrieved 2008-09-06. {{cite book}}: URL–wikilink conflict (help)
↑ ಹಾವರ್ಡ್‌ ಆರ್‌. ಟರ್ನರ್ (೧೯೯೭), ಸೈನ್ಸ್ ಇನ್ ಮೆಡಿವಲ್ ಇಸ್ಲಾಂ: ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಇಲುಸ್ಟ್ರೇಟೆಡ್ ಇಂಟ್ರಡಕ್ಷನ್ , ಪುಟ. ೧೮೪. ಯೂನವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ಪ್ರೆಸ್‌, ISBN ೦-೨೯೨-೭೮೧೪೯-೦.
↑ "History of the sundial". National Maritime Museum. Archived from the original on 2007-10-10. Retrieved 2008-07-02.
↑ Jones, Lawrence (December 2005). "The Sundial And Geometry". North American Sundial Society. 12 (4). {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
↑ Mayall, Margaret W.; Mayall, R. Newton (2002). Sundials: Their Construction and Use. New York: Dover Publications. p. 17. ISBN 0-486-41146-X.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ O'Connor, J. J. "Fine biography". School of Mathematics and Statistics, University of St. Andrews. Retrieved 2008-03-31. {{cite web}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
↑ (Latin) Aked, Charles K. (1997). "Bibliografia della Gnomonica" (PDF). British Sundial Society. p. 119. Retrieved 2008-06-21. {{cite web}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
↑ Bergreen, Laurence (2003). Over the Edge of the World: Magellan's Terrifying Circumnavigation of the Globe. New York: Morrow. p. 53. ISBN 0-06-621173-5. Retrieved 2008-06-22.
↑ ಫ್ರುಗೊನಿ ಪುಟ. ೮೩
↑ Macey, Samuel L. (1994). Encyclopedia of Time. New York: Garland Pub. p. 209. ISBN 0-8153-0615-6. Retrieved 2008-06-22.
↑ Blaut, James Morris (2000). Eight Eurocentric Historians. Guildford Press. p. 186. ISBN 1572305916. Retrieved 2008-06-22.
↑ "Clock Etymology". Online Etymology Dictionary. Retrieved 2008-04-27.
↑ "Merriam-Webster Online: Clock". Webster's Dictionary. Retrieved 2008-06-20.
↑ executive editor, Joseph P. Pickett (1992). [[The American Heritage Dictionary of the English Language]] (Fourth ed.). Houghton Mifflin. ISBN 0395825172. Archived from the original on 2008-12-05. Retrieved 2007-12-04. {{cite book}}: |author= has generic name (help); URL–wikilink conflict (help)
↑ "Mechanical Timekeeping". St. Edmundsbury Borough Council. Retrieved 2007-12-10.
↑ ^೯೬.೦ ^೯೬.೧ ^೯೬.೨ ^೯೬.೩ ^೯೬.೪ ^೯೬.೫ ^೯೬.೬ ^೯೬.೭ "A Revolution in Timekeeping". NIST. Archived from the original on April 9, 2008. Retrieved 2008-04-30.
↑ ^೯೭.೦ ^೯೭.೧ ^೯೭.೨ ^೯೭.೩ ^೯೭.೪ ಡೇವಸ್, ನೊರ್ಮನ್; ಪುಟ. ೪೩೪
↑ Kleinschmidt, Harald (2000). Understanding the Middle Ages. Boydell & Brewer. p. 26. ISBN 085115770X. Retrieved 2008-06-22.
↑ Payson Usher, Abbot (1988). A History of Mechanical Inventions. Courier Dover Publications. ISBN 048625593X. {{cite book}}: line feed character in |publisher= at position 14 (help)
↑ ಆಶರ್, ಪುಟ. ೧೯೪
↑ ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಮೆಕಾನಿಕಲ್ ಇನ್ವೆನ್ಶನ್ಸ್, ಎಬೊಟ್ ಪೇಸನ್ ಆಶರ್(೧೯೨೯), ಪುಟ.೧೯೨ [೧]"
↑ ^{೧೦೨.೦} ^{೧೦೨.೧} Woods, p. 36
↑ 1461ರ ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ಯೂನವರ್ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿಯ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯಲ್ಲಿನ ವಿವರಣೆಯ ಅಧುನಿಕ ಹುಡುಕಾಟ(ಮಿಸ್ ಲಾಡ್.ಇತ್ಯಾದಿ. 620 ಪದಸಂಖ್ಯೆ 10). [211]
↑ ^{೧೦೪.೦} ^{೧೦೪.೧} ರೀಡ್‌, ಪುಟ. ೪
↑ "Then, as a horologe that calleth us / What time the Bride of God is rising up". "Paradiso – Canto X – Divine Comedy – Dante Alighieri – La Divina Commedia". About.com. Retrieved 2008-04-11.
↑ ^{೧೦೬.೦} ^{೧೦೬.೧} ^{೧೦೬.೨} "Oldest Working Clock, Frequently Asked Questions, Salisbury Cathedral". Archived from the original on 2009-06-15. Retrieved 2008-04-04.
↑ "Wells Cathedral Clock – BBC". British Broadcasting Corporation. Retrieved 2008-06-22.
↑ "[[Catholic Encyclopedia]]: Glastonbury Abbey". Kevin Knight. Retrieved 2007-12-10. {{cite web}}: URL–wikilink conflict (help)
↑ ^{೧೦೯.೦} ^{೧೦೯.೧} "Wells Cathedral History". WellsCathedral.org.uk. Archived from the original on 2011-01-20. Retrieved 2008-06-21.
↑ ^{೧೧೦.೦} ^{೧೧೦.೧} "Wells Cathedral clock, c.1392". Science Museum (London). Archived from the original on 2007-10-11. Retrieved 2008-02-11.
↑ Gransden, Antonia (1996). Historic Writing in England. Routledge. p. 122. ISBN 0415151252. Retrieved 2008-06-22.
↑ ^{೧೧೨.೦} ^{೧೧೨.೧} Burnett-Stuart, George. "De Dondi's Astrarium". Almagest. Computastat Group Ltd. Archived from the original on 2008-05-30. Retrieved 2008-04-21.
↑ ಮಸೆಯ್, ಪುಟ. ೧೩೦
↑ North, John David (2005). God's Clockmaker: Richard of Wallingford and the Invention of Time. Hambledon & London. p. xv. ISBN 1-85285-451-0. Retrieved 2008-06-22.
↑ Watson, E. (1979). "The St. Albans Clock of Richard of Wallingford". Antiquarian Horology. 11 (6). Antiquarian Horological Society: 372–384. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
↑ ^{೧೧೬.೦} ^{೧೧೬.೧} ಕ್ಲಾರ್ಕೆ, ಪುಟ. ೬೦
↑ ^{೧೧೭.೦} ^{೧೧೭.೧} ಬಾಟಮ್ಲೆ, ಪುಟ. ೩೪
↑ ^{೧೧೮.೦} ^{೧೧೮.೧} ಪುಟ. ೫೨೯, "ಟೈಮ್‌ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಟೈಮ್‌ಕೀಪಿಂಗ್ ಇನ್‌ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ಸ್‌", ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಆಸ್ಟ್ರಾನಮಿ: ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ , ಜಾನ್ ಲ್ಯಾಂಕ್‌ಫೋರ್ಡ್, ಟಾಯ್ಲರ್& ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್, ೧೯೯೭, ISBN ೦-೮೧೫೩-೦೩೨೨-X.
↑ ಪುಟ. ೨೦೯, ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಮೆಕಾನಿಕಲ್ ಇನ್ವಕ್ಷನ್‌ , ಎಬೊಟ್ ಪೇಸನ್ ಆಶರ್, ಕೊರಿಯರ್ ಡೋವರ್ ಪಬ್ಲಿಕೇಶನ್ಸ್‌, ೧೯೮೮, ISBN ೦-೪೮೬-೨೫೫೯೩-X.
↑ ಅಹ್ಮದ್‌, ಅಲ್-ಹಾಸನ್& ಡೊನಾಲ್ಡ್‌ ಆರ್. ಹಿಲ್(೧೯೮೬), “ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ”, ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌, ISBN ೦-೫೨೧-೪೨೨೩೯-೬, ಪುಟ. ೫೯
↑ ಪು. ೨೪೯, ಗ್ರೋವ್ ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪಿಡಿಯ ಆಫ್ ಡೆಕರೇಟಿವ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ , ಗಾರ್ಡನ್ ಚಾಂಪ್‌ಬೆಲ್, ಸಂಪುಟ. ೧, ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ಯೂನವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್‌, ೨೦೦೬, ISBN ೦-೧೯-೫೧೮೯೪೮-೫.
↑ "ಮೊನಾಸ್ಟಿಕ್ ಎಚ್ಚರಿಕಾ ಗಡಿಯಾರಗಳು, ಇಟಲಿಯ", ಪ್ರವೇಶ, ಕ್ಲಾಕ್ ಡಿಕ್ಷನರಿ.
↑ Tekeli, Sevim (2008). "Taqi al-Din". Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-Western Cultures. Springer. ISBN 978-1-4020-4559-2 (print), ISBN 978-1-4020-4425-0 (online). {{cite encyclopedia}}: Check |isbn= value: invalid character (help)
↑ Horton, Paul (1977). "Topkapi's Turkish Timepieces". Saudi Aramco World, July–August 1977: 10–13. Retrieved 2008-07-12. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
↑ ^{೧೨೫.೦} ^{೧೨೫.೧} Davies, Eryl (1995). Pockets: Inventions. London: Dorling Kindersley. ISBN 0751351849.
↑ ^{೧೨೬.೦} ^{೧೨೬.೧} Woods, ಪುಟ. ೧೦೦–೧೦೧
↑ ^{೧೨೭.೦} ^{೧೨೭.೧} Woods, ಪುಟ. ೧೦೩
↑ Derry, T. K. (1993). A Short History of Technology: From the Earliest Times to A.D. 1900. Courier Dover Publications. p. 293. ISBN 0486274721. Retrieved 2008-06-22.
↑ Brain, Marshall. "How Pendulum Clocks Work". HowStuffWorks. Retrieved 2007-12-10.
↑ Milham, Willis I. (1945). Time and Timekeepers. New York: MacMillan. p. 226. ISBN 0780800087.
↑ ^{೧೩೧.೦} ^{೧೩೧.೧} ^{೧೩೧.೨} ಡೇವಿಸ್, ನೊರ್ಮನ್‌; ಪುಟ. ೪೩೫
↑ "Julien Le Roy". Getty Center. Retrieved 2008-04-05.
↑ ^{೧೩೩.೦} ^{೧೩೩.೧} ‌ಆಲ್ಡರ್, ಪುಟ. ೧೪೯–೧೫೦
↑ ^{೧೩೪.೦} ^{೧೩೪.೧} ಆಲ್ಡರ್‌, ಪುಟ. ೧೫೦–೧೬೨
↑ Shull, Thelma (1963). Victorian Antiques. C. E. Tuttle Co. p. 65.
↑ Silva de Mattos, Bento. "Alberto Santos-Dumont". American Institute of Aeronautics and Astronautics. Archived from the original on 2004-09-13. Retrieved 2008-06-21.
↑ Prochnow, Dave (2006). Lego Mindstorms NXT Hacker's Guide. McGraw-Hill. ISBN 0071481478.
↑ Hoffman, Paul (2004). Wings of Madness: Alberto Santos-Dumont and the Invention of Flight. Hyperion Press. ISBN 0786885718.
↑ ^{೧೩೯.೦} ^{೧೩೯.೧} ^{೧೩೯.೨} "Marine Chronometers Gallery". National Association of Watch and Clock Collectors. Archived from the original on 2008-05-23. Retrieved 2008-05-20.
↑ Marchildon, Jérôme, Jérôme last=Marchildon. "Science News – The Marine Chronometer". Manitoba Museum. Archived from the original on 2006-09-19. Retrieved 2008-05-20. {{cite web}}: Missing pipe in: |first= (help)
↑ "Chronometers, precision watches, and timekeepers". Greenwich: National Maritime Museum. Archived from the original on 2007-10-29. Retrieved 2008-05-20.
↑ "Reflecting on Time | COSC certified chronometer". Mido. Archived from the original on June 6, 2008. Retrieved 29 June 2008. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
↑ "Contrôle Officiel Suisse des Chronomètres". COSC. Archived from the original on 2008-04-13. Retrieved 2008-05-10.
↑ "Pierre Curie". American Institute of Physics. Archived from the original on 2015-02-16. Retrieved 2008-04-08.
↑ Marrison, W. A. (1928). "Precision determination of frequency". I.R.E. Proc. 16: 137–154. doi:10.1109/JRPROC.1928.221372. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); Unknown parameter |month= ignored (help)
↑ ^{೧೪೬.೦} ^{೧೪೬.೧} ಮಾರಿಸನ್‌, ಸಂಪುಟ ೨೭ ಪುಟ. ೫೧೦–೫೮೮
↑ ^{೧೪೭.೦} ^{೧೪೭.೧} Sullivan, D.B. (2001). "Time and frequency measurement at NIST: The first 100 years" (PDF). Time and Frequency Division, National Institute of Standards and Technology. p. 5. Archived from the original (PDF) on 2011-09-27. Retrieved 2010-11-22. {{cite web}}: External link in |publisher= (help)
↑ "Electronic Quartz Wristwatch, 1969". IEEE History Center. Retrieved 2007-08-31.
↑ Dick, Stephen (2002). Sky and Ocean Joined: The U.S. Naval Observatory, 1830–2000. Cambridge University Press. p. 484. ISBN 0521815991. Retrieved 2008-06-20.
↑ "Time and Frequency Division". National Institute of Standards and Technology. Archived from the original on 2008-04-15. Retrieved 2008-04-01.
↑ ^{೧೫೧.೦} ^{೧೫೧.೧} ^{೧೫೧.೨} ^{೧೫೧.೩} "The "Atomic Age" of Time Standards". National Institute of Standards and Technology. Archived from the original on April 12, 2008. Retrieved 2008-05-02.
↑ "What is a Cesium Atomic Clock?". National Research Council Canada. Archived from the original on 2009-02-20. Retrieved 2008-03-26.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

Alder, Ken (2002). The Measure of All Things: The Seven-Year Odyssey and Hidden Error that Transformed the World. ಲಂಡನ್: Little, Brown. ISBN 0743216768. OCLC 53324804.
Aveni, Anthony (2001). Skywatchers: A Revised and Updated Version of Skywatchers of Ancient Mexico. Austin, TX: University of Texas Press. ISBN 0292705026. OCLC 45195586. Retrieved 2008-06-20.
Barnett, Jo Ellen (1998). Time's Pendulum: From Sundials to Atomic Clocks, the Fascinating History of Timekeeping and How Our Discoveries Changed the World (1st ed.). San Diego, CA: Harcourt Trade Publishers. ISBN 0156006499. OCLC 40255897. Retrieved 2008-06-20.
Berlev, Oleg (1997). "Bureaucrats". In Donadoni, Sergio (ed.). The Egyptians. Trans. Bianchi, Robert et al. Chicago, IL: The University of Chicago Press. ISBN 0226155552. OCLC 35808323.
Bottomley, Frank (1983). The Castle Explorer's Guide. New York, NY: Crown Publishers. ISBN 0517421720. OCLC 9762252.
Clarke, Howard B. (2002). Dublinia: The Story of Medieval Dublin. Dublin, Ireland: O'Brien. ISBN 0862787858. OCLC 50528116. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
Chobotov, Vladimir (2002). Orbital Mechanics (3rd ed.). Reston, VA: AIAA. ISBN 1563475375. OCLC 49923275. Retrieved 2008-06-20.
Cotterell, Brian (1990). Mechanics of Pre-Industrial Technology: An Introduction to the Mechanics of Ancient and Traditional Material Culture. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0521428718. OCLC 18520966. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
Davies, Norman (1996). Europe: A History. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0198201710. OCLC 35593922.
Frugoni, Chiara (1988). Pietro et Ambrogio Lorenzetti. New York, NY: Scala Books. ISBN 0935748806. OCLC 18827370.
Knight, Christopher (2004). Civilization One: The World is Not as You Thought It Was. London: Watkins Publishers. ISBN 1842930958. OCLC 57313245. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
Major, Fouad G. (1998). The Quantum Beat: The Physical Principles of Atomic Clocks. New York, NY: Springer. ISBN 0387983015. OCLC 37315254. Retrieved 2008-06-22.
Marrison, Warren A. (1948). "The Evolution of the Quartz Crystal Clock". Bell System Technical Journal. 27. New York, NY: AT&T: 510–88. OCLC 10999639. Archived from the original on 2007-05-13. Retrieved 2010-11-22. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
Philbin, Tom (2005). The 100 Greatest Inventions of All Time: A Ranking Past to Present. New York, NY: Citadel Press. ISBN 0806524049. OCLC 57166331. Retrieved 2008-06-20.
Reid, Thomas (1832). Treatise on Clock and Watch Making: Theoretical and Practical. Carey and Lea. OCLC 17454059.
Richards, E. G. (1998). Mapping Time: The Calendar and its History. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0198504136. OCLC 185547970.
Whitrow, Gerald J. (1989). Time in History: Views of Time from Prehistory to the Present Day (1st ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 0192852116. OCLC 21182984.
Woods, Thomas (2005). How the Catholic Church Built Western Civilization. Washington D.C., United States: Regnery Publ. ISBN 0895260387. OCLC 58720707. {{cite book}}: More than one of |author= and |last= specified (help)

Lewis, Michael (2000). "Theoretical Hydraulics, Automata, and Water Clocks". In Wikander, Örjan (ed.). Handbook of Ancient Water Technology. Technology and Change in History. Vol. 2. Leiden: Brill. pp. 343–369 (356f.). ISBN 90-04-11123-9.

ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ

Andrews, William J. H. (1996). The Quest for Longitude. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 978-0964432901. OCLC 59617314.
Audoin, Claude (2001). The Measurement of Time: Time, Frequency, and the Atomic Clock. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0521003970. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
Bartky, Ian R. (1989). "The Adoption of Standard Time". Technology and Culture. 30 (1). Technology and Culture, Vol. 30, No. 1: 25–56. doi:10.2307/3105430. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help); Unknown parameter |month= ignored (help)
ಬ್ರೆಸ್ಟೆಡ್, ಜೇಮ್ಸ್ ಹೆಚ್.,ಟೈಮ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಇಟ್ಸ್ ಮಿಸ್ಟರೀಸ್‌ನಲ್ಲಿನ "ದ ಬಿಗಿನಿಂಗ್ಸ್ ಆಫ್ ಟೈಮ್ ಮೆಜರ್‌ಮೆಂಟ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ದ ಆರಿಜಿನ್ಸ್ ಆಫ್ ಅವರ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್", ಜೇಮ್ಸ್ ಆರ್ಥರ್ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ನ ಸರಣಿ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು‌, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ‌, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್: ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ‌ ಪ್ರೆಸ್‌, ೧೯೩೬, ಪುಟ. ೫೯–೯೬.
Cowan, Harrison J. (1958). Time and Its Measurements. Cleveland: World Publishing Company.
Dohrn-Van Rossum, Gerhard (1996). History of the Hour: Clocks and Modern Temporal Orders. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0226155102.
Garver, Thomas H. (1992). "Keeping Time". American Heritage of Invention & Technology. 8 (2): 8–17. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help); Unknown parameter |month= ignored (help)
Goudsmit, Samuel A. (1996). Time. New York: Time Inc. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
Hawkins, Gerald S. (1965). Stonehenge Decoded. Garden City, N.Y.: Doubleday. ISBN 978-0385041270.
Hellwig, Helmut (1978). "Time, Frequency and Physical Measurement". Physics Today. 23: 23–30. doi:10.1063/1.2994867. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); Unknown parameter |month= ignored (help)
Hood, Peter (1955). How Time Is Measured. London: Oxford University Press. ISBN 0198366159.
Howse, Derek (1980). Greenwich Time and the Discovery of the Longitude. Philip Wilson Publishers, Ltd. ISBN 978-0192159489.
Humphrey, Henry (1980). When is Now?: Experiments with Time and Timekeeping Devices. Doubleday Publishing. ISBN 0385132158. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
Itano, Wayne M. (1993). "Accurate Measurement of Time". Scientific American. 269: 56–65. doi:10.1038/scientificamerican0793-56. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); Unknown parameter |month= ignored (help)
Jespersen, James (1991). "Special Issue on Time and Frequency". Proceedings of the IEEE. 74 (7). {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); Unknown parameter |month= ignored (help)
Jespersen, James (2000). From Sundials to Atomic Clocks: Understanding Time and Frequency 2nd (revised) edition. Mineola, New York: Dover Publications. ISBN 0486409139. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
Jones, Tony (2000). Splitting the Second: The Story of Atomic Timekeeping. Bristol, UK: Institute of Physics Publishing. ISBN 978-0750306409.
Landes, Davis S (2000). A Revolution in Time: Clocks and the Making of the Modern World. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 978-0674768000.
ಲೊಂಬಾರ್ಡಿ, ಮೈಕೆಲ್ ಎ., ಎನ್‌ಐಎಸ್‌ಟಿ ಟೈಮ್‌ aಮತ್ತು ಫ್ರೀಕ್ವೆನ್ಸಿ ಸರ್ವೀಸಸ್, ಎನ್‌ಐಎಸ್‌ಟಿ ಸ್ಪೆಶಲ್ ಪಬ್ಲಿಕೇಶನ್ ೪೩೨*, ೨೦೦೨ರಲ್ಲಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಲಾಗಿದೆ.
Mayr, Otto (1970). "The Origins of Feedback Control". Scientific American. 223 (10): 110–118. doi:10.1038/scientificamerican1070-110. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help); Unknown parameter |month= ignored (help)
ಮೆರ್ರಿಯಮ್, ಜಾನ್ ಸಿ., "ಟೈಮ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಚೇಂಜ್ ಇನ್ ಹಿಸ್ಟರಿ", ಟೈಮ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಇಟ್ಸ್ ಮಿಸ್ಟರೀಸ್, (ಮೇಲಿನ ಬ್ರೆಸ್ಟೆಡ್‌ನ್ನು ನೋಡಿ), ಪುಟ. ೨೩–೩೮.
ಮಿಲ್ಲಿಕನ್, ರಾಬರ್ಟ್ ಎ., "ಟೈಮ್", ಟೈಮ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಇಟ್ಸ್ ಮಿಸ್ಟರೀಸ್, (ಮೇಲಿನ ಬ್ರೆಸ್ಟೆಡ್‌ನ್ನು ನೋಡಿ) ಪುಟ. ೩–೨೨.
Morris, Richard (1985). Time's Arrows: Scientific Attitudes Toward Time. New York: Simon and Schuster. ISBN 978-0671617660.
Needham, Joseph (1986). Heavenly Clockwork: The Great Astronomical Clocks of Medieval China. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0521322768. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
Parker, Richard Anthony (1950). The Calendars of Ancient Egypt. University of Chicago. OCLC 2077978.
Priestley, John Boynton (1964). Man and Time. Garden City, New York: Doubleday.
ಸೈಡೆಲ್ಮನ್, ಪಿ. ಕೆನೆತ್, ed., ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲನೇಟರಿ ಸಪ್ಲಿಮೆಂಟ್ ಟು ದ ಆಸ್ಟ್ರಾನಾಮಿಕಲ್ ಆಲ್ಮನಾಕ್, ಸೌಸಲಿಟೊ, ಕೆಲಿಫ್.: ಯೂನವರ್ಸಿಟಿ ಸೈನ್ಸ್ ಬುಕ್ಸ್‌, ೧೯೯೨.
Shallies, Michael (1983). On Time: An Investigation into Scientific Knowledge and Human Experience. New York: Schocken Books. ISBN 978-0805238532.
ಸ್ನೈಡರ್, ವಿಲ್ಬರ್ಟ್ ಎಫ್. ಮತ್ತು ಚಾರ್ಲೆಸ್ ಎ. ಬ್ರಗಾವ್, "ಇನ್ ದ ಡೊಮೈನ್ಸ್ ಆಫ್ ಟೈಮ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಫ್ರೀಕ್ವೆನ್ಸಿ" (ಅಧ್ಯಾಯ ೮), ಅಚೀವ್‌ಮೆಂಟ್ ಇನ್ ರೇಡಿಯೊ, ಎನ್‌ಐಎಸ್‌ಟಿ ಸ್ಪೆಶಲ್ ಪಬ್ಲಿಕೇಶನ್‌ ೫೫೫*, ೧೯೮೬.
Sobel, Dava (2005). Longitude. London, England: HarperPerennial. ISBN 978-0007214228. OCLC 60795122.
ಥಾಂಪ್ಸನ್, ಡೇವಿಡ್, ದ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ವಾಚಸ್‌ Archived 2012-03-10 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. , ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ : ಅಬ್ಬೆವೀಲೆ ಪ್ರೆಸ್‌, ೨೦೦೮.
Waugh, Alexander (1998). Time: Its Origin, Its Enigma, Its History. Carroll & Graf Publishing. ISBN 0786707674.

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

www.germanclocks.org -ಕಾಲಗಣನಶಾಸ್ತ್ರದ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಸಮಯಮಿತಿ
ಸಮಯದೊಂದಿಗಿನ ನಡಿಗೆ Archived 2008-04-09 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಮಯದ ಅಳತೆ
ಮೂಲ ಸಮೀಕ್ಷೆ

[David_Landes_18f.-1] ಡೇವಿಡ್ ಲಾಂಡೆಸ್: “ರಿವಲ್ಯೂಶನ್ ಇನ್ ಟೈಮ್: ಕ್ಲಾಕ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ದಿ ಮೇಕಿಂಗ್ ಆಫ್ ದ ಮಾಡರ್ನ್ ವರ್ಲ್ಡ್‌‍”, ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತರಿಸಿದ ಆವೃತ್ತಿ, ಹಾವರ್ಡ್‌ ಯೂನವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್‌, ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌ ೨೦೦೦, ISBN ೦-೬೭೪-೦೦೨೮೨-೨, ಪುಟ.೧೮f.

[2] Lewis 2000, pp. 356f. harvnb error: multiple targets (2×): CITEREFLewis2000 (help)

[needham_411-3] ೩.೦ ^೩.೧ Needham, Joseph (1986). "Science and Civilization in China". Physics and Physical Technology, Part 2: Mechanical Engineering. 4. Taipei: Caves Books, Ltd: 411. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)

[Hassan-4] ೪.೦ ^೪.೧ ^೪.೨ ^೪.೩ ಹಾಸನ್, ಅಹ್ಮದ್ ವೈ, ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಫರ್ ಆಫ್ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಟು ದಿ ವೆಸ್ಟ್‌, ಭಾಗ II: ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಮಿಶನ್ ಆಫ್ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್, ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸ್ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಇನ್ ಇಸ್ಲಾಂ

[Chobotovp1-5] ೫.೦ ^೫.೧ ಚೊಬೊಟೊವ್, ಪುಟ. ೧

[bruton-6] ೬.೦ ^೬.೧ ^೬.೨ ^೬.೩ ^೬.೪ Bruton, Eric (1979). The History of Clocks and Watches. New York: Crescent Books. ISBN 0-517-377446.

[7] ಬರ್ನೆಟ್‌, ಪುಟ. ೧೦೨

[civilization1-8] ನೈಟ್& ಬಟ್ಲರ್, ಪುಟ. ೭೭

[9] ಅವೆನಿ, ಪುಟ. ೧೩೬

[NISTancient-10] "Ancient Calendars". National Institute of Standards and Technology. Archived from the original on April 9, 2008. Retrieved 2008-04-30.

[11] ರಿಚರ್ಡ್ಸ್, ಪುಟ. ೫೫

[12] [61] ^ ಮೇಜರ್, ಪುಟ. ೪೫.

[Britannica-13] "Sundial". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2008-04-04.

[clockhistory-14] Bruton, Eric (1979). The History of Clocks and Watches (1982 ed.). New York: Crescent Books. ISBN 0-517-377446.

[NIST-15] ೧೫.೦ ^೧೫.೧ ^೧೫.೨ ^೧೫.೩ ^೧೫.೪ ^೧೫.೫ ^೧೫.೬ "Earliest Clocks". A Walk Through Time. NIST Physics Laboratory. Archived from the original on March 15, 2008. Retrieved 2008-04-02.

[barnett-16] ಬರ್ನೆಟ್‌, ಪುಟ. ೧೮

[Library_of_Congress-17] ೧೭.೦ ^೧೭.೧ "How does an hourglass measure time?". Library of Congress. Retrieved 2008-03-31.

[18] ಬೆರ್ಲೆವ್‌, ಪುಟ. ೧೧೮

[19] ಫಿಲ್ಬಿನ್‌, ಪುಟ. ೧೨೮

[20] ಕೊಟ್ರೆಲ್‌, ಪುಟ. ೫೯–೬೧

[Time_in_History-21] ವಿಟ್ರೊ, ಪುಟ. ೨೮

[22] [39]

[23] O'Connor, J. J. "Plato biography". School of Mathematics and Statistics, University of St. Andrews. Retrieved 2007-11-29. {{cite web}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)

[answers.com-24] ೨೪.೦ ^೨೪.೧ Hellemans, Alexander; Bunch, Bryan H. (2004). The History of Science and Technology: A Browser's Guide to the Great Discoveries, Inventions, and the People Who Made Them, From the Dawn of Time to Today. Boston: Houghton Mifflin. p. 65. ISBN 0-618-22123-9.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[25] ಬರ್ನೆಟ್‌, ಪುಟ. ೨೮

[Water_clocks_in_court-26] Humphrey, John William (1998). Greek and Roman Technology: A Sourcebook. Routledge. pp. 518–519. ISBN 0415061369. Retrieved 2008-04-11.

[27] Apuleius, Lucius (1951). The Transformations of Lucius, Otherwise Known as The Golden Ass. Translated by Robert Graves. New York, New York: Farrar, Straus & Giroux. p. 54.

[Waterclockhistory-28] Rees, Abraham (1970). Rees's clocks, watches, and chronometers (1819-20); a selection from the Cyclopaedia, or Universal dictionary of arts, sciences, and literature. Rutland, Vt: C. E. Tuttle Co. ISBN 0-8048-0901-1.

[29] Aveni, Anthony F. (2000). Empires of Time: Calendars, Clocks, and Cultures. Tauris Parke Paperbacks. p. 92. ISBN 1860646026. Retrieved 2008-06-22.

[30] Collier, James Lincoln (2003). Clocks. Tarrytown, NY: Benchmark Books. p. 25. ISBN 0-7614-1538-6.

[oconnor-31] O'Connor, J. J. "Theodosius biography". School of Mathematics and Statistics, University of St. Andrews. Archived from the original on 2017-03-22. Retrieved 2008-04-01. {{cite web}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)

[thayer-32] "Marcus Vitruvius Pollio:de Architectura, Book IX". The Latin text is that of the Teubner edition of 1899 by Valentin Rose, transcribed by Bill Thayer. 2007-07-07. Retrieved 2007-09-07.

[33] Buchner, Edmund (1976). "Solarium Augusti und Ara Pacis". Römische Mitteilungen (in German). 83 (2): 319–375. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help); Unknown parameter |city= ignored (help)CS1 maint: unrecognized language (link)

[story_of_time-34] National Maritime Museum; Lippincott, Kristen; Eco, Umberto; Gombrich, E. H. (1999). The Story of Time. London: Merrell Holberton in association with National Maritime Museum. ISBN 1-85894-072-9.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[35] ಬರ್ನೆಟ್‌, ಪುಟ. ೨೧

[needham-36] ೩೬.೦ ^೩೬.೧ Needham, Joseph (1986). "Science and Civilization in China". Physics and Physical Technology, Part 2: Mechanical Engineering. 4. Taipei: Caves Books, Ltd: 479–480. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)

[37] -Hassan, Ahmad Y.; Hill, Donald R. (1986). Islamic Technology: An Illustrated History. Cambridge University Press. pp. 57–59. ISBN 0521263336.

[38] Flamer, Keith (2006). "History of Time". International Watch Magazine. Archived from the original on 2011-07-16. Retrieved 2008-04-08.

[alfred-39] "Clockworks: Candle clock". Encyclopædia Britannica. Retrieved 2008-03-16. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)

[40] [[Ancient Discoveries]], Episode 12: Machines of the East. History Channel. Retrieved 2008-09-07. {{cite book}}: URL–wikilink conflict (help)

[Hill2-41] ೪೧.೦ ^೪೧.೧ Routledge Hill, Donald, "Mechanical Engineering in the Medieval Near East", Scientific American, May 1991, pp. 64–9 (cf. Donald Routledge Hill, Mechanical Engineering)

[42] ರಿಚರ್ಡ್ಸ್‌, ಪುಟ. ೫೨

[43] Pagani, Catherine (2001). Eastern Magnificence and European Ingenuity: Clocks of Late Imperial China. University of Michigan Press. p. 209. ISBN 0472112082. Retrieved 2008-06-21.

[Schafer-44] ೪೪.೦ ^೪೪.೧ Schafer, Edward (1963). The Golden Peaches of Samarkand: A Study of T'ang Exotics. University of California Press. pp. 160–161. ISBN 0520054628.

[stanford-45] Chang, Edward; Lu, Yung-Hsiang (1996). "Visualizing Video Streams using Sand Glass Metaphor". Stanford University. Retrieved 2008-06-20. {{cite web}}: Unknown parameter |month= ignored (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[Burning_rates-46] ೪೬.೦ ^೪೬.೧ ^೪೬.೨ Fraser, Julius (1990). Of Time, Passion, and Knowledge: Reflections on the Strategy of Existence. Princeton University Press. pp. 55–56. ISBN 0691024375. Retrieved 2008-06-21.

[msi-47] ೪೭.೦ ^೪೭.೧ "Time Activity:Incense Clock". Chicago: Museum of Science and Industry. Archived from the original on 2008-07-04. Retrieved 2008-04-29.

[48] ಲೆವಿ, ಪುಟ. ೧೮

[49] "Asian Gallery – Incense Clock". National Watch and Clock Museum. Archived from the original on 2008-05-18. Retrieved 2008-04-28.

[50] ‌ರಿಚರ್ಡ್ಸ್, ಪುಟ. ೧೩೦

[51] Rossotti, Hazel (2002). Fire: Servant, Scourge, and Enigma. Dover Publications. p. 157. ISBN 0486422615. Retrieved 2008-06-21.

[52] Bedini, Silvio (1994). The Trail of Time: Shih-chien Ti Tsu-chi : Time Measurement with Incense in East Asia. Cambridge University Press. p. 183. ISBN 0521374820. Retrieved 2008-06-21.

[Bedini103-53] ೫೩.೦ ^೫೩.೧ ಬೆಡಿನಿ, ಪುಟ. ೧೦೩–೧೦೪

[54] ಫ್ರೆಸೆರ್, ಪುಟ.೧೧೫

[Bedini187-55] ೫೫.೦ ^೫೫.೧ ಬೆಡಿನಿ, ಪುಟ. ೧೮೭

[56] Bedini, Silvio A. (1963). "The Scent of Time. A Study of the Use of Fire and Incense for Time Measurement in Oriental Countries". Transactions of the American Philosophical Society. 53 (5). Philadelphia, Pennsylvania: American Philosophical Society: 1–51. doi:10.2307/1005923. Retrieved 2008-05-14. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)

[57] ಬೆಡಿನಿ, ಪುಟ. ೧೦೫

[58] Fraser, J. A. (1987). Time, The Familiar Stranger. Amherst: University of Massachusetts Press. p. 52. ISBN 0-87023-576-1.

[59] [21] ^ ಫ್ರೆಸೆರ್, ಪುಟ.೧೧೫

[60] ಬೆಡಿನಿ, ಪುಟ. ೧೦೪–೧೦೬

[Lewis_2000_356f.-61] Lewis, Michael (2000). "Theoretical Hydraulics, Automata, and Water Clocks". In Wikander, Örjan (ed.). Handbook of Ancient Water Technology. Technology and Change in History. Vol. 2. Leiden: Brill. pp. 343–369 (356f.). ISBN 90-04-11123-9.

[ASME-62] ೬೨.೦ ^೬೨.೧ American Society of Mechanical Engineers (2002). Proceedings of the 2002 ASME Design Engineering Technical Conferences. American Society of Mechanical Engineers. ISBN 079183624X.

[Shafer-63] ೬೩.೦ ^೬೩.೧ Schafer, Edward H. (1967). Great Ages of Man: Ancient China. New York: Time-Life Books. p. 128.

[unesco-64] ೬೪.೦ ^೬೪.೧ "The mechanical clock – history of Chinese science". UNESCO Courier. 1988. Archived from the original on 2012-07-19. Retrieved 2008-04-16.

[65] Tomczak, Matthias. "The Water Clock of 1088". Flinders University (es.flinders.edu.au). Archived from the original on 2008-04-11. Retrieved 2008-04-29.

[needham_volume_4_part_2_165-66] ನೀಡಮ್, ಸಂಪುಟ ೪, ಭಾಗ ೨, ಪುಟ. ೧೬೫

[67] Donald Routledge Hill (1991). "Arabic Mechanical Engineering: Survey of the Historical Sources". Arabic Sciences and Philosophy: A Historical Journal. 1. Cambridge University Press: 167–186 [174]. doi:10.1017/S0957423900001478. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)

[68] Donald Routledge Hill (1991). "Arabic Mechanical Engineering: Survey of the Historical Sources". Arabic Sciences and Philosophy: A Historical Journal. 1. Cambridge University Press: 167–186 [180]. doi:10.1017/S0957423900001478. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)

[Hill-1996-69] ೬೯.೦ ^೬೯.೧ ^೬೯.೨ Donald Routledge Hill (1996). A history of engineering in classical and medieval times. Routledge. pp. 203, 223, 242. ISBN 0415152917. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)

[Kirmani-70] ೭೦.೦ ^೭೦.೧ N. K. Singh & M. Zaki Kirmani (2005). Encyclopaedia of Islamic science and scientists. Global Vision Publishing. pp. 56–7. ISBN 8182200571. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)

[Leonardo-71] ೭೧.೦ ^೭೧.೧ Mario Taddei. "The Book of Secrets is coming to the world after a thousand years: Automata existed already in the eleventh century!" (PDF). Leonardo3. Retrieved 2010-03-31.

[72] Donald Routledge Hill (1991). "Arabic Mechanical Engineering: Survey of the Historical sources". Arabic Sciences and Philosophy: A Historical Journal. 1. Cambridge University Press: 167–186 [173]. doi:10.1017/S0957423900001478. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)

[73] Juan Vernet & Julio Samso. "Development of Arabic Science in Andalusia". In Roshdi Rashed & Régis Morelon (ed.). Encyclopedia of the History of Arabic Science. Vol. 1. Routledge. pp. 243–275 [260–1]. ISBN 0415124107. {{cite book}}: Invalid |ref=harv (help)

[Hill-794-74] ೭೪.೦ ^೭೪.೧ ಡೊನಾಲ್ಡ್ ರೌಟ್‌ಲೆಡ್ಜ್ ಹಿಲ್‌ (೧೯೯೬), "ಇಂಜಿನಿಯರ್", ಪುಟ ೭೯೪, (Rashed & Morelon 1996, pp. 751–95)ರಲ್ಲಿ

[Bedini-75] ಸಿಲ್ವಿಯೊ ಎ. ಬೆಡಿನಿ: “ದಿ ಕಂಪಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟೆಡ್ ಸಿಲಿಂಡ್ರಿಕಲ್ ಕ್ಲೆಪ್ಸಿಡ್ರ”, ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಕಲ್ಚರ್ , ಸಂಪುಟ. ೩, ಸಂಖ್ಯೆ. ೨ (೧೯೬೨), ಪು. ೧೧೫-೧೪೧ (೧೧೬-೧೧೮)

[76] Mills, A. A. (1988). "The mercury clock of the Libros del Saber". Annals of Science. 45 (4): 329–344 [332]. doi:10.1080/00033798800200271. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)

[Ajram-77] Ajram, K. (1992). "Appendix B". Miracle of Islamic Science. Knowledge House Publishers. ISBN 0911119434.

[78] Hill, Donald R. "Mechanical Engineering". Archived from the original on 2007-12-25. Retrieved 2008-01-22.

[79] Hill, Donald R. (1991). "Mechanical Engineering in the Medieval Near East". Scientific American: 64–69. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help); Unknown parameter |month= ignored (help)

[80] King, David A. (1983). "The Astronomy of the Mamluks". Isis. 74 (4): 531–555 [545–546]. doi:10.1086/353360. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)

[Ancient_Discoveries-81] ೮೧.೦ ^೮೧.೧ [[Ancient Discoveries]], Episode 11: Ancient Robots. History Channel. Retrieved 2008-09-06. {{cite book}}: URL–wikilink conflict (help)

[82] ಹಾವರ್ಡ್‌ ಆರ್‌. ಟರ್ನರ್ (೧೯೯೭), ಸೈನ್ಸ್ ಇನ್ ಮೆಡಿವಲ್ ಇಸ್ಲಾಂ: ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಇಲುಸ್ಟ್ರೇಟೆಡ್ ಇಂಟ್ರಡಕ್ಷನ್ , ಪುಟ. ೧೮೪. ಯೂನವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್ ಟೆಕ್ಸಾಸ್ ಪ್ರೆಸ್‌, ISBN ೦-೨೯೨-೭೮೧೪೯-೦.

[83] "History of the sundial". National Maritime Museum. Archived from the original on 2007-10-10. Retrieved 2008-07-02.

[84] Jones, Lawrence (December 2005). "The Sundial And Geometry". North American Sundial Society. 12 (4). {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)

[85] Mayall, Margaret W.; Mayall, R. Newton (2002). Sundials: Their Construction and Use. New York: Dover Publications. p. 17. ISBN 0-486-41146-X.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[86] O'Connor, J. J. "Fine biography". School of Mathematics and Statistics, University of St. Andrews. Retrieved 2008-03-31. {{cite web}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)

[87] (Latin) Aked, Charles K. (1997). "Bibliografia della Gnomonica" (PDF). British Sundial Society. p. 119. Retrieved 2008-06-21. {{cite web}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)

[88] Bergreen, Laurence (2003). Over the Edge of the World: Magellan's Terrifying Circumnavigation of the Globe. New York: Morrow. p. 53. ISBN 0-06-621173-5. Retrieved 2008-06-22.

[89] ಫ್ರುಗೊನಿ ಪುಟ. ೮೩

[90] Macey, Samuel L. (1994). Encyclopedia of Time. New York: Garland Pub. p. 209. ISBN 0-8153-0615-6. Retrieved 2008-06-22.

[91] Blaut, James Morris (2000). Eight Eurocentric Historians. Guildford Press. p. 186. ISBN 1572305916. Retrieved 2008-06-22.

[92] "Clock Etymology". Online Etymology Dictionary. Retrieved 2008-04-27.

[93] "Merriam-Webster Online: Clock". Webster's Dictionary. Retrieved 2008-06-20.

[94] xecutive editor, Joseph P. Pickett (1992). [[The American Heritage Dictionary of the English Language]] (Fourth ed.). Houghton Mifflin. ISBN 0395825172. Archived from the original on 2008-12-05. Retrieved 2007-12-04. {{cite book}}: |author= has generic name (help); URL–wikilink conflict (help)

[95] "Mechanical Timekeeping". St. Edmundsbury Borough Council. Retrieved 2007-12-10.

[nistrevolution-96] ೯೬.೦ ^೯೬.೧ ^೯೬.೨ ^೯೬.೩ ^೯೬.೪ ^೯೬.೫ ^೯೬.೬ ^೯೬.೭ "A Revolution in Timekeeping". NIST. Archived from the original on April 9, 2008. Retrieved 2008-04-30.

[Davies434-97] ೯೭.೦ ^೯೭.೧ ^೯೭.೨ ^೯೭.೩ ^೯೭.೪ ಡೇವಸ್, ನೊರ್ಮನ್; ಪುಟ. ೪೩೪

[98] Kleinschmidt, Harald (2000). Understanding the Middle Ages. Boydell & Brewer. p. 26. ISBN 085115770X. Retrieved 2008-06-22.

[Abbot-99] Payson Usher, Abbot (1988). A History of Mechanical Inventions. Courier Dover Publications. ISBN 048625593X. {{cite book}}: line feed character in |publisher= at position 14 (help)

[100] ಆಶರ್, ಪುಟ. ೧೯೪

[101] ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಮೆಕಾನಿಕಲ್ ಇನ್ವೆನ್ಶನ್ಸ್, ಎಬೊಟ್ ಪೇಸನ್ ಆಶರ್(೧೯೨೯), ಪುಟ.೧೯೨ [೧]"

[Woods36-102] {೧೦೨.೦} ^{೧೦೨.೧} Woods, p. 36

[103] 1461ರ ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ಯೂನವರ್ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿಯ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯಲ್ಲಿನ ವಿವರಣೆಯ ಅಧುನಿಕ ಹುಡುಕಾಟ(ಮಿಸ್ ಲಾಡ್.ಇತ್ಯಾದಿ. 620 ಪದಸಂಖ್ಯೆ 10). [211]

[Reid-104] {೧೦೪.೦} ^{೧೦೪.೧} ರೀಡ್‌, ಪುಟ. ೪

[105] "Then, as a horologe that calleth us / What time the Bride of God is rising up". "Paradiso – Canto X – Divine Comedy – Dante Alighieri – La Divina Commedia". About.com. Retrieved 2008-04-11.

[Salisbury-106] {೧೦೬.೦} ^{೧೦೬.೧} ^{೧೦೬.೨} "Oldest Working Clock, Frequently Asked Questions, Salisbury Cathedral". Archived from the original on 2009-06-15. Retrieved 2008-04-04.

[107] "Wells Cathedral Clock – BBC". British Broadcasting Corporation. Retrieved 2008-06-22.

[108] "[[Catholic Encyclopedia]]: Glastonbury Abbey". Kevin Knight. Retrieved 2007-12-10. {{cite web}}: URL–wikilink conflict (help)

[wells-109] {೧೦೯.೦} ^{೧೦೯.೧} "Wells Cathedral History". WellsCathedral.org.uk. Archived from the original on 2011-01-20. Retrieved 2008-06-21.

[ScienceMuseum-110] {೧೧೦.೦} ^{೧೧೦.೧} "Wells Cathedral clock, c.1392". Science Museum (London). Archived from the original on 2007-10-11. Retrieved 2008-02-11.

[111] Gransden, Antonia (1996). Historic Writing in England. Routledge. p. 122. ISBN 0415151252. Retrieved 2008-06-22.

[Astrarium-112] {೧೧೨.೦} ^{೧೧೨.೧} Burnett-Stuart, George. "De Dondi's Astrarium". Almagest. Computastat Group Ltd. Archived from the original on 2008-05-30. Retrieved 2008-04-21.

[113] ಮಸೆಯ್, ಪುಟ. ೧೩೦

[114] North, John David (2005). God's Clockmaker: Richard of Wallingford and the Invention of Time. Hambledon & London. p. xv. ISBN 1-85285-451-0. Retrieved 2008-06-22.

[115] Watson, E. (1979). "The St. Albans Clock of Richard of Wallingford". Antiquarian Horology. 11 (6). Antiquarian Horological Society: 372–384. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)

[Dublin60-116] {೧೧೬.೦} ^{೧೧೬.೧} ಕ್ಲಾರ್ಕೆ, ಪುಟ. ೬೦

[Bottomley34-117] {೧೧೭.೦} ^{೧೧೭.೧} ಬಾಟಮ್ಲೆ, ಪುಟ. ೩೪

[haencyc-118] {೧೧೮.೦} ^{೧೧೮.೧} ಪುಟ. ೫೨೯, "ಟೈಮ್‌ ಆ‍ಯ್‌೦ಡ್ ಟೈಮ್‌ಕೀಪಿಂಗ್ ಇನ್‌ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ಸ್‌", ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಆಸ್ಟ್ರಾನಮಿ: ಆ‍ಯ್‌ನ್ ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ , ಜಾನ್ ಲ್ಯಾಂಕ್‌ಫೋರ್ಡ್, ಟಾಯ್ಲರ್& ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್, ೧೯೯೭, ISBN ೦-೮೧೫೩-೦೩೨೨-X.

[119] ಪುಟ. ೨೦೯, ಎ ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಮೆಕಾನಿಕಲ್ ಇನ್ವಕ್ಷನ್‌ , ಎಬೊಟ್ ಪೇಸನ್ ಆಶರ್, ಕೊರಿಯರ್ ಡೋವರ್ ಪಬ್ಲಿಕೇಶನ್ಸ್‌, ೧೯೮೮, ISBN ೦-೪೮೬-೨೫೫೯೩-X.

[120] ಅಹ್ಮದ್‌, ಅಲ್-ಹಾಸನ್& ಡೊನಾಲ್ಡ್‌ ಆರ್. ಹಿಲ್(೧೯೮೬), “ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ”, ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್‌, ISBN ೦-೫೨೧-೪೨೨೩೯-೬, ಪುಟ. ೫೯

[121] ಪು. ೨೪೯, ಗ್ರೋವ್ ಎನ್‌ಸೈಕ್ಲೋಪಿಡಿಯ ಆಫ್ ಡೆಕರೇಟಿವ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ , ಗಾರ್ಡನ್ ಚಾಂಪ್‌ಬೆಲ್, ಸಂಪುಟ. ೧, ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್‌ ಯೂನವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್‌, ೨೦೦೬, ISBN ೦-೧೯-೫೧೮೯೪೮-೫.

[122] "ಮೊನಾಸ್ಟಿಕ್ ಎಚ್ಚರಿಕಾ ಗಡಿಯಾರಗಳು, ಇಟಲಿಯ", ಪ್ರವೇಶ, ಕ್ಲಾಕ್ ಡಿಕ್ಷನರಿ.

[Tekeli-123] Tekeli, Sevim (2008). "Taqi al-Din". Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-Western Cultures. Springer. ISBN 978-1-4020-4559-2 (print), ISBN 978-1-4020-4425-0 (online). {{cite encyclopedia}}: Check |isbn= value: invalid character (help)

[124] Horton, Paul (1977). "Topkapi's Turkish Timepieces". Saudi Aramco World, July–August 1977: 10–13. Retrieved 2008-07-12. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)

[Pockets-125] {೧೨೫.೦} ^{೧೨೫.೧} Davies, Eryl (1995). Pockets: Inventions. London: Dorling Kindersley. ISBN 0751351849.

[Woods100-126] {೧೨೬.೦} ^{೧೨೬.೧} Woods, ಪುಟ. ೧೦೦–೧೦೧

[Woods103-127] {೧೨೭.೦} ^{೧೨೭.೧} Woods, ಪುಟ. ೧೦೩

[128] Derry, T. K. (1993). A Short History of Technology: From the Earliest Times to A.D. 1900. Courier Dover Publications. p. 293. ISBN 0486274721. Retrieved 2008-06-22.

[129] Brain, Marshall. "How Pendulum Clocks Work". HowStuffWorks. Retrieved 2007-12-10.

[130] Milham, Willis I. (1945). Time and Timekeepers. New York: MacMillan. p. 226. ISBN 0780800087.

[Davies435-131] {೧೩೧.೦} ^{೧೩೧.೧} ^{೧೩೧.೨} ಡೇವಿಸ್, ನೊರ್ಮನ್‌; ಪುಟ. ೪೩೫

[Leroy-132] "Julien Le Roy". Getty Center. Retrieved 2008-04-05.

[Alder-133] {೧೩೩.೦} ^{೧೩೩.೧} ‌ಆಲ್ಡರ್, ಪುಟ. ೧೪೯–೧೫೦

[Alder162-134] {೧೩೪.೦} ^{೧೩೪.೧} ಆಲ್ಡರ್‌, ಪುಟ. ೧೫೦–೧೬೨

[135] Shull, Thelma (1963). Victorian Antiques. C. E. Tuttle Co. p. 65.

[136] Silva de Mattos, Bento. "Alberto Santos-Dumont". American Institute of Aeronautics and Astronautics. Archived from the original on 2004-09-13. Retrieved 2008-06-21.

[137] Prochnow, Dave (2006). Lego Mindstorms NXT Hacker's Guide. McGraw-Hill. ISBN 0071481478.

[138] Hoffman, Paul (2004). Wings of Madness: Alberto Santos-Dumont and the Invention of Flight. Hyperion Press. ISBN 0786885718.

[marinechrono-139] {೧೩೯.೦} ^{೧೩೯.೧} ^{೧೩೯.೨} "Marine Chronometers Gallery". National Association of Watch and Clock Collectors. Archived from the original on 2008-05-23. Retrieved 2008-05-20.

[manitoba-140] Marchildon, Jérôme, Jérôme last=Marchildon. "Science News – The Marine Chronometer". Manitoba Museum. Archived from the original on 2006-09-19. Retrieved 2008-05-20. {{cite web}}: Missing pipe in: |first= (help)

[longitudeprize-141] "Chronometers, precision watches, and timekeepers". Greenwich: National Maritime Museum. Archived from the original on 2007-10-29. Retrieved 2008-05-20.

[142] "Reflecting on Time | COSC certified chronometer". Mido. Archived from the original on June 6, 2008. Retrieved 29 June 2008. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (help)

[cosc-143] "Contrôle Officiel Suisse des Chronomètres". COSC. Archived from the original on 2008-04-13. Retrieved 2008-05-10.

[144] "Pierre Curie". American Institute of Physics. Archived from the original on 2015-02-16. Retrieved 2008-04-08.

[145] Marrison, W. A. (1928). "Precision determination of frequency". I.R.E. Proc. 16: 137–154. doi:10.1109/JRPROC.1928.221372. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help); Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); Unknown parameter |month= ignored (help)

[marrison-146] {೧೪೬.೦} ^{೧೪೬.೧} ಮಾರಿಸನ್‌, ಸಂಪುಟ ೨೭ ಪುಟ. ೫೧೦–೫೮೮

[Sullivan-147] {೧೪೭.೦} ^{೧೪೭.೧} Sullivan, D.B. (2001). "Time and frequency measurement at NIST: The first 100 years" (PDF). Time and Frequency Division, National Institute of Standards and Technology. p. 5. Archived from the original (PDF) on 2011-09-27. Retrieved 2010-11-22. {{cite web}}: External link in |publisher= (help)

[148] "Electronic Quartz Wristwatch, 1969". IEEE History Center. Retrieved 2007-08-31.

[149] Dick, Stephen (2002). Sky and Ocean Joined: The U.S. Naval Observatory, 1830–2000. Cambridge University Press. p. 484. ISBN 0521815991. Retrieved 2008-06-20.

[NISTshistorymeasuring-150] "Time and Frequency Division". National Institute of Standards and Technology. Archived from the original on 2008-04-15. Retrieved 2008-04-01.

[nistatomic-151] {೧೫೧.೦} ^{೧೫೧.೧} ^{೧೫೧.೨} ^{೧೫೧.೩} "The "Atomic Age" of Time Standards". National Institute of Standards and Technology. Archived from the original on April 12, 2008. Retrieved 2008-05-02.

[152] "What is a Cesium Atomic Clock?". National Research Council Canada. Archived from the original on 2009-02-20. Retrieved 2008-03-26.

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]

[೬]

[೭]

[೮]

[೯]

[೧೦]

[೧೧]

[೧೨]

[೧೩]

[೧೪]

[೧೫]

[೧೬]

[೧೭]

[೧೮]

[೧೯]

[೨೦]

[೨೧]

[೨೨]

[೨೩]

[೨೪]

[೨೫]

[೨೬]

[೨೭]

[೨೮]

[೨೯]

[೩೦]

[೩೧]

[೩೨]

[೩೩]

[೩೪]

[೩೫]

[೩೬]

[೩೭]

[೩೮]

[೩೯]

[೪೦]

[೪೧]

[೪೨]

[೪೩]

[೪೪]

[೪೫]

[೪೬]

[೪೭]

[೪೮]

[೪೯]

[೫೦]

[೫೧]

[೫೨]

[೫೩]

[೫೪]

[೫೫]

[೫೬]

[೫೭]

[೫೮]

[೫೯]

[೬೦]

[೬೧]

[೬೨]

[೬೩]

[೬೪]

[೬೫]

[೬೬]

[೬೭]

[೬೮]

[೬೯]

[೭೦]

[೭೧]

[೭೨]

[೭೩]

[೭೪]

[೭೫]

[೭೬]

[೭೭]

[೭೮]

[೭೯]

[೮೦]

[೮೧]

[೮೨]

[೮೩]

[೮೪]

[೮೫]

[೮೬]

[೮೭]

[೮೮]

[೮೯]

[೯೦]

[೯೧]

[೯೨]

[೯೩]

[೯೪]

[೯೫]

[೯೬]

[೯೭]

[೯೮]

[೯೯]

[೧೦೦]