ಜನಮೇಜಯ

ಜನಮೇಜಯ
ರಾಜ
ಕುರು ರಾಜ
ಆಳ್ವಿಕೆ	೧೨ ನೇ - ೯ ನೇ ಶತಮಾನ ಬಿಸಿ‌ಇ
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ	ಪರೀಕ್ಷಿತ
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ	ಅಶ್ವಮೇಧದತ
ತಂದೆ	ಪರೀಕ್ಷಿತ
ಧರ್ಮ	ಐತಿಹಾಸಿಕ ವೈದಿಕ ಧರ್ಮ

ಜನಮೇಜಯನು ಮಹಾಭಾರತ ದ ಕತೆಯಲ್ಲಿ ಕುರು ವಂಶದ ರಾಜ. ಜನಮೇಜಯನು ಪರೀಕ್ಷಿತ ರಾಜನ ಮಗನು. ಪರೀಕ್ಷಿತ ರಾಜನು ಅಭಿಮನ್ಯುವಿನ ಮಗ , ಅರ್ಜುನನ ಮೊಮ್ಮಗ. ಜನಮೇಜಯ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಅರ್ಥ "ಮನುಷ್ಯ-ಪ್ರಚೋದಕ" ಅಥವಾ "ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ವಿಜಯಶಾಲಿ" ಎಂದರ್ಥ.

ಪುರಾಣ ಸಾಹಿತ್ಯ

ಜನಮೇಜಯ
ಹಸ್ತಿನಾಪುರದ ರಾಜ
ಮಹರ್ಷಿ ವ್ಯಾಸರೊಂದಿಗೆ ಜನಮೇಜಯ.
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ	ಪರೀಕ್ಷಿತ
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ	ಶತಾನಿಕ
ರಾಜ ವಂಶ	ಕುರುವಂಶ
ತಂದೆ	ಪರೀಕ್ಷಿತ
ತಾಯಿ	ರಾಣಿ ಮದ್ರಾವತಿ
ಧರ್ಮ	ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ

ಜನಮೇಜಯನು ಮಹಾಭಾರತದ ಪ್ರಕಾರ ರಾಜ ಪರೀಕ್ಷಿತ್ ಮತ್ತು ರಾಣಿ ಮದ್ರಾವತಿಯ ಮಗ. ತನ್ನ ತಂದೆ ರಾಜ ಪರೀಕ್ಷಿತನ ಮರಣದ ನಂತರ ಜನಮೇಜಯನು ಕುರು ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಏರಿದನು. ವ್ಯಾಸನ ಶಿಷ್ಯನಾದ ವೈಶಂಪಾಯನನಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮಹಾಭಾರತದ ಮೊದಲ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ಜನಮೇಜಯನು ಕೇಳಿದನು.

ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ

ಜನಮೇಜಯನಿಗೆ ಕಾಕ್ಷಸೇನ, ಉಗ್ರಸೇನ, ಚಿತ್ರಸೇನ, ಇಂದ್ರಸೇನ, ಸುಷೇಣ ಮತ್ತು ನಖಶೇನ ಎಂಬ ಆರು ಮಂದಿ ಸಹೋದರರಿದ್ದರು. ತನ್ನ ತಂದೆ ಪರೀಕ್ಷಿತನ ಸಾವಿಗೆ ತಕ್ಷಕ ಕಾರಣನಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಜನಮೇಜಯನು ನಾಗಗಳ ಜನಾಂಗವನ್ನು ನಿರ್ನಾಮ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಬಯಸುತ್ತಿದ್ದನು.

ಬಿರ್ಲಾ ರಾಜ್ಮನಾಮದಿಂದ ತಕ್ಷಕನಿಂದ ಕಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟ ಪರೀಕ್ಷಿತ್

ಭರತನ ಕಾಲದಿಂದ ಅವನ ಮುತ್ತಜ್ಜರಾದ ಪಾಂಡವರು ಮತ್ತು ಅವರ ತಂದೆಯ ಸೋದರಸಂಬಂಧಿಗಳಾದ ಕೌರವರ ನಡುವಿನ ಮಹಾ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ ಯುದ್ಧದವರೆಗಿನ ಜನಮೇಜಯನ ಪೂರ್ವಜರ ಕಥೆಯಾದ ಮಹಾಕಾವ್ಯವಾದ ಮಹಾಭಾರತವನ್ನು ಜನಮೇಜಯ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ತಲುಪಿಸುವ ಜವಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನು.

ಸರ್ಪ ಸತ್ರ (ಹಾವಿನ ಬಲಿ)

ಜನಮೇಜಯನ ಸರ್ಪಯಜ್ಞವನ್ನು ಆಸ್ತಿಕನು ತಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುವುದು

ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಜನಮೇಜಯ ತನ್ನ ತಂದೆ ಪರೀಕ್ಷಿತನ ಮರಣದ ನಂತರ ಹಸ್ತಿನಾಪುರದ ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಏರಿದನು. ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಪಾಂಡು ವಂಶಸ್ಥನಾದ ಪರೀಕ್ಷಿತನು ಹಾವು ಕಡಿತದಿಂದ ಸತ್ತನು. ಹಾವು ಕಡಿತದಿಂದ ಸಾಯುವಂತೆ ಋಷಿಯು ಪರೀಕ್ಷಿತನಿಗೆ ಶಾಪವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದರು. ಅದರಂತೆ ಆ ಶಾಪವನ್ನು ಸರ್ಪ-ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ತಕ್ಷಕನು ಪೂರೈಸಿದನು.

ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಜನಮೇಜಯನು ಸರ್ಪಗಳ ವಿರುದ್ಧ ದ್ವೇಷವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನು. ಆದ್ದರಿಂದ ಸರ್ಪಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಾಶಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದನು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವನು ಎಲ್ಲಾ ಜೀವಂತ ಸರ್ಪಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡುವ ಯಜ್ಞವಾದ ಮಹಾನ್ ಸರ್ಪ ಸತ್ರವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡನು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಯದ ಬಾಲಕ ಆಸ್ತಿಕನೆಂಬ ವಿದ್ವಾಂಸನು ಬಂದು ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸಿದನು. ಆಸ್ತಿಕನ ತಾಯಿ ಮಾನಸ ನಾಗ ಕುಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು ಮತ್ತು ತಂದೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಾಗಿದ್ದರು. ಜನಮೇಜಯನು ಆಸ್ತಿಕನ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳಿ ಸೆರೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ತಕ್ಷಕನನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದನು. ಸರ್ಪಯಜ್ಞವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿ ನಾಗಕುಲದವರೊಂದಿಗೆ ದ್ವೇಷವನ್ನು ಕೈಬಿಟ್ಟನು. ನಂತರ ಕುರು ಕುಲದವರು ಮತ್ತು ನಾಗ ಕುಲದವರು ಶಾಂತಿಯಿಂದ ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದರು.

ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಜನಮೇಜಯನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಕಲ್ಲಿನ ತೊಟ್ಟಿಯನ್ನು (ಜಲಾಶಯ) ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪರೀಕ್ಷಿತ್ ಕುಂಡ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ತ್ಯಾಗದ ಹಳ್ಳವು ಮೈನ್‌ಪುರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಅದನ್ನು ಗೌಡವನ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಆ ತ್ಯಾಗದ ಸದ್ಗುಣಗಳ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಆ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅದರ ನೆರೆಹೊರೆಯಲ್ಲಿ ಹಾವುಗಳು ಇನ್ನೂ ನಿರುಪದ್ರವವಾಗಿವೆ.

ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ

ಜನಮೇಜಯನ ನಂತರ ಅವನ ಮೊಮ್ಮಗ ಅಶ್ವಮೇಧದತ್ತನು ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಏರಿದನು.