ತೊಳು ಬೊಮ್ಮಲತಾ
ತೊಳು ಬೊಮ್ಮಲತ ಅಥವಾ ತೊಳು ಬೊಮ್ಮಲಾಟ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯದ ನೆರಳಿನ ಗೊಂಬೆಯಾಟ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾಗಿದ್ದು, ಇದು 3ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದಿನದು. [೧] [೨][೩]ಇದರ ಪ್ರದರ್ಶಕರು ಅಲೆದಾಡುವ ಮನರಂಜಕರು ಗುಂಪಿನ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಅವರು ಒಂದು ವರ್ಷದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾದು ಹೋಗುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಲಾವಣಿಗಳನ್ನು ಹಾಡಲು, ಅದೃಷ್ಟವನ್ನು ಹೇಳಲು, ತಾಯತಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು, ಚಮತ್ಕಾರಿಕಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು, ಮೋಡಿ ಮಾಡುವ ಹಾವುಗಳನ್ನು, ನೆಯ್ದ ಮೀನಿನ ಬಲೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು, ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರನ್ನು ಹಚ್ಚೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಮಡಕೆಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ಬರುತ್ತಾರೆ. ತೊಳು ಬೊಮ್ಮಲತವು ಸ್ಥಿರವಾದ ರಾಜಮನೆತನದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.[೪]ಇದು ವಯಾಂಗ್ನ ಪೂರ್ವಜರಾಗಿದ್ದು, ಇಂಡೋನೇಷಿಯಾದ ಬೊಂಬೆ ರಂಗಭೂಮಿ ನಾಟಕವು ಇಂಡೋನೇಷಿಯನ್ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ ಪ್ರಧಾನವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು UNESCO ನಿಂದ ಮಾನವೀಯತೆಯ ಅಮೂರ್ತ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆ ಎಂದು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.
ರೇಡಿಯೋ,ಚಲನಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ದೂರದರ್ಶನದ ಶತಮಾನಗಳ ಮೊದಲು ಹಿಂದೂ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ ಈ ಪುರಾತನ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಭಾರತೀಯ ಉಪಖಂಡದ ಅತ್ಯಂತ ದೂರದ ಮೂಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡಿತು.[೫] ಗೊಂಬೆಯಾಟಗಾರರು ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುವ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಾಮಾಯಣ ಮತ್ತು ಮಹಾಭಾರತದಂತಹ ಹಿಂದೂ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳ ವಿವಿಧ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಮರುರೂಪಿಸುವ ವಿವಿಧ ಮನೋರಂಜಕರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ.[೬]
ಉತ್ಪತ್ತಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ತೊಳುಬೊಮ್ಮಲತಾ ಎಂದರೆ "ಚರ್ಮದ ಬೊಂಬೆಗಳ ನೃತ್ಯ" (ತೋಲು - "ಚರ್ಮ", ಬೊಮ್ಮ - "ಗೊಂಬೆ/ಗೊಂಬೆ" ಮತ್ತು ಆಟ - "ಆಟ/ನೃತ್ಯ").[೭] [೮] ಇದನ್ನು "ತೊಗಲು ಗೊಂಬೆಗಳ ಆಟ" ಅಥವಾ "ತೊಗಲು ಗೊಂಬೆಗಳ ನೃತ್ಯ" ಎಂದೂ ಅನುವಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.[೯] [೧೦]"ಬೊಮ್ಮಲಟ್ಟಂ" ಅಥವಾ "ತೋಲ್ಪವ ಕೂತ್ತು" ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ತೋಲು ಬೊಮ್ಮಲಾಟ್ಟಂ, ಭಾರತದ ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ನೆರಳು ಬೊಂಬೆಯಾಟ ಕಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಚರ್ಮದ ಬೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಕಥೆ ಹೇಳುವ ಅತ್ಯಂತ ಶೈಲೀಕೃತ ಮತ್ತು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ರೂಪವಾಗಿದೆ. "ತೋಲು" ಎಂದರೆ ಚರ್ಮ, ಮತ್ತು "ಬೊಮ್ಮಲಟ್ಟಂ" ಎಂದರೆ ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ಬೊಂಬೆಯಾಟ.
ಇತಿಹಾಸ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಶಾತವಾಹನರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ (2ನೇ ಶತಮಾನ BCE–2ನೇ ಶತಮಾನ CE) ನೆರಳಿನ ಬೊಂಬೆಯಾಟವು ರೂಢಿಯಲ್ಲಿತ್ತು ಎಂದು ಆಂಧ್ರದ ಇತಿಹಾಸ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ.[೧೧] [೧೨]ಬೊಂಬೆಯಾಟವು ಆಂಧ್ರದಿಂದ ಇಂಡೋನೇಷಿಯಾ, ಕಾಂಬೋಡಿಯಾ, ಮಲೇಷಿಯಾ, ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್, ಬರ್ಮಾಕ್ಕೆ ಹರಡಿತು ಎಂದು ಕಲಾ ವಿಮರ್ಶಕರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತಾರೆ.[೧೩] ವಯಾಂಗ್, ಇಂಡೋನೇಷಿಯನ್ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ ಪ್ರಧಾನವಾದ ಇಂಡೋನೇಷಿಯಾದ ಬೊಂಬೆ ರಂಗಭೂಮಿ ನಾಟಕವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು UNESCO ನಿಂದ ಮಾನವೀಯತೆಯ ಅಮೂರ್ತ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆ ಎಂದು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅದರ ಮೂಲವನ್ನು ತೊಲು ಬೊಮ್ಮಲತಾ ಹೊಂದಿದೆ. ಕೆಲವು ನೆರಳು ನಾಟಕಗಳನ್ನು ರಂಗನಾಥ ರಾಮಾಯಣೊ (c. 1300 CE) ಆಧರಿಸಿ ಸುಧಾರಿತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.[೧೪]
ತೊಳು ಬೊಮ್ಮಲಾಟ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ತೊಳು ಬೊಮ್ಮಲಾಟ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಹಾಡಿದ ಆವಾಹನೆಗಳ ಸರಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪರದೆಯ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿಕ್ರಮಿಸುವ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾದ ಅಲಂಕೃತವಾದ, ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿ ಶೈಲೀಕೃತ ಗೊಂಬೆಗಳ ಸಾಲಿನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ.[೧೫] ಬೊಂಬೆಗಳನ್ನು ತಾಳೆ ಕಾಂಡದ ಮೇಲೆ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಬೊಂಬೆಯ ದೇಹವನ್ನು ಚಲಿಸಲು ಬಳಸುವ ಹಿಡಿಕೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ತೋಳುಗಳನ್ನು ಬಿಡಿಸಾಲಗುವ ಕೋಲುಗಳಿಂದ ಸರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅದರ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ತುಂಡು ದಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ, ಅದು ಕೈಗಳ ಮೇಲೆ ರಂಧ್ರಗಳಾಗಿ ಜಾರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಒಬ್ಬ ಬೊಂಬೆಯಾಟಗಾರನು ಒಂದೇ ಬೊಂಬೆಯ ಎಲ್ಲಾ ಮೂರು ಕೋಲುಗಳನ್ನು ಕುಶಲತೆಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾನೆ, ಒಂದು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಕೈ ಕೊಲು ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ತೊಳುಗಳಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಕೋಲುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎರಡರಿಂದ ಮೂರು ಸೂತ್ರದ ಬೊಂಬೆಗಳು ಒಂದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ಬೊಂಬೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ, ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಬೊಂಬೆಗೆ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಆಟಗಾರರು ಬೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಕುಶಲತೆಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸುವಾಗ, ಅವುಗಳನ್ನು ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಿ ಮತ್ತು ನಂತರ ಅವುಗಳನ್ನು ದೂರ ಸರಿಸಿದಾಗ, ಅವರು ಆಕೃತಿಗಳು ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಮರೆಯಾಗುತ್ತವೆ ಎಂಬ ಭ್ರಮೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತವೆ. ಅವು ಆಕೃತಿಗಳನ್ನು ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲು, ತೂಗಾಡಲು, ಜಿಗಿಯಲು ಮತ್ತು ಹಾರಲು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ. ಅವರು ನರ್ತಕಿಯ ತೆಗೆಯಲಾಗುವ ತಲೆಯನ್ನು ತಿರುಗಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಅವಳ ಸೊಂಟವನ್ನು ತೂಗಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ಅವಳ ಕೈಗಳನ್ನು ಕುಶಲತೆಯಿಂದ ತಿರುಗಿಸಬಹುದು.ಕೈಗೊಂಬೆಯಾಡುವವರು ಎಲ್ಲಾ ಪಾತ್ರದ ಸ೦ಭಾಶಣೆಯೊಂದಿಗೆ ತೋಳುಗಳು ಮತ್ತು ಕೈಗಳ ಚಲನೆಯೊಂದಿಗೆ ಆಡಿಸುತ್ತ್ತಾರೆ, ಅವರು ಮೂರು ಆಯಾಮದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ರಚಿಸಲು ಅದನ್ನು ತಿರುಗಿಸಬಹುದು. ಮುಕ್ತವಾಗಿ ತೂಗಾಡುತ್ತಿರುವ ಕಾಲುಗಳ ತೂಗಾಡುವಿಕೆ ಕೂಡ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಹಲವಾರು ಬೊಂಬೆಗಳು ಒಂದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ನಿಂತಾಗ, ಅವುಗಳನ್ನು ಖರ್ಜೂರದ ಮುಳ್ಳುಗಳೊಂದಿಗೆ ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ಪಿನ್ ಮಾಡಬಹುದು. ಶಿರಸ್ತ್ರಾಣ ಅಥವಾ ಭುಜದ ಆಭರಣಗಳಲ್ಲಿ ರಂಧ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುವ ಉದ್ದವಾದ, ತೆಳ್ಳಗಿನ ಮುಳ್ಳುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡು ಜೊತೆ ಬೊಂಬೆಯನ್ನು ವೇಗವಾಗಿ ಪಿನ್ ಮಾಡಬಹುದು. ಅಂತಹ ಬೊಂಬೆಗಳು ಇನ್ನೂ ತಮ್ಮ ಕೈಗಳನ್ನು ಚಲಿಸುವ ಕೋಲುಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂಭಾಷಣೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ವಾನರ ರಾಜ ಹನುಮಾನ್ ಅಥವಾ ಹಾಸ್ಯಗಾರರಂತಹ ಒರಟು ಕಾದಾಟದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸೊಂಟದಿಂದ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಕೇಂದ್ರ ಕೋಲಿನಿಂದ ಮಾತ್ರ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಿಯಂತ್ರಣದಿಂದ ಅವುಗಳನ್ನು ಚಲಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರದರ್ಶನದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಪ್ರತಿ ಕೆಲವು ನಿಮಿಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ, ಗೇಲಿಗಾರರಿಂದ ಆಡುಮಾತಿನ, ಚಮತ್ಕಾರಿ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುವ ಮತ್ತು ಕೊಲಿನ ಹುಚ್ಚಾಟಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ವಿಶಾಲವಾದ ಹಾಸ್ಯ ಪರಿಹಾರದ ಕಂತುಗಳಿಂದ ಕ್ರಿಯೆಯು ಮುರಿದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಶ್ಲೇಷೆಗಳು ಅಥವಾ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿವೆ. ಕೆಲವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸುವ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಅವರ ಭಾಷೆ ಅಶ್ಲೀಲವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೂ ಅನುಕ್ರಮಗಳು ಇತರ ಜನಪ್ರಿಯ ಮನರಂಜನೆಯಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸದ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಅಸಭ್ಯವಾಗಿರಬಹುದು.
ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳು ಹಾರ್ಮೋನಿಯಂನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ, ಇದು ಕೊಂಡು ಹೊಗುವ ಕೀಬೋರ್ಡ್ ಅಂಗವಾಗಿದ್ದು ಅದು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಡ್ರೋನ್ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ; ಮೊನಚಾದ ತುದಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಉದ್ದವಾದ, ಎರಡು-ತಲೆಯ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಡ್ರಮ್; ಕಣಕಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ಮಣಿಕಟ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಧರಿಸಿರುವ ಘಂಟೆಗಳ ತಂತಿಗಳು; ಮತ್ತು ಬೆರಳಿನ ಗುರುತುಗಳ ಜೋಡಿಗಳು. ಸ್ಟಿಲ್ಟ್ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮರದ ಪಾದರಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಅದರ ಧರಿಸಿದವರನ್ನು ಮಣ್ಣಿನ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳ ಆಸನದ ಹಲಗೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಹೊಡೆದು ನಾಟಕೀಯವಾಗಿ ಹೊಡೆಯುವುದು ಮತ್ತು ಹೊಡೆದಾಟದ ದೃಶ್ಯಗಳಿಗೆ ಧ್ವನಿ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು.
ಗಾಯನ ಶೈಲಿ ಮತ್ತು ತೊಳು ಬೊಮ್ಮಲತಾ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಜೊತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಗಾಯನ ವಿತರಣೆಯ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಸತ್ಯಭಾಮಾಕಲಾಪಂ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹಳೆಯ-ಶೈಲಿಯ ನಾಟಕ ಪ್ರಕಾರದ ಗಾಯನದ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತವೆ. ಕೇವಲ ಡ್ರಮ್ ಮತ್ತು ಕೈಗಳ ಚಿನ್ಹೆಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಆಟಗಾರನು ತನ್ನ ಕೈಯನ್ನು ಒಂದು ಕಿವಿಯವರೆಗೆ ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತಿ ಅವನು ಹಾಡುವುದನ್ನು ಕೇಳುವಂತೆ ಹಾಡುತ್ತಾನೆ.
ಬೊಂಬೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಿನಿಮಾ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ನೆರಳು ನಾಟಕಗಳ ಹೋಲಿಕೆಯು ತಿಳಿವಳಿಕೆ ನೀಡಬಹುದು. ಛಾಯಾ ನಾಟಕವು ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಅನಿಮೇಟ್ ಮಾಡುವ ಒಂದು ಚತುರ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವಾಗಿದ್ದು, ಚಲಿಸುವ ಚಿತ್ರಗಳ ಉದ್ಯಮದ ಆಗಮನಕ್ಕೆ ಶತಮಾನಗಳ ಮೊದಲು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅತ್ಯಂತ ದೂರದ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ನೂರು ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವರ್ಣರಂಜಿತ ಪೌರಾಣಿಕ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ಜೀವ ತುಂಬಲು ನಾಲ್ಕೈದು ಜನರನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವ ವಿಧಾನ ಇಲ್ಲಿದೆ, ಇವೆಲ್ಲವೂ ಕಲಾರಸಿಕ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆ, ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ಲಯಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕೀಯ ಧ್ವನಿ ಪರಿಣಾಮಗಳೊಂದಿಗೆ. ಪಾತ್ರಗಳ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿದ್ದವು, ಸುತ್ತುತ್ತಿರುವ ಕವಚಗಳು ಮತ್ತು ಅಲಂಕೃತವಾದ ಆಭರಣಗಳು ಮತ್ತು ಹೂಮಾಲೆಗಳು, ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳಕಿನ ಬಿಂದುಗಳನ್ನು ಹೊಳೆಯುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಬೊಂಬೆಗಳ ತಯಾರಿಕೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಬೊಂಬೆಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಮೂರು ವಿಧದ ಚರ್ಮಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ:
- ಹುಲ್ಲೆ
- ಮಚ್ಚೆಯುಳ್ಳ ಜಿಂಕೆ
- ಮೇಕೆ
[೧೬] ದೇವರುಗಳು ಮತ್ತು ಮಹಾಕಾವ್ಯದ ನಾಯಕರಂತಹ ಸೀಮಿತ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಮಂಗಳಕರ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಹುಲ್ಲೆಯ ಚರ್ಮವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜಿಂಕೆಯ ಚರ್ಮವು ಅದರ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಒರಟು ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಪ್ರತಿರೋಧದಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಆದ್ ಕಾರಣ ಯೋಧ, ಭೀಮ ಮತ್ತು ಹತ್ತು ತಲೆಯ ರಾಕ್ಷಸ ರಾಜ ರಾವಣನ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಇತರ ಬೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮೇಕೆ ಚರ್ಮದಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಇದು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೊಂಬೆಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ಚರ್ಮದಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೂ ಕೆಲವು ಸಲ ಹೆಚ್ಚು ಚರ್ಮಗಳ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ರಾವಣನಿಗೆ ಕನಿಷ್ಠ ನಾಲ್ಕು ಚರ್ಮಗಳು ಅವಶ್ಯಕ - ಅವನ ದೇಹಕ್ಕೆ ಒಂದು, ಅವನ ಕಾಲುಗಳಿಗೆ ಒಂದು, ಹಾಗೆ ಐದು ತೋಳುಗಳ ಮತ್ತೊಂದು. ಬೊಂಬೆಗಳನ್ನು 'ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಚರ್ಮ'ದಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ಸತ್ತ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಚರ್ಮವನ್ನು ಅವುಗಳ ಚರ್ಮಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ವಧೆ ಮಾಡುವ ಬದಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೧೭]
ಪ್ರಸ್ತುತ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸ್ಥಿತಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ನೆರಳಿನ ಈ ನಾಟಕವು ಅಪಾರ ಶ್ರೀಮಂತ ಹಿಂದೂ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ನಾಟಕೀಯಗೊಳಿಸುವ ತಂತ್ರಗಳ ಒಂದು ಭಾಗ ಮಾತ್ರ. ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಯುಗಕ್ಕೆ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಿದ ಚಲಿಸುವ ಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ದೂರದರ್ಶನಗಳಿಂದ ಈಗ ಅದನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ನೆರಳಿನ ನಾಟಕವು ಅದ್ಭುತವಾದ ನಾವೀನ್ಯತೆಯಾಗಿದೆ, ಅದರ ದೃಶ್ಯ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ನಾಟಕದ ಇತಿಹಾಸದ ಸುಳಿವುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯ ಸಂತೋಷಕ್ಕಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಅರ್ಹವಾಗಿವೆ.[೧೮]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ "ಭಾರತದ ಬೊಂಬೆ ರೂಪಗಳು". ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ (CCRT), ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ. 15 ಮೇ 2013 ರಂದು ಮೂಲದಿಂದ ಆರ್ಕೈವ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
- ↑ ಓಸ್ನೆಸ್, ಬೆತ್ (2001). ನಟನೆ: ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ. ಎಬಿಸಿ-ಕ್ಲಿಯೊ. ಪುಟಗಳು 152, 335. ISBN 978-0-87436-795-9
- ↑ ದತ್ತ, ಅಮರೇಶ್ (1988). ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಲಿಟರೇಚರ್: ದೇವರಾಜ್ ಟು ಜ್ಯೋತಿ. ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ. ಪುರಾತನವಾದ ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಗಲು ಗೊಂಬೆಯಾಟವು ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರದ ಇತಿಹಾಸದ ದಾಖಲೆಗಳು ಈ ಕಲೆಯು 4 ನೇ ಶತಮಾನದ BC ಯಲ್ಲಿ ಶಾತವಾಹನರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಬೊಂಬೆಯಾಟವು ಆಂಧ್ರದಿಂದ ಇಂಡೋನೇಷಿಯಾ, ಕಾಂಬೋಡಿಯಾ, ಮಲೇಷಿಯಾ, ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್, ಬರ್ಮಾ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಂದ ಆಫ್ರಿಕಾ, ಗ್ರೀಸ್, ಮ್ಯಾಸಿಡೋನಿಯಾ ಮತ್ತು ಬೈಜಾಂಟೈನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಹರಡಿತು ಎಂದು ಕಲಾ ವಿಮರ್ಶಕರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತಾರೆ. ISBN 978-81-260-1194-0.
- ↑ ಓಸ್ನೆಸ್, ಬೆತ್ (10 ಜನವರಿ 2014). ಮಲೇಷಿಯಾದ ಶ್ಯಾಡೋ ಪಪಿಟ್ ಥಿಯೇಟರ್: ಎ ಸ್ಟಡಿ ಆಫ್ ವಯಾಂಗ್ ಕುಲಿಟ್ ವಿತ್ ಪರ್ಫಾರ್ಮೆನ್ಸ್ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್ಗಳು ಮತ್ತು ಪಪಿಟ್ ಡಿಸೈನ್ಸ್. ಮೆಕ್ಫರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ & ಕಂಪನಿ. ಪ. 27. ISBN 978-0-7864-5792-2.
- ↑ "ಭಾರತದ ಬೊಂಬೆ ರೂಪಗಳು". ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರ (CCRT), ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ. 15 ಮೇ 2013 ರಂದು ಮೂಲದಿಂದ ಆರ್ಕೈವ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
- ↑ "ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ". Puppetryindia.org. 3 ಮಾರ್ಚ್ 2016 ರಂದು ಮೂಲದಿಂದ ಆರ್ಕೈವ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. 30 ಏಪ್ರಿಲ್ 2013 ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.
- ↑ "ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ". Puppetryindia.org. 3 ಮಾರ್ಚ್ 2016 ರಂದು ಮೂಲದಿಂದ ಆರ್ಕೈವ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. 30 ಏಪ್ರಿಲ್ 2013 ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ.
- ↑ ಲಿಯು, ಸಿಯುವಾನ್ (5 ಫೆಬ್ರವರಿ 2016). ಏಷ್ಯನ್ ಥಿಯೇಟರ್ನ ರೂಟ್ಲೆಡ್ಜ್ ಹ್ಯಾಂಡ್ಬುಕ್. ರೂಟ್ಲೆಡ್ಜ್. ISBN 978-1-317-27885-6.
- ↑ ಕೈಪರ್, ಕ್ಯಾಥ್ಲೀನ್, ಸಂ. (15 ಆಗಸ್ಟ್ 2010). ಭಾರತದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ. ಬ್ರಿಟಾನಿಕಾ ಎಜುಕೇಷನಲ್ ಪಬ್ಲಿಷಿಂಗ್. ಪ. 290. ISBN 978-1-61530-149-2.
- ↑ ಕೀತ್, ರಾಲಿಂಗ್ಸ್ (ನವೆಂಬರ್ 1999). "ಗೊಂಬೆಯಾಟದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೇಲಿನ ಅವಲೋಕನಗಳು - ಅಧ್ಯಾಯ ಎರಡು". 3 ಎಪ್ರಿಲ್ 2023 ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಹುಶಃ ನನಗೆ ದಕ್ಷಿಣ-ಭಾರತದ ಬೊಂಬೆಗಳ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕವೆಂದರೆ ತೊಲು ಬೊಮ್ಮಲತಾ -- ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ, ಚರ್ಮ, ನೆರಳು ಬೊಂಬೆಗಳು -- ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದ ವಯಾಂಗ್ನ ಪೂರ್ವಜರು.
- ↑ ಓಸ್ನೆಸ್, ಬೆತ್ (2001). ನಟನೆ: ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ. ಎಬಿಸಿ-ಕ್ಲಿಯೊ. ಪುಟಗಳು 152, 335. ISBN 978-0-87436-795-9.
- ↑ ದತ್ತ, ಅಮರೇಶ್ (1988). ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಲಿಟರೇಚರ್: ದೇವರಾಜ್ ಟು ಜ್ಯೋತಿ. ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ. ಪುರಾತನವಾದ ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಗಲುಗೊಂಬೆಯಾಟವು ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರದ ಇತಿಹಾಸದ ದಾಖಲೆಗಳು ಈ ಕಲೆಯು 4 ನೇ ಶತಮಾನದ BC ಯಲ್ಲಿ ಶಾತವಾಹನರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಬೊಂಬೆಯಾಟವು ಆಂಧ್ರದಿಂದ ಇಂಡೋನೇಷಿಯಾ, ಕಾಂಬೋಡಿಯಾ, ಮಲೇಷಿಯಾ, ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್, ಬರ್ಮಾ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಂದ ಆಫ್ರಿಕಾ, ಗ್ರೀಸ್, ಮ್ಯಾಸಿಡೋನಿಯಾ ಮತ್ತು ಬೈಜಾಂಟೈನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಹರಡಿತು ಎಂದು ಕಲಾ ವಿಮರ್ಶಕರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತಾರೆ. ISBN 978-81-260-1194-0.
- ↑ ದತ್ತ, ಅಮರೇಶ್ (1988). ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಲಿಟರೇಚರ್: ದೇವರಾಜ್ ಟು ಜ್ಯೋತಿ. ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ. ಪುರಾತನವಾದ ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಗಲುಗೊಂಬೆಯಾಟವು ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರದ ಇತಿಹಾಸದ ದಾಖಲೆಗಳು ಈ ಕಲೆಯು 4 ನೇ ಶತಮಾನದ BC ಯಲ್ಲಿ ಶಾತವಾಹನರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಬೊಂಬೆಯಾಟವು ಆಂಧ್ರದಿಂದ ಇಂಡೋನೇಷಿಯಾ, ಕಾಂಬೋಡಿಯಾ, ಮಲೇಷಿಯಾ, ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್, ಬರ್ಮಾ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಂದ ಆಫ್ರಿಕಾ, ಗ್ರೀಸ್, ಮ್ಯಾಸಿಡೋನಿಯಾ ಮತ್ತು ಬೈಜಾಂಟೈನ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಹರಡಿತು ಎಂದು ಕಲಾ ವಿಮರ್ಶಕರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತಾರೆ. ISBN 978-81-260-1194-0.
- ↑ ಲಿಯು, ಸಿಯುವಾನ್ (5 ಫೆಬ್ರವರಿ 2016). ಏಷ್ಯನ್ ಥಿಯೇಟರ್ನ ರೂಟ್ಲೆಡ್ಜ್ ಹ್ಯಾಂಡ್ಬುಕ್. ರೂಟ್ಲೆಡ್ಜ್. ISBN 978-1-317-27885-6.
- ↑ ರೂಬಿನ್, ಡಾನ್ (2001). ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ಎನ್ಸೈಕ್ಲೋಪೀಡಿಯಾ ಆಫ್ ಕಾಂಟೆಂಪರರಿ ಥಿಯೇಟರ್: ಏಷ್ಯಾ/ಪೆಸಿಫಿಕ್. ಟೇಲರ್ ಮತ್ತು ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್. ಪ. 162. ISBN 978-0-415-26087-9
- ↑ ಕರ್ರೆಲ್, ಡೇವಿಡ್ (1974). ದಿ ಕಂಪ್ಲೀಟ್ ಬುಕ್ ಆಫ್ ಪಪೆಟ್ರಿ. ಪಿಟ್ಮ್ಯಾನ್. ಪ. 25. ISBN 978-0-273-36118-3. ತೋಳು ಬೊಮ್ಮಲತಾ ನೆರಳು ಬೊಂಬೆಗಳು ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಇದು ಜಾವಾನೀಸ್ ವಯಾಂಗ್ ಕುಳಿತ್ ಬೊಂಬೆಗಳ ಮೂಲವಾಗಿರಬಹುದು.
- ↑ ಕೀತ್, ರಾಲಿಂಗ್ಸ್ (ನವೆಂಬರ್ 1999). "ಗೊಂಬೆಯಾಟದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೇಲಿನ ಅವಲೋಕನಗಳು - ಅಧ್ಯಾಯ ಎರಡು". 3 ಎಪ್ರಿಲ್ 2023 ರಂದು ಮರುಸಂಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಹುಶಃ ನನಗೆ ದಕ್ಷಿಣ-ಭಾರತದ ಬೊಂಬೆಗಳ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕವೆಂದರೆ ತೊಲು ಬೊಮ್ಮಲತಾ -- ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ, ಚರ್ಮ, ನೆರಳು ಬೊಂಬೆಗಳು -- ಇವು ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದ ವಯಾಂಗ್ನ ಪೂರ್ವಜರು.
- ↑ ಬ್ರೂಸ್ ಟ್ಯಾಪರ್ (ವಸಂತ-ಬೇಸಿಗೆ 1994). ಏಷ್ಯನ್ ಕಲೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ. ಸಂಪುಟ 7. ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿ ಪ್ರೆಸ್ ಇನ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ವಿಥ್ ಆರ್ಥರ್ ಎಂ. ಸ್ಯಾಕ್ಲರ್ ಗ್ಯಾಲರಿ/ಸ್ಮಿತ್ಸೋನಿಯನ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಷನ್, ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್. ISBN 9780195088694.