ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ಪುರೂರವಸ್

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
ಪುರೂರವಸ್
ಪುರೂರವಸ್
ಪುರೂರವಸ್ ದುಃಖದಲ್ಲಿ, ಕಾಳಿದಾಸ'ನ ವಿಕ್ರಮೋರ್ವಶಿಯಂನಿಂದ ಒಂದು ದೃಶ್ಯ
ಸಂಲಗ್ನತೆಮಹಾಭಾರತದ ರಾಜ
ಮಕ್ಕಳುಆಯುಸ್, ಅಮಾಯಸು, ವಿಶ್ಯಸು ಅಥವಾ ವಿನಯಸು, ಶ್ರುತಾಯು ಅಥವಾ ಧೀಮತ್, ಶತಾಯು (ಅಥವಾ ಸತಾಯು), ಮತ್ತು ಧ್ರಿದಯು
ಗ್ರಂಥಗಳುಮಹಾಭಾರತ, ಋಗ್ವೇದ, ವಿಕ್ರಮೋರ್ವಶಿಯಂ, ಪುರಾಣಗಳು
ತಂದೆತಾಯಿಯರು
  • ಇಳಾ (ತಾಯಿ)
  • ಬುಧ (ತಂದೆ)

ಪುರೂರವಸ್ ( ಸಂಸ್ಕೃತ : पुरूरवस्, ಪುರೂರವಸ್ ) ರಾಜ ಮತ್ತು ಐಲಾ ರಾಜವಂಶದ ಅಥವಾ ಚಂದ್ರವಂಶದ ಮೊದಲನೆಯವನು. ವೇದಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಅವನದ್ದು ಸೂರ್ಯ (ಸೂರ್ಯ) ಮತ್ತು ಉಷೆ (ಮುಂಜಾನೆ) ಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪೌರಾಣಿಕ ಅಸ್ತಿತ್ವವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅವನು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಋಗ್ವೇದವು (ಎಕ್ಸ್.೯೫.೧೮) ಅವನು ಇಳಾ ನ ಮಗ ಮತ್ತು ಧರ್ಮನಿಷ್ಠ ಆಡಳಿತಗಾರ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮಹಾಭಾರತವು ಇಳಾ ಅವನ ತಾಯಿ ಮತ್ತು ತಂದೆ ಇಬ್ಬರೂ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಅವನ ತಂದೆ ಬುಧ, ಮತ್ತು ಅವನು ಪುರೂರವರ ಬುಡಕಟ್ಟಿನ ಪೂರ್ವಜರನಾಗಿದ್ದನು. ಇವರ ವಂಶಸ್ಥರೇ ಮಹಾಭಾರತದ ಯಾದವರು, ಕೌರವರು ಮತ್ತು ಪಾಂಡವರು.

ದಂತಕಥೆಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಜನನ ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪುರೂರವನು ತ್ರೇತಾಯುಗದಲ್ಲಿ ಬುಧ ಮತ್ತು ಇಳನ ಮಗನಾಗಿ ಜನಿಸಿದನು. ಬುಧ ಚಂದ್ರನ ಮಗ, ಚಂದ್ರ ದೇವರು ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಪುರೂರವ ಮೊದಲ ಚಂದ್ರವಂಶಿ ರಾಜ. ಅವನು ಪುರು ಪರ್ವತದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಕಾರಣ, ಅವನನ್ನು ಪುರೂರವಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. []

ಆಳ್ವಿಕೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪುರಾಣಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಪುರೂರವಸ್ ಪ್ರಯಾಗ(ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದಿಂದ [] ) ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದನು. ಅವನು ಬ್ರಹ್ಮದೇವನನ್ನು ಒಲಿಸಲು ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದನು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಫಲವಾಗಿ ಅವನನ್ನು ಇಡೀ ಭೂಮಿಯ ಸಾರ್ವಭೌಮನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಪುರೂರವಸ್ ನೂರು ಅಶ್ವಮೇಧ ಯಜ್ಞಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸಿದನು. ಅಸುರರು ಅವನ ಅನುಯಾಯಿಗಳಾಗಿದ್ದರೆ, ದೇವತೆಗಳು ಅವನ ಸ್ನೇಹಿತರಾಗಿದ್ದರು.

ಮಹಾಭಾರತದ ಪ್ರಕಾರ, ಪುರೂರವಸ್ ಗಂಧರ್ವರ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಮೂರು ರೀತಿಯ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು (ತ್ಯಾಗದ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ) ತಂದನು. ಅಲ್ಲಿ ಅವನು ಊರ್ವಶಿಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಿ ಅವಳನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಿದನು. ಸಂಭವ ಪರ್ವದಲ್ಲಿ, ಪುರೂರವನು ತನ್ನ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಅಮಲೇರಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೊಂದಿಗೆ ಜಗಳವಾಡಿದನು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸನತ್ಕುಮಾರನು ಅವನಿಗೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಲು ಬ್ರಹ್ಮನ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಬಂದನು. ಆದರೆ ಪುರೂರವಸ್ ಅವನ ಸಲಹೆಗೆ ಕಿವಿಗೊಡಲಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದ ಕೋಪಗೊಂಡ ಋಷಿಗಳು ಪುರೂರವಸ್‍ನಿಗೆ ಶಾಪ ನೀಡಿದರು ಹೀಗಾಗಿ ಪುರೂರವಸ್ ನಾಶವಾದನು.

ಪುರೂರವ ಮತ್ತು ಊರ್ವಶಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಊರ್ವಶಿ ಮತ್ತು ಪುರೂರವಸ್, ರಾಜಾ ರವಿವರ್ಮ ಅವರ ಚಿತ್ರ

ಒಮ್ಮೆ ಚಂದ್ರವಂಶದ ಸ್ಥಾಪಕ ಪುರೂರವಸ್ ಮತ್ತು ಊರ್ವಶಿ ಎಂಬ ಅಪ್ಸರೆ ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಬಿದ್ದರು. ಪುರೂರವಸ್ ಅವಳನ್ನು ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯಾಗಲು ಕೇಳಿಕೊಂಡನು. ಆದರೆ ಅವಳು ಮೂರು ಅಥವಾ ಎರಡು ಷರತ್ತುಗಳ ಮೇಲೆ ಅವನನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಳು. ಅವುಗಳೆಂದರೆ: ಪುರೂರವಸ್ ಊರ್ವಶಿಯ ಸಾಕು ಕುರಿಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಅವರಿಬ್ಬರೂ ಒಬ್ಬರನ್ನೊಬ್ಬರು ಬೆತ್ತಲೆಯಾಗಿ ನೋಡುವುದಿಲ್ಲ (ಪ್ರೀತಿ ಮಾಡುವುದರ ಹೊರತಾಗಿ).

ಪುರೂರವಸ್ ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿದನು ಮತ್ತು ಅವರು ಸಂತೋಷದಿಂದ ಬದುಕಿದರು. ಇಂದ್ರನು ಊರ್ವಶಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನೆನೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಊರ್ವಶಿ ಹಾಕಿದ ಷರತ್ತುಗಳು ಮುರಿದುಹೋಗುವ ಸಂದರ್ಭಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದನು. ಮೊದಲು ದಂಪತಿಗಳು ಪ್ರೀತಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಕುರಿಗಳನ್ನು ಅಪಹರಿಸಲು ಕೆಲವು ಗಂಧರ್ವರನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದನು. ಊರ್ವಶಿ ತನ್ನ ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಗಳ ಕೂಗನ್ನು ಕೇಳಿದಾಗ, ಪುರೂರವಸ್‍ನನ್ನು ಅವನ ಭರವಸೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳದಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಗದರಿಸಿದಳು. ಅವಳ ಕಠೋರವಾದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳಿದ ಪುರೂರವಸ್ ತಾನು ಬೆತ್ತಲೆಯಾಗಿರುವುದನ್ನು ಮರೆತು ಕುರಿಗಳ ಹಿಂದೆ ಓಡಿದನು. ಆಗ ಇಂದ್ರನು ದೀಪಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಊರ್ವಶಿಯು ತನ್ನ ಪತಿಯನ್ನು ಬೆತ್ತಲೆಯಾಗಿ ನೋಡಿದಳು. ಈ ಘಟನೆಗಳ ನಂತರ, ಊರ್ವಶಿ ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದಳು ಮತ್ತು ಪುರೂರವಸ್‍ನ ಹೃದಯವನ್ನು ತೊರೆದಳು. ಊರ್ವಶಿಯು ಭೂಮಿಗೆ ಬಂದು ಪುರೂರವಸ್‍ನಿಗೆ ಅನೇಕ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೆರುತ್ತಿದ್ದಳು. ಆದರೆ ಅವರು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಒಂದಾಗಲಿಲ್ಲ.

ವಂಶಸ್ಥರು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪುರೂರವಸ್ ಆರು (ಅಥವಾ ವಿವಿಧ ಖಾತೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಏಳು ಅಥವಾ ಎಂಟು) ಪುತ್ರರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನು. ಈ ಪುತ್ರರ ಹೆಸರುಗಳು: ಆಯು (ಅಥವಾ ಆಯುಸ್), ಅಮವಾಸು, [] ವಿಶ್ವಯು, ಶ್ರುತಾಯು, ಶತಾಯು (ಅಥವಾ ಸತಾಯು), ಮತ್ತು ದೃಧಯು. ಆಯುವಿನ ಮಗನಾದ ನಹುಷನದು ಋಗ್ವೇದದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಹೆಸರು.

ಊರ್ವಶಿ ಮತ್ತು ಪುರವರ ನಿರೂಪಣೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಊರ್ವಶಿ ಮತ್ತು ಪುರೂರವರ ನಿರೂಪಣೆಯ ಹಿಂದಿನ ಆವೃತ್ತಿಯು ಋಗ್ವೇದ (ಎಕ್ಸ್.೯೫.೧-೧೮) ಮತ್ತು ಶತಪಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ (ಎಕ್ಸ್.೧.೫.೧) ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ನಂತರದ ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಮಹಾಭಾರತ, ಹರಿವಂಶ, ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣ, ಮತ್ಸ್ಯ ಪುರಾಣ, ಮತ್ತು ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.

ವೈದಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಋಗ್ವೇದ ಎಕ್ಸ್.೧೨೯ ಸಂಭಾಷಣಾ ತುಣುಕನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಇದನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಮೆತುವಾದ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಉಷಸ್ (ಊರ್ವಶಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ) ಒಬ್ಬ ಗಂಧರ್ವಿ ಅಥವಾ ಅಪ್ಸರಾ (ಸ್ವರ್ಗದ ಅಪ್ಸರೆ) ಎಂದು ಸ್ತೋತ್ರವು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಮಾನವ ರಾಜನಾದ ಪುರೂರವಸ್‍ನೊಂದಿಗೆ ಐಕ್ಯವಾದ ನಂತರ ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಶರತ್ಕಾಲ ಒಟ್ಟಿಗೆ ವಾಸಿಸಿದ ನಂತರ, ಒಕ್ಕೂಟದ ನಿಗದಿತ ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದ ನಂತರ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಅವನನ್ನು ತೊರೆದಳು. ನಂತರ ಪುರವಸ್ ತನ್ನ ಬಳಿಗೆ ಮರಳಲು ಅವಳಲ್ಲಿ ವ್ಯರ್ಥವಾದ ಮನವಿಯನ್ನು ಮಾಡಿದನು.

ನಿರೂಪಣೆಯು ವೈದಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದಗಳಲ್ಲಿನ ಬಹು ಅರ್ಥಗಳುಳ್ಳ ಪದಗಳಿಂದ ಕೂಡಿ ಸಾಂಕೇತಿಕತೆಯ ಬಹು ಹಂತಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಪ್ರೇಮ ಕಾವ್ಯವಾಗಿದ್ದರೂ, ತನ್ನ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುವ ಪ್ರೇಮಿ ಮತ್ತು ಅವನ ಹಾಗೂ ಪ್ರಿಯೆಯ ನಡುವಿನ ಆಸಕ್ತಿಯ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಸೂರ್ಯ (ಪುರವಸ್) ಮತ್ತು ಡಾನ್ (ಉಷಸ್) ನಡುವಿನ ಅಮರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.[] ಈ ಎರಡು ಹಂತದ ಅರ್ಥಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಇದು ಗಂಧರ್ವ ಅಥವಾ ಅಪ್ಸರೆ ಆಗಿ ಪುನರ್ಜನ್ಮವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಧಾರ್ಮಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗೆ ಮಾಂತ್ರಿಕ ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಸಹ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ನಂತರದ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ರಾಜ ಪುರೂರವಸ್ ಮತ್ತು ಆಕಾಶದ ಅಪ್ಸರೆ ಊರ್ವಶಿಯ ಪ್ರೇಮಕಥೆಯನ್ನು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕವಿ ಕಾಳಿದಾಸ ಬರೆದ ವಿಕ್ರಮೋರ್ವಶಿಯಂ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಕೃತ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಪುರೂರವಸ್‍ನಿಗೆ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಹೆಂಡತಿಯ ಸೇರ್ಪಡೆಯೊಂದಿಗೆ, ಮೂಲ ಕಥೆಯಿಂದ ಈ ಕಥೆಯು ಭಿನ್ನತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ನಾಟಕೀಯವಾಗಿದೆ. []

ಗುಡಿಪಾಟಿ ವೆಂಕಟ ಚಲಂ ಅವರು ಪುರರವ ನಾಟಕವನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಇದು ತೆಲುಗು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಲ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ. ಯುಎಸ್ ಮತ್ತು ಯುಕೆ ನಲ್ಲಿ ಅಮೆಜಾನ್ ಪ್ರೈಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಾಟಕದ ಅನಿಮೇಟೆಡ್ ಆವೃತ್ತಿಯಾದ ಪುರುರವಾದಲ್ಲಿ ಈ ನಾಟಕವನ್ನು ಆಧುನೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. www.wisdomlib.org (2015-07-13). "Pururavas, Purūravas: 9 definitions". www.wisdomlib.org. Retrieved 2020-09-02.
  2. Wilson, H.H. (1840). The Vishnu Purana, Book IV, Chapter I, footnote 7.
  3. Pargiter, F.E. (1972). Ancient Indian Historical Tradition, Delhi: Motilal Banarsidass, pp. 85–6.
  4. https://en.wikipedia.org/wiki/John_Dowson
  5. Kalidasa; Pandit, Shankar Pandurang (1879). The Vikramorvasîyam, a drama in 5 acts. University of California Libraries. Bombay, Government Central Book Depôt.




ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]