ಭಿನ್ನ ಷಡ್ಜ (ಕೌಶಿಕಿ ಧ್ವನಿ)
| Type | ಔಡವ ಔಡವ |
|---|---|
| ಸಮಯ | ರಾತ್ರಿಯ ಎರಡನೇ ಪ್ರಹರ (೯-೧೨) |
| ವಾದಿ | ಮಾ |
| ಸಂವಾದಿ | ಸ |
| ಹೋಲುವ |
ಭಿನ್ನ ಷಡ್ಜವು ಬಿಲಾವಲ್ ಥಾಟ್‌ಗೆ ಸೇರಿದ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ರಾಗವಾಗಿದೆ (ಮೇಲಕರ್ತ ಸಂ. 29 ಧೀರಶಂಕರಾಭರಣಂ). ಇದು ಐದು ಶುದ್ಧ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ: ಷಡಜ, ಗಂಧಾರ, ಮಧ್ಯಮ, ಧೈವತ ಮತ್ತು ನಿಷಾದ. ರಿಷಭ ಮತ್ತು ಪಂಚಮ ವನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಗಿದೆ. ಸಂಕೇತದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಇದು ಸ,ಗ,ಮ,ಧ ಮತ್ತು ನಿ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.ಇದರಲ್ಲಿ ಋಶಭ ಮತ್ತು ಪಂಚಮ ವರ್ಜ್ಯ. ಉಳಿದವು ಶುದ್ಧ ಸ್ವರಗಳು.
ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ, ಈ ಐದು ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಷಡ್ಜ-ಸ, ಅಂತರಗಂಧಾರ-ಗ, ಶುದ್ಧ ಮಧ್ಯಮ-ಮ, ಚತುಶ್ರುತಿ ಧೈವತ-ಧಿ ಮತ್ತು ಕಾಕಲಿನಿಷಾದ –ನಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಕೇತಗಳಲ್ಲಿ, ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳನ್ನು ಟಾನಿಕ್, ಪರಿಪೂರ್ಣ ಮೂರನೇ, ಪರಿಪೂರ್ಣ ನಾಲ್ಕನೇ, ಪರಿಪೂರ್ಣ ಆರನೇ ಮತ್ತು ಪರಿಪೂರ್ಣ ಏಳನೇ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ; ಅಂದರೆ, ಸಿ, ಇ, ಎಫ್, ಎ ಮತ್ತು ಬಿ; ಎರಡನೇ D ಮತ್ತು ಐದನೇ G ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬಿಡಲಾಗಿದೆ.
ರಾಗ ಭಿನ್ನ ಷಡ್ಜವನ್ನು ಕೌಶಿಕಧ್ವನಿ ಅಥವಾ ಹಿಂದೋಲಿಯಂತಹ ಅನೇಕ ಪರ್ಯಾಯ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಔದವ್-ಬಿಲಾವಲ್‌ನಂತಹ ಇತರ ಕೆಲವು ರಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಅದೇ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ವಿವರಣೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಜಾತಿ (ರಾಗದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಸ್ವರಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿ): ಔಡವ-ಔಡವ/ಐದು ಸ್ವರಗಳು-ಐದು ಸ್ವರಗಳು. [೧]
ಆರೋಹಣ : ಸ ಗ, ಮ ಧ, ನಿ ಸ'';
ಅವರೋಹಣ :ಸ'', ನಿ ಧ, ಮ ಗ, ಸ
ವಾದಿ (ಸೋನಾಂಟ್) ಮ;
ಸಂವಾದಿ- ಸ.
ನ್ಯಾಸ ಸ್ವರಗಳು (ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು) - ಗ, ಧ
ಪಕಾಡ್ (ವಿಶಿಷ್ಟ ನಾದದ ನುಡಿಗಟ್ಟು) – ಸ'', ನಿ ದ ಮ ಗ ,ಮ ಗ->ಸ
ಚಲನ್ (ಮಾದರಿ ಸುಮಧುರ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು)-
S, 'NS, 'N'D, 'M'D'N S, 'D'N SM-G, SGMDGM-G, MG->S; 'D'N SG, SGSM-G, SGMD, GMND, MG, MDNS'', DNS''G'''S'', S''G''M''G''S'',
MDNS'' ND, GMDNDMG, SGMDGMG->S.
ಗಾನ ಸಮಯ (ಆದ್ಯತೆ ಸಮಯ)- ರಾತ್ರಿಯ ಎರಡನೇ ಪ್ರಹರ (೯-೧೨)
ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮಾಹಿತಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ರಾಗ ಭಿನ್ನಶಡ್ಜ ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಮಧುರ ರಚನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಧೀರಶಂಕರಾಭರಣಂ ಮೇಳಕರ್ತದ ರಾಗಗಳಾದ ಚಂದ್ರಕೌಂಸ್, ದಕ ಮತ್ತು ದಕ್ಕಾ, ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಭಿನ್ನಶಡ್ಜದ ಸ್ವರ ಪ್ರಮಾಣ-ಅನುಗುಣವಾಗಿದೆ (ನೋ - ರಾಗ ಪ್ರವಾಹಂ)
ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತದಿಂದ ಇದೇ ರೀತಿಯ ರಾಗಗಳು - ರಾಗೇಶ್ರೀ, ಚಕ್ರಧರ್ ಮತ್ತು ಹೇಮಂತ್
ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಿಂದ ಇದೇ ರೀತಿಯ ರಾಗಗಳು - ಚಂದ್ರಕೌನ್ಸ್, ದಕ ಮತ್ತು ದಕ್ಕ
ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- "ಯಾದ್ ಪಿಯಾಕಿ ಆಯೆ" - ಠುಮ್ರಿ- ಉಸ್ತಾದ್ ಬಡೇ ಗುಲಾಮ್ ಅಲಿ ಖಾನ್
- "ಝಲಿಮಾ ಕೋಕಾ-ಕೋಲಾ ಪಿಲಾ ದೇ" - ಚಲನಚಿತ್ರ ಹಾಡು - ನೂರ್ ಜೆಹಾನ್
- "ತುಮ್ ಬಿನ್ ಜೀವನ ಕೈಸಾ ಜೀವನ" - ಚಲನಚಿತ್ರ ಹೆಸರು ಬಾವರ್ಚಿ ಕಲಾವಿದ: ಮನ್ನಾ ಡೇ
- "ಸಾರಿ ವಾರಿಲೋ ಚೌಕಾ" - ತ್ಯಾಗರಾಜರ ಕೀರ್ತನೆ
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ Katz, J. (1992). The Traditional Indian Theory and Practice of Music and Dance. Panels of the VIIth World Sanskrit Conference / World Sanskrit Conference 7, 1987, Leiden: Panels of the VIIth World Sanskrit Conference. E.J. Brill. p. 19. ISBN 978-90-04-09715-5. Retrieved 27 May 2021.