ಯಶೋಧಾ

ಯಶೋದೆ
ರಾಜಾ ರವಿವರ್ಮ ಅವರ ಚಿತ್ರ: ಕೃಷ್ಣನೊಂದಿಗೆ ಯಶೋದೆ
ನೆಲೆ	ವೃಂದಾವನ
ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರು	ಯಶೋಧರ, ಯಶೋದೇವ, ಸುದೇವ, ಕುಂಭಕ
ಮಕ್ಕಳು	ಕೃಷ್ಣ(ಮಗ) ಬಲರಾಮ(ಮಗ) ಯೋಗಮಾಯ (ಮಗಳು)
ಗ್ರಂಥಗಳು	ಭಾಗವತ ಪುರಾಣ, ಹರಿವಂಶ, ಮಹಾಭಾರತ, ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣ, ಬ್ರಹ್ಮವೈವರ್ತ ಪುರಾಣ
ತಂದೆತಾಯಿಯರು	ಸುಮುಖ, ಪಾಟಳದೇವಿ

 

ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಯಶೋಧಾ ಕೃಷ್ಣನ ಸಾಕು ತಾಯಿ ಮತ್ತು ನಂದನ ಹೆಂಡತಿ. ಆಕೆಯನ್ನು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಪುರಾಣ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಗೋಕುಲದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ನಂದನ ಪತ್ನಿ ಮತ್ತು ರೋಹಿಣಿಯ ಸಹೋದರಿ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ ಕೃಷ್ಣನು ದೇವಕಿಗೆ ಜನಿಸಿದನು. ಆದರೆ ಕೃಷ್ಣನ ತಂದೆ ವಸುದೇವನು ಮಥುರಾದ ರಾಜನಾದ ದೇವಕಿಯ ಸಹೋದರ ಕಂಸನಿಂದ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಗೋಕುಲದಲ್ಲಿರುವ ತನ್ನ ಸೋದರಸಂಬಂಧಿ ನಂದ ಮತ್ತು ಅವನ ಹೆಂಡತಿ ಯಶೋದೆಗೆ ತನ್ನ ನವಜಾತ ಶಿಶು ಕೃಷ್ಣನ ಪಾಲನೆಗಾಗಿ ಗೋಕುಲಕ್ಕೆ ತಂದನು. .

ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ

ಯಶೋದಾ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಅರ್ಥ 'ಖ್ಯಾತಿ ಅಥವಾ ಕೀರ್ತಿ ಕೊಡುವವಳು'

ದಂತಕಥೆಗಳು

ಯಶೋದೆ ಬಾಲ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವುದು- ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯ ಚಿತ್ರಣ, ಸಿ. ಕ್ರಿ.ಶ ೧೫೦೦

೧೨ ನೇ ಶತಮಾನದ ಚೋಳರ ಅವಧಿ ಆರಂಭದಲ್ಲಿಶಿಶು ಕೃಷ್ಣನೊಂದಿಗೆ ಸಾಕು ತಾಯಿ ಯಶೋದೆ. ತಮಿಳುನಾಡು, ಭಾರತ.

ಮೂಲ

ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ ಯಶೋಧೆಯು ವಸು, ದ್ರೋಣನ ಪತ್ನಿ ಧರನ ಅವತಾರ. ನಂದಾ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ವಿವಾಹವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಯಶೋಧಾ ಅವರ ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪವೂ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಮಥುರಾದ ಅಧಿಪತಿಯಾದ ಕಂಸನು ಕೃಷ್ಣನು ಹುಟ್ಟಿದ ಕೂಡಲೇ ಅವನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದನು. ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಕಂಸನಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಯೋಗನಿದ್ರ ಅಥವಾ ಯೋಗಮಾಯ ಕ್ರಮವಾಗಿ ದೇವಕಿ ಮತ್ತು ಯಶೋದೆಯ ಗರ್ಭದಿಂದ ಒಂದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು ಮತ್ತು ವಸುದೇವ ಅನಕದುಂದುಭಿಯಿಂದ ವಿನಿಮಯಗೊಂಡರು. ಕೃಷ್ಣನು ಯಶೋದೆಯ ಸಾಕು ಮಗನಾಗಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡನು.

ವಿವಿಧ ಬಾಲ್ಯದ ಪ್ರಸಂಗಗಳು ಅಥವಾ ಕೃಷ್ಣನ ಲೀಲೆಗಳು, ಯಶೋದೆಯ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದವು. ಇದು ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ಹಿಂದೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿಪುಲವಾಗಿವೆ.

ಕೃಷ್ಣನ ಬಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ

ನಲಕುವರ ಮತ್ತು ಮಣಿಗ್ರೀವನ ವಿಮೋಚನೆ

ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ ಒಮ್ಮೆ ಕೃಷ್ಣನು ಮರಳಿನಲ್ಲಿ ಆಟವಾಡುತ್ತಿದ್ದನು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ನುಂಗುತ್ತಿದ್ದನು. ಇದನ್ನು ನೋಡಿದ ಯಶೋದೆಯು ಕೃಷ್ಣನ ಮೇಲೆ ಕೋಪಗೊಂಡಳು ಮತ್ತು ಅವನನ್ನು ರುಬ್ಬುವ ಕಲ್ಲಿಗೆ ಕಟ್ಟಿ ಅವನನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸಿದಳು. ಮಗುವು ರುಬ್ಬುವ ಕಲ್ಲನ್ನು ಮಾರುತ್ರು ಎಂಬ ಮರಕ್ಕೆ ಎಳೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಅವಳಿ ಮರಗಳ ನಡುವೆ ಹೊಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ತಕ್ಷಣವೇ ಮರಗಳು ಕುಬೇರನ ಮಕ್ಕಳಾದ ನಲಕುವರ ಮತ್ತು ಮಣಿಗ್ರೀವ ಅವರ ಮೂಲ ರೂಪಗಳನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆದವು. ದೇವತೆಗಳು ನಾರದನ ಮಾತಿಗೆ ಕಿವಿಗೊಡದ ಕಾರಣ ಶಾಪಗ್ರಸ್ತರಾಗಿದ್ದರು. ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದ ನಂತರ ಅವರ ಶಾಪದಿಂದ ವೃಕ್ಷಗಳಾಗಿ ವಿಮೋಚನೆಗೊಂಡರು. ಅವರು ಮಗುವಿಗೆ ನಮನ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅವರು ಮಗುವಿಗೆ ಆಶೀರ್ವದಿಸಿ ಇಬ್ಬರೂ ವೈಶ್ರವಣಪುರಿಗೆ ಮರಳಿದರು.

ಪೂತನ ವಧೆ

ರಾಕ್ಷಸ ಪೂತನಾ ತನ್ನ ವಿಷದಿಂದ ಶಿಶು ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಹಾಲುಣಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅವನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ ಕೃಷ್ಣನು ಅವಳ ಪ್ರಾಣಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೀರುತ್ತಾನೆ. ಅವಳನ್ನು ಶವವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತಾನೆ. ರಾಕ್ಷಸಿಯ ಸಾಯುತ್ತಿರುವ ಕಿರುಚಾಟವನ್ನು ಕೇಳಿದ ಯಶೋದಾ ತನ್ನ ಮಗುವನ್ನು ಇನ್ನೂ ತನ್ನ ತೋಳುಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿರುವ ಶವವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಳು. ಯಶೋದೆ ಅವನನ್ನು ಕಿತ್ತುಕೊಂಡು ಅವನನ್ನು ಹಾನಿಯಾಗದಂತೆ ಕಾಪಾಡುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳ ಮೇಲೆ ಹಸುವಿನ ಬಾಲದ ಕುಂಚವನ್ನು ಬೀಸುತ್ತಾಳೆ.

ಯಶೋದೆಯ ಪುನರ್ಜನ್ಮ

ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ ದ್ವಾಪರ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಯಶೋದೆಯು ಕೃಷ್ಣನ ವಿವಾಹವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಕಲಿಯುಗದಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣನು ಮತ್ತೆ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರನಾಗಿ ಅವತರಿಸುವಾಗ ತನ್ನ ಮದುವೆಯನ್ನು ನೋಡುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಅವಳು ಪಡೆಯುವುದಾಗಿ ಕೃಷ್ಣನು ಅವಳಿಗೆ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದನು. ಕಲಿಯುಗದಲ್ಲಿ ಯಶೋದೆಯು ವೆಂಕಟೇಶ್ವರನ ತಾಯಿಯಾಗಿ ವಕುಲಾ ದೇವಿಯಾಗಿ ಜನಿಸಿದಳು. ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ರಾಜಕುಮಾರಿ ಪದ್ಮಾವತಿಯ ನಡುವಿನ ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾದಳು.

ಸಹ ನೋಡಿ

• ರೋಹಿಣಿ
• ಕೃಷ್ಣ ಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿ
• ನಂದಾ
• ಯದು
• ಕಮ್ಸ

ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ

೧೯೭೫ ರ ತೆಲುಗು ಚಲನಚಿತ್ರ ಯಶೋದಾ ಕೃಷ್ಣ, ಸಿಎಸ್ ರಾವ್ ಅವರು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದರು. ಕೃಷ್ಣನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಘಟನೆಗಳು ಮತ್ತು ಯಶೋದೆಗೆ ಅವನ ಬಾಂಧವ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿತು. ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀದೇವಿ ಬಾಲ ಕೃಷ್ಣನ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ತಮಿಳಿನ ಭಕ್ತಿಗೀತೆ, 'ಎನ್ನಾ ತವಂ ಸೇತನೈ' ಯಶೋದೆಯನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ, ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಮಗುವಿನಂತೆ ಬೆಳೆಸಲು ಅವಳು ಏನು ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದಳೆಂದು ಆಶ್ಚರ್ಯ ಪಡುತ್ತಾಳೆ.

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

• ಕೃಷ್ಣ (ಕೃಷ್ಣ) ಮತ್ತು ಯಶೋದೆಯ ಕಥೆ Archived 2007-09-14 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.