ರೇವತಿ

ರೇವತಿ
ಸಮೃದ್ಧಿಯ ದೇವತೆ
ಸಂಲಗ್ನತೆ	ವೈಷ್ಣವ ಧರ್ಮ, ಕೆಲವು ವೈಷ್ಣವ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಅವತಾರ ಅಥವಾ ಶೇಷನಾಗನ ಪತ್ನಿಯಾದ ನಾಗಲಕ್ಷ್ಮಿ/ಕ್ಷೀರಸಾಗರದ ಅವತಾರ,
ನೆಲೆ	ವೈಕುಂಠ
ಸಂಗಾತಿ	ಬಲರಾಮ
ಮಕ್ಕಳು	ನಿಶಾತಾ ಉಲ್ಮುಖ (ಮಕ್ಕಳು)
ತಂದೆತಾಯಿಯರು	ಕಕುದ್ಮಿ (ತಂದೆ)

ರೇವತಿ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ದೇವತೆ. ಅವಳು ರಾಜ ಕಕುದ್ಮಿಯ ಮಗಳು ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣನ ಅಣ್ಣನಾದ ಬಲರಾಮನ ಪತ್ನಿ. ಬಲರಾಮನನ್ನು ವಿಷ್ಣುವಿನ ವಾಹನ ಮತ್ತು ಶೇಷನಾಗನ ಅವತಾರ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ರೇವತಿಯ ಕುರಿತಾಗಿ ಮಹಾಭಾರತ ಮತ್ತು ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದಂತಹ ಹಲವಾರು ಹಿಂದೂ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.

ಮೂಲ

ರೇವತಿಯು ವಿನಾಶವನ್ನು ಮಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದ್ದ ಮಾತೃ ದೇವತೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ದಿರ್ಗಜಿಹ್ವಿ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನು ದೇವತೆಗಳ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಬೆದರಿಕೆ ಹಾಕಿದಾಗ, ದೇವತೆಗಳು ಸ್ಕಂದನ ಸಹಾಯವನ್ನು ಕೋರಿದರು. ಅವನು ರೇವತಿಯನ್ನು ಆ ರಾಕ್ಷಸನೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡುವಂತೆ ಕೇಳಿಕೊಂಡನು. ರೇವತಿಯು ಶಲವೃಕಿಯ ರೂಪವನ್ನು ಧರಿಸಿ, ರಾಕ್ಷಸ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ವಿನಾಶವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದಳು ಎಂದರೆ, ರಾಕ್ಷಸರು ಮಾನವ ಮಹಿಳೆಯರ ಗರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಅಡಗಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ, ದೇವಿಯು ಜಟಾಹರಿಣಿ ರೂಪವನ್ನು ಧರಿಸಿ, ರಾಕ್ಷಸರು ಗರ್ಭ ಸೇರುವ ಮೊದಲೇ ಅವರ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿ, ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಒದಗಿ ಬರಬಹುದಾದ ದುಷ್ಟತನವನ್ನು ದೂರ ಮಾಡಿದಳು. ದೇವಿ ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ರೇವತಿ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಅಂಶವಾದ ಷಷ್ಠಿ ದೇವಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದಾಳೆ. ಮಕ್ಕಳ ದೇವತೆಯಾಗಿ ಅವಳನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದ ದಂಪತಿಗಳು ಅವಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಮಗು ಜನಿಸಿದ ಆರನೇ ದಿನದಂದು ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅದೃಷ್ಟ ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತಿನೊಂದಿಗಿನ ಅವಳ ಸಂಬಂಧದಿಂದಾಗಿ, ರೇವತಿಯು ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ರೂಪವಾಗಿ ಸಮೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಳು. ಇದು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರವಾದ ಬಲರಾಮನೊಂದಿಗಿನ ಅವಳ ವಿವಾಹದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.

ಬಲಭದ್ರ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯದ ಪ್ರಕಾರ, ರೇವತಿಯನ್ನು ಶೇಷನ ಪತ್ನಿಯಾದ ನಾಗಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಅವತಾರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ದಂತಕಥೆ

ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣವು ರೇವತಿಯ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ.   ಕಕುದ್ಮಿಯ ಏಕೈಕ ಮಗಳು ರೇವತಿ. ತನ್ನ ಸುಂದರ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಭಾನ್ವಿತ ಮಗಳನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ಯಾವ ಮನುಷ್ಯನೂ ಯೋಗ್ಯನಲ್ಲ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ ಕಕುದ್ಮಿ, ರೇವತಿಯನ್ನು ತನ್ನೊಂದಿಗೆ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಕ್ಕೆ (ಬ್ರಹ್ಮನ ವಾಸಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ) ಕರೆದೊಯ್ದನು.

ಅವರು ಬಂದಾಗ, ಬ್ರಹ್ಮ ಗಂಧರ್ವರ ಸಂಗೀತ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದನು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಪ್ರದರ್ಶನ ಮುಗಿಯುವವರೆಗೂ ತಾಳ್ಮೆಯಿಂದ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದರು. ನಂತರ, ಕಕುದ್ಮಿ ವಿನಮ್ರವಾಗಿ ನಮಸ್ಕರಿಸಿ, ತನ್ನ ವಿನಂತಿಯನ್ನು ಮಾಡಿ, ವರರ ಕಿರುಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದನು. ಬ್ರಹ್ಮ ನಗುತ್ತಾ, ಸಮಯವು ವಿಭಿನ್ನ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಸಮತಲಗಳಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ಚಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕದಲ್ಲಿ ಅವನನ್ನು ನೋಡಲು ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ೨೭ ಚತುರ್ಯುಗಗಳು ಕಳೆದುಹೋಗಿವೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ವರರು ಬಹಳ ಹಿಂದೆಯೇ ಸತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದನು. ಕಕುದ್ಮಿಯ ಸ್ನೇಹಿತರು, ಮಂತ್ರಿಗಳು, ಸೇವಕರು, ಪತ್ನಿಯರು, ಬಂಧುಗಳು, ಸೈನ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಪತ್ತುಗಳು ಈಗ ಭೂಮಿಯಿಂದ ಕಣ್ಮರೆಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅವನು ಒಂಟಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ ಮತ್ತು ಕಲಿಯುಗ ಹತ್ತಿರವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಅವನು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ತನ್ನ ಮಗಳಿಗೆ ಮದುವೆ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಬ್ರಹ್ಮ ಹೇಳಿದನು.

ಈ ಸುದ್ದಿ ಕೇಳಿ ಕಕುದ್ಮಿ ಆಶ್ಚರ್ಯ ಮತ್ತು ಆತಂಕಗೊಂಡನು. ನಂತರ, ಬ್ರಹ್ಮನು ಅವನನ್ನು ಸಮಾಧಾನಪಡಿಸುತ್ತಾ, ರಕ್ಷಕನಾದ ವಿಷ್ಣುವು ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಬಲರಾಮನ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾನೆ. ಬಲರಾಮನು ರೇವತಿಗೆ ಯೋಗ್ಯ ಪತಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದನು.

ನಂತರ ಕಕುದ್ಮಿ ಮತ್ತು ರೇವತಿ ಭೂಮಿಗೆ ಮರಳಿದರು. ಅವರು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ಹಿಂದೆಯಷ್ಟೇ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗಿದ್ದಾರೆಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದರು. ಆಗಿದ್ದ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಂದ ಅವರು ಆಘಾತಕ್ಕೊಳಗಾದರು. ಭೂದೃಶ್ಯ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಬದಲಾಗಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ೨೭ ಚತುರ್ಯುಗಗಳಲ್ಲಿ, ಮಾನವ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿಕಾಸದ ಚಕ್ರಗಳಲ್ಲಿ, ತಾನಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆಗಿದ್ದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಭಾಗವತ ಪುರಾಣವು ಕಕುದ್ಮಿ ಮತ್ತು ರೇವತಿ, ಮನುಷ್ಯರ ಜನಾಂಗವು "ದೇಹದಲ್ಲಿ ಕುಗ್ಗಿ, ಶಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಕುಗ್ಗಿ, ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ದುರ್ಬಲಗೊಂಡಿರುವುದನ್ನು" ಕಂಡುಕೊಂಡರು ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಜನ ರಾಜಧಾನಿ ಕುಶಸ್ಥಳಿಯನ್ನು ದ್ವಾರಕ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು.

ಕಕುದ್ಮಿ ಮತ್ತು ರೇವತಿ ಬಲರಾಮನನ್ನು ಕಂಡು, ಮದುವೆಯ ಪ್ರಸ್ತಾಪವನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ರೇವತಿಯು ಹಿಂದಿನ ಯುಗದವಳಾಗಿದ್ದರಿಂದ, ಅವಳು ತನ್ನ ಭಾವಿ ಪತಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಎತ್ತರ ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡವಳಾಗಿದ್ದಳು. ಆದರೆ ಬಲರಾಮನು ತನ್ನ ನೇಗಿಲನ್ನು (ತನ್ನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಯುಧ) ಅವಳ ಭುಜದ ಮೇಲೆ ತಟ್ಟಿದನು, ಮತ್ತು ಅವಳು ಬಲರಾಮನ ಯುಗದ ಜನರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಕುಗ್ಗಿದಳು. ನಂತರ ಅವರ ವಿವಾಹವನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಲಾಯಿತು.

ರೇವತಿ ಬಲರಾಮನಿಂದ ನಿಶಾತ ಮತ್ತು ಉಲ್ಮುಕ ಎಂಬ ಇಬ್ಬರು ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೆತ್ತಳು. ಯದು ಸಹೋದರ ಹತ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ನಿಶಾತ ಮತ್ತು ಉಲ್ಮುಕ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟರು. ನಂತರ ಬಲರಾಮನು ಸಮುದ್ರದ ಬಳಿ ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಐಹಿಕ ಅವತಾರವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿದನು. ರೇವತಿ ತನ್ನ ಪತಿಯ ಚಿತೆಯ ಮೇಲೆ ಹಾರಿ ಪ್ರಾಣತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿದಳು.

ಬೌದ್ಧಧರ್ಮ

ಟಿಬೆಟಿಯನ್ ಬೌದ್ಧಧರ್ಮದ ಕಾಂಗ್ಯೂರ್‌ನಲ್ಲಿ, ರೇಮತಿ ಎಂಬ ದೇವತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ರೇವತಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವಳನ್ನು ಮಕ್ಕಳ ಅನಾರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಮರಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ರಾಕ್ಷಸಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಕಾಂಗ್ಯೂರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಎರಡು ಉಪಲಬ್ಧ ಪಠ್ಯಗಳಾದ "ರೇವತೀ ದೇವಿಯ ಸ್ತುತಿ" (ತೋಹ್ ೧೦೯೧) ಮತ್ತು "ದಿ ಗ್ರೇಟ್ ತಂತ್ರ ಆಫ್ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ಜ್ಞಾನ" (ತೋಹ್ ೭೪೬) ಗಳು ದೇವತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸ್ತುತಿಗಳು ಮತ್ತು ಧರಣಿ ಎರಡನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ನಂತರದ ನಿರೂಪಣೆಯ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರೂಪವು ಡನ್‌ಹುವಾಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ "ದಿ ಧಾರಣಿ ಆಫ್ ದಿ ಗಾಡೆಸ್ ರೇವತಿ" (ಲಾ ಮೊ ನಾಮ್ ಗ್ರು ಮೈ ಗ್ಜುಂಗ್ಸ್, ಐಒಎಲ್ ಟಿಬ್ ಜೆ ೪೪೨/೨) ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.

ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಕಾಯುವ ಹದಿನೈದು ಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿ ರೇವತಿಯೂ ಒಂದು. ರೇವತಿಯ ಸ್ವಾಧೀನದ ಒಂದು ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಒಬ್ಬರ ಸ್ವಂತ ನಾಲಿಗೆಯನ್ನು ಅವರೇ ಅಗಿಯುವುದು. ಅವಳು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ನಾಯಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಈ ವಿವರಣೆಯು ಮಹಾಸಾಹಸ್ರಪ್ರಮರ್ದನಿ ಸೂತ್ರ ದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

ರೇವತಿಯನ್ನು ರೋಗಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಲೌಕಿಕ ಅಸ್ತಿತ್ವಗಳ ವರ್ಗವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಆರ್ಯಮಂಜುಶ್ರೀಮೂಲಕಲ್ಪದ ಪ್ರಕಾರ, ರೇವತಿ ಎಂಬುದು ಯಕ್ಷಿಣಿಯ ಹೆಸರು.

ರೇವತಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಮಂತ್ರವೆಂದರೆ, 'ಎಲ್ಲಾ ಯಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ನಮನಗಳು!'

"ಓಂ, ಕೆಂಪು ಹೊಳಪನ್ನು ಹೊಂದಿ, ಕೆಂಪು ಉಡುಪನ್ನು ಧರಿಸಿದವಳೇ! ಸ್ವಾಹ್ಹಾ!

"ರೇವತಿ ಒಬ್ಬ ವಿಶಿಷ್ಟ ಯಕ್ಷಿ, ತಮಾಷೆ ಮತ್ತು ಲೈಂಗಿಕತೆಯನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುವವಳು. ಅವಳು ಮೃದು-ಕೆಂಪು ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ನೀಲಿ, ಗುಂಗುರು ಕೂದಲನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ.

"ಈ ಯಕ್ಷ ಮಹಿಳೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಂಗದಲ್ಲೂ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾಳೆ ಮತ್ತು ಯಾವಾಗಲೂ ಲೈಂಗಿಕತೆಯ ಆನಂದದಲ್ಲಿ ಆನಂದಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಆಸೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಸಂತೋಷವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳ ಮೈಬಣ್ಣವು ಕೆಂಪು ಹೊಳಪನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ."