ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ಅಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
ಅಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗ
ಅಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳ ಕಿಟ್ ಹೊಂದಿರುವ ನರ್ಸ್, ಫಿಜಿ, ೨೦೧೨

ಅಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗ (ಎನ್ಸಿಡಿ) ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಇನ್ನೊಬ್ಬರಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಹರಡದ ರೋಗವಾಗಿದೆ. ಎನ್ಸಿಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೆದುಳು ಮತ್ತು ನರಮಂಡಲಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕಾಯಿಲೆ, ಸ್ವಯಂ ನಿರೋಧಕ ಕಾಯಿಲೆಗಳು, ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು, ಹೃದ್ರೋಗಗಳು, ಕ್ಯಾನ್ಸರ್, ಮಧುಮೇಹ, ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಮೂತ್ರಪಿಂಡದ ಕಾಯಿಲೆ, ಅಸ್ಥಿಸಂಧಿವಾತ, ಅಸ್ಥಿರಂಧ್ರತೆ, ಆಲ್‌ಝೈಮರ್‌‌ನ ಕಾಯಿಲೆ, ಕಣ್ಣಿನ ಪೊರೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಾಯಿಲೆ ಸೇರಿವೆ. ಎನ್ಸಿಡಿಗಳು ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕವಾಗಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ತೀವ್ರವಾಗಿರಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚಿನವು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದವು. ಪರಾವಲಂಬಿ ರೋಗಗಳಂತಹ ಕೆಲವು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳಿವೆ.

ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಸಾವಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳಾದ ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಮುಖ ಎನ್ಸಿಡಿಗಳು ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ಕಾಯಿಲೆ, ಕ್ಯಾನ್ಸರ್, ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಉಸಿರಾಟದ ಕಾಯಿಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಮಧುಮೇಹ. ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಸಾವಿಗೆ ಹತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳಲ್ಲಿ ಎನ್ಸಿಡಿಗಳು ಏಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.[೧] ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾದ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಎನ್ಸಿಡಿಗಳಿಂದಾಗಿ ೪೧ ಮಿಲಿಯನ್ ಸಾವುಗಳಾಗಿವೆ. ಇವರಲ್ಲಿ ೧೭.೯ ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರು ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ಕಾಯಿಲೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದರು. ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ನಿಂದಾಗಿ ೯.೩ ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರು ಸಾವನಪ್ಪಿದ್ದರು. ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಉಸಿರಾಟದ ಕಾಯಿಲೆಗಳಿಗೆ ೪.೧ ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರು ಮತ್ತು ಮಧುಮೇಹಕ್ಕೆ ೨.೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರು ಸಾವನಪ್ಪಿದ್ದಾರೆ.[೨] ಈ ನಾಲ್ಕು ಗುಂಪುಗಳಿಂದ ೮೦% ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಾವುಗಳು ಅಕಾಲಿಕವಾಗಿದ್ದು ೭೦ ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸನ್ನು ತಲುಪಿಲ್ಲ.[೧]

ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಹಿನ್ನೆಲೆ, ಜೀವನಶೈಲಿ ಮತ್ತು ಪರಿಸರದಂತಹ ಅಪಾಯದ ಅಂಶಗಳು ಕೆಲವು ಎನ್ಸಿಡಿಗಳ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಕನಿಷ್ಠ ೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರು ತಂಬಾಕು ಬಳಕೆಯಿಂದ ಸಾಯುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಸುಮಾರು ೨.೮ ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರು ಅಧಿಕ ತೂಕದಿಂದ ಸಾಯುತ್ತಾರೆ. ಅಧಿಕ ಕೊಲೆಸ್ಟ್ರಾಲ್ ಸುಮಾರು ೨.೬ ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರ ಸಾವುಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ೭.೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರು ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡದಿಂದಾಗಿ ಸಾಯುತ್ತಾರೆ.

ಅಪಾಯದ ಅಂಶಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿಂದ ಬಂದ ಅಪಾಯದ ಅಂಶಗಳೆಂದರೆ ಜೀವನಶೈಲಿ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ. ಪರಿಸರವು ಕೆಲವು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗಗಳ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ವಯಸ್ಸು, ಲಿಂಗ, ತಳಿಶಾಸ್ತ್ರ, ವಾಯುಮಾಲಿನ್ಯಕ್ಕೆ ಒಡ್ಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ಧೂಮಪಾನ, ಅನಾರೋಗ್ಯಕರ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ದೈಹಿಕ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆಯಂತಹ ನಡವಳಿಕೆಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಇದು ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಮತ್ತು ಬೊಜ್ಜಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಇದು ಅನೇಕ ಎನ್ಸಿಡಿಗಳ ಅಪಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಎನ್ಸಿಡಿಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಬಹುದಾದವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವು ಮಾರ್ಪಡಿಸಬಹುದಾದ ಅಪಾಯದ ಅಂಶಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ.

ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ವರದಿ ೨೦೦೨ರ ಪ್ರಕಾರ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಅಪಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗಕ್ಕೆ ಐದು ಪ್ರಮುಖ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ, ಹೆಚ್ಚಿದ ಕೊಲೆಸ್ಟ್ರಾಲ್, ತಂಬಾಕು ಬಳಕೆ, ಮದ್ಯಪಾನ ಮತ್ತು ಅಧಿಕ ತೂಕ. ಎನ್ಸಿಡಿಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇತರ ಅಂಶಗಳು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಇದನ್ನು ಆರೋಗ್ಯದ ಸಾಮಾಜಿಕ ನಿರ್ಣಾಯಕಗಳು ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಅಪಾಯದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿದರೆ ಹೃದ್ರೋಗ, ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ಮತ್ತು ಟೈಪ್ ೨ ಮಧುಮೇಹದ ೮೦% ಪ್ರಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ೪೦% ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಬಹುದು ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರಮುಖ ಅಪಾಯದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸುವ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳು ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ರೋಗದ ಹೊರೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು. ಉತ್ತಮ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿದ ದೈಹಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಎನ್ಸಿಡಿಗಳ ಹರಡುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಪರಿಸರ ರೋಗಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎನ್ಸಿಡಿಗಳು ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕು, ಪೋಷಣೆ, ಮಾಲಿನ್ಯ ಮತ್ತು ಜೀವನಶೈಲಿ ಆಯ್ಕೆಗಳಂತಹ ಬಾಹ್ಯ ಅಂಶಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ತಪ್ಪಿಸಬಹುದಾದ ಮತ್ತು ಅನಿವಾರ್ಯ ಮಾನವ ಆರೋಗ್ಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ವಿಶಾಲ ವರ್ಗವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಅನೇಕ ಪರಿಸರ ರೋಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ. ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯ ರೋಗಗಳು ಪರಿಸರದ ಕಾರಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗಗಳಾಗಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಸೇರಿವೆ:

ಆನುವಂಶಿಕ ರೋಗಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಆನುವಂಶಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳು ಪೀಡಿತ ಜನರಲ್ಲಿ ರೋಗಗಳು ಆನುವಂಶಿಕ ಮಾಹಿತಿಯಲ್ಲಿನ ದೋಷಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಆನುವಂಶಿಕ ದೋಷಗಳ ಮೂಲವು ಹೀಗಿರಬಹುದು:

  • ಜೀನೋಮ್ಗೆ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ದೋಷಗಳು ಅಥವಾ ರೂಪಾಂತರಗಳು:
  • ಡೌನ್ ಸಿಂಡ್ರೋಮ್ ನಂತಹ ಕ್ರೋಮೋಸೋಮ್ ಸಂಖ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆ.
  • ಸಿಸ್ಟಿಕ್ ಫೈಬ್ರೋಸಿಸ್ ನಂತಹ ರೂಪಾಂತರದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಜೀನ್ ನಲ್ಲಿನ ದೋಷ.
  • ಚಿಮೆರಿಸಂ ಅಥವಾ ಹೆಟೆರೊಕ್ರೋಮಿಯಾದಂತಹ ಆನುವಂಶಿಕ ಮಾಹಿತಿಯ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳ.

ಸಿಸ್ಟಿಕ್ ಫೈಬ್ರೋಸಿಸ್ ಆನುವಂಶಿಕ ಕಾಯಿಲೆಗೆ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಜೀನ್ ಮೇಲಿನ ರೂಪಾಂತರದಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ದೋಷಯುಕ್ತ ಜೀನ್ ಜೀವಕೋಶಗಳ ಒಳಗೆ ಮತ್ತು ಹೊರಗೆ ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್‌ನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಚಲನೆಯನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಲೋಳೆ-ಸ್ರವಿಸುವ ಅಂಗಗಳು ಅಸಹಜವಾಗಿ ದಪ್ಪ ಲೋಳೆಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಜೀನ್ ಹಿಮ್ಮುಖವಾಗಿದೆ ಅಂದರೆ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ರೋಗವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ದೋಷಯುಕ್ತ ಜೀನ್ ನ ಎರಡು ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು.

  • ಪೋಷಕರಿಂದ ಬರುವ ಆನುವಂಶಿಕ ದೋಷಗಳು:
  • ಹಂಟಿಂಗ್ಟನ್‌ಗಳಂತಹ ಪ್ರಬಲ ಆನುವಂಶಿಕ ಕಾಯಿಲೆಗಳಿಗೆ ಒಂದು ತಪ್ಪು ಜೀನ್ ನ ಆನುವಂಶಿಕತೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.
  • ರಿಸೆಸಿವ್ ಆನುವಂಶಿಕ ಕಾಯಿಲೆಗಳಿಗೆ ತಪ್ಪು ಜೀನ್‌ಗಳ ಆನುವಂಶಿಕತೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಇದು ಒಂದು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.

ಜಾಗತಿಕ ಆರೋಗ್ಯ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

೨೦೧೨ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರಿಗೆ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗಗಳಿಂದ ಸಾವುಗಳು
  ೬೮೮-೨,೬೩೫
  ೨,೬೩೬-೨,೯೨೩
  ೨,೯೨೪-೩,೨೨೪
  ೩,೨೨೫-೩,೪೭೬
  ೩,೪೭೭-೪,೦೩೪೪
  ೪,೦೩೫-೪,೯೧೯
  ೪,೯೨೦-೫,೭೭೨
  ೫,೭೭೩-೭,೭೨೯
  ೭,೭೩೦-೮,೮೭೯
  ೮,೮೮೦-೧೩,೬೬೭

ಜೀವನಶೈಲಿಯನ್ನು ಕಾಯಿಲೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಈ ರೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವು ತಡೆಗಟ್ಟಬಹುದಾದ ಕಾಯಿಲೆಗಳಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗಗಳಿಗೆ (ಎನ್ಸಿಡಿ) ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರಣಗಳಲ್ಲಿ ತಂಬಾಕು ಬಳಕೆ (ಧೂಮಪಾನ), ಅಪಾಯಕಾರಿ ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್ ಬಳಕೆ, ಕಳಪೆ ಆಹಾರ (ಸಕ್ಕರೆ, ಉಪ್ಪು, ಸ್ಯಾಚುರೇಟೆಡ್ ಕೊಬ್ಬುಗಳು ಮತ್ತು ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಕೊಬ್ಬಿನಾಮ್ಲಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸೇವನೆ) ಮತ್ತು ದೈಹಿಕ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆ ಸೇರಿವೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಎನ್ಸಿಡಿ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ೩೬ ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ ಮುಂದಿನ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಖ್ಯೆ ೧೭-೨೪% ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.[೩]

ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಅನೇಕ ಎನ್ಸಿಡಿಗಳು ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಶ್ರೀಮಂತರ ರೋಗಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗಗಳ ಹೊರೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಮುಖ ರೀತಿಯ ಎನ್ಸಿಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜು ೮೦% - ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ಕಾಯಿಲೆಗಳು, ಕ್ಯಾನ್ಸರ್, ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಉಸಿರಾಟದ ಕಾಯಿಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಮಧುಮೇಹ - ಈಗ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಆದಾಯದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ. ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗಗಳ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕಾಗಿ ಜಾಗತಿಕ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಕ್ರಿಯಾ ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಮಧುಮೇಹದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವ ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು ಜನರು ಈಗ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಎನ್ಸಿಡಿಯನ್ನು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಆಯ್ದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗಗಳ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಣಾಮದ ಶ್ರೀಮಂತ ಅಂದಾಜಿನ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಸಮಸ್ಯೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಡಬ್ಲ್ಯುಎಚ್ಒ ಹೊಸ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗಗಳಿಂದ ಸಾವುಗಳು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿವೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ದೇಶಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿವೆ. ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದಂತೆ ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ,ಎನ್ಸಿಡಿಗಳು ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ೬೩% ಸಾವುಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದಿದ್ದರೆ ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಖ್ಯೆ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.

ಪ್ರಸ್ತುತ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡರೆ ೨೦೨೦ ರ ವೇಳೆಗೆ ಎನ್ಸಿಡಿಗಳು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ೧೦ ಸಾವುಗಳಲ್ಲಿ ೭ ಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ. ೨೦೩೦ ರ ವೇಳೆಗೆ ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ೫೨ ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುತ್ತವೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮಾನವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಂತಹ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಘಟಕಗಳು ಎನ್ಸಿಡಿಗಳ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಜಾಗತಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಮುಖ ಚರ್ಚೆಯ ವಿಷಯವೆಂದು ಗುರುತಿಸಿರುವುದು ಆಶ್ಚರ್ಯವೇನಲ್ಲ.

ಹೀಗಾಗಿ ನೀತಿ ನಿರೂಪಕರು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯಗಳು ಒಗ್ಗೂಡಿದರೆ ಅಂತಹ ರೋಗಗಳ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಉದ್ದೇಶಿತ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಆದ್ಯತೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದರೆ ಈ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಜಾಗತಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಬೆದರಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲು (ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸಲು) ಸುಸ್ಥಿರ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಬಹುದು. (ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ) - ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಸಂಸ್ಥೆ ಆಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಉಪ್ಪಿನ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು, ಅನಾರೋಗ್ಯಕರ ಆಹಾರಗಳು ಮತ್ತು ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್ ಅಲ್ಲದ ಪಾನೀಯಗಳ ಅನುಚಿತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸುವುದು, ಹಾನಿಕಾರಕ ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್ ಬಳಕೆಯ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸುವುದು, ತಂಬಾಕಿನ ಮೇಲೆ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಧೂಮಪಾನವನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸಲು ಕಾನೂನು ರೂಪಿಸುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಸಂಯುಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರ ಸಂಸ್ಥೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ (ಯುಎನ್) ವಿಶೇಷ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು ಇದು ಎನ್ಸಿಡಿಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲೆ ಸಮನ್ವಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಮೇ ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ೧೯೩ ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗಗಳನ್ನು,ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಆದಾಯದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವೇಗವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಹೊರೆಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ಆರು ವರ್ಷಗಳ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿದವು. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಎನ್ಸಿಡಿಗಳಿಗೆ ನೀಡುವ ಆದ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಕರೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.

೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಭೆಯ ೬೪ ನೇ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಎನ್ಸಿಡಿಗಳ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಭೆಯ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಸಭೆಯನ್ನು ಕರೆಯುವ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಸಹಸ್ರಮಾನದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಗುರಿಗಳಿಗಾಗಿ ೨೦೧೦ ರ ಪರಿಶೀಲನಾ ಶೃಂಗಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗಗಳ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ನಿರ್ಣಯವು ಯುಎನ್ ಸದಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿತು.

ಜಾಗತಿಕ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗಗಳ ಜಾಲ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಸಂಘಟಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ ಡಬ್ಲ್ಯುಎಚ್ಒ ಜಾಗತಿಕ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ (ಎನ್ಸಿಡಿನೆಟ್) ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿತು.[೪] ಕ್ಯಾನ್ಸರ್, ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ಕಾಯಿಲೆ ಮತ್ತು ಮಧುಮೇಹದಂತಹ ರೋಗಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುವ ಸಲುವಾಗಿ ಎನ್ಸಿಡಿನೆಟ್ ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತದ ಪ್ರಮುಖ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ತಜ್ಞರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗಗಳು ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯದ ಸಹಾಯಕ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕ ಅಲಾ ಅಲ್ವಾನ್ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗಗಳು ಮತ್ತು ಗಾಯಗಳ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆಯನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸುವುದು ಸಾಧಿಸಬಹುದಾದ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ,ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಆದ್ಯತೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. [೫]

ಎನ್‌ಸಿ‌ಡಿ ಮೈತ್ರಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎನ್‌ಸಿ‌ಡಿ ಮೈತ್ರಿಕೂಟವು ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ಕಾಯಿಲೆ, ಮಧುಮೇಹ, ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಉಸಿರಾಟದ ಕಾಯಿಲೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ನಾಲ್ಕು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಒಕ್ಕೂಟಗಳು ಮೇ ೨೦೦೯ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಜಾಗತಿಕ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯಾಗಿದೆ.[೬] ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಎನ್‌ಸಿ‌ಡಿ ಮೈತ್ರಿಕೂಟವು ಸರಿಸುಮಾರು ೯೦೦ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸದಸ್ಯ ಸಂಘಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುತ್ತದೆ. ಮೈತ್ರಿಕೂಟದ ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಗುರಿಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ:[೭]

  1. ಎನ್‌ಸಿ‌ಡಿ / ರೋಗ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಯೋಜನೆಗಳು
  2. ತಂಬಾಕು ಮುಕ್ತ ಜಗತ್ತು
  3. ಸುಧಾರಿತ ಜೀವನಶೈಲಿ
  4. ಆರೋಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ
  5. ಕೈಗೆಟುಕುವ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಔಷಧಿಗಳು ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳಿಗೆ ಜಾಗತಿಕ ಪ್ರವೇಶ

ಎನ್ಸಿಡಿ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರಿಗೆ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳು.

ಕಾರ್ಯಪಡೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಆದಾಯದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಯುಎನ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾದ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವಲ್ಲದ ರೋಗಗಳ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣದ ಕುರಿತು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಂತರ ಏಜೆನ್ಸಿ ಕಾರ್ಯಪಡೆಯನ್ನು (ಯುಎನ್ಐಎಟಿಎಫ್) ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.[೮]

ಯುವ ವೃತ್ತಿಪರರು ದೀರ್ಘಕಾಲದ ರೋಗ ಜಾಲ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಯಂಗ್ ಪ್ರೊಫೆಷನಲ್ಸ್ ಕ್ರೋನಿಕ್ ಡಿಸೀಸ್ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಅಥವಾ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವೈಪಿ-ಸಿಡಿಎನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಇದು ೧೫೭ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು ೫೦೦೦ ಯುವ ವೃತ್ತಿಪರರ ಜಾಗತಿಕ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಆಗಿದೆ. ಎನ್ಸಿಡಿಗಳಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅನ್ಯಾಯದ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಈ ಯುವಕರನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಸಂಸ್ಥೆ ಹೊಂದಿದೆ.[೯] ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಜ್ಞಾನ ವೇದಿಕೆಗೆ ಮರುನಿರ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ.[೧೦]

ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಈ ಹಿಂದೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಎನ್‌ಸಿಡಿಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದಾಯದ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾದ ಸಮಸ್ಯೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳು ಕಡಿಮೆ ಆದಾಯದ ದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ.[೧೧] ಎನ್‌ಸಿಡಿಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ರೋಗದ ಹೊರೆಯನ್ನು ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣಗೊಂಡ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ೮೫%, ಮಧ್ಯಮ ಆದಾಯದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ೭೦% ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆದಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೫೦% ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಸಂಭವಿಸಿದ ೫೭ ಮಿಲಿಯನ್ ಸಾವುಗಳಲ್ಲಿ ೬೦% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು (35 ದಶಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು) ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಎನ್‌ಸಿಡಿಗಳು ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. ಜಾಗತಿಕ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಹಂಚಿಕೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಎನ್‌ಸಿಡಿಗಳಿಂದಾಗಿ ಸುಮಾರು ೮೦% ಸಾವುಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ.

ಹೃದ್ರೋಗ, ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು, ಮಧುಮೇಹ ಮತ್ತು ದೈಹಿಕ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆಯ ವ್ಯಾಪಕ ಪರಿಣಾಮಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಅಕಾಲಿಕ ಸಾವುಗಳು ಅಥವಾ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಅಸಮರ್ಥತೆಯಿಂದಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳು ಗಮನಾರ್ಹ ನಷ್ಟವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.[೧೨] ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಆರಂಭಿಕ ಸಾವುಗಳಿಂದಾಗಿ ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ೨೦೦೫ ಮತ್ತು ೨೦೧೫ ರ ನಡುವೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆದಾಯದಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು ೫೫೮ ಬಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ನಷ್ಟ ಅನುಭವಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ. ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ ಹೃದ್ರೋಗ, ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ಮತ್ತು ಮಧುಮೇಹವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ೯ ಬಿಲಿಯನ್ ಮತ್ತು ಬ್ರೆಜಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ೩ ಬಿಲಿಯನ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆದಾಯದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಡಾಲರ್ ಅಂದಾಜು ನಷ್ಟವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತು.[೧೧]

ಗೈರುಹಾಜರಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತತೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಎನ್‌ಸಿಡಿಗಳ ಹೊರೆಯನ್ನು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ನಲ್ಲಿ ೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ ೩೭.೭ ಮಿಲಿಯನ್ ದುಡಿಯುವ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಿಂದಾಗಿ ಸುಮಾರು ೧೭೫ ಮಿಲಿಯನ್ ದಿನಗಳ ನಷ್ಟವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿತು. ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯ ಅಂದಾಜು ವೆಚ್ಚವು ಅದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ೨೦ ಬಿಲಿಯನ್ ಪೌಂಡ್ ಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ.[೧೩] ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಇನ್ನೂ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ವೆಚ್ಚವು ಇನ್ನೂ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ. ಇತರ ರೀತಿಯ ಆರೋಗ್ಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಎನ್ಸಿಡಿಗಳ ವಿಭಿನ್ನ ಕೆಲಸದ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಸಹ ಇನ್ನೂ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಪ್ರಮುಖ ರೋಗಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕ್ಯಾನ್ಸರ್[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಬಹುಪಾಲು ಕ್ಯಾನ್ಸರ್‌ಗಳು ಪರಿಸರ ಅಥವಾ ಜೀವನಶೈಲಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್‌ಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತಡೆಗಟ್ಟಬಹುದಾದ ಎನ್‌ಸಿಡಿಗಳಾಗಿವೆ.[೧೪] ತಂಬಾಕು, ಅಧಿಕ ತೂಕ ಅಥವಾ ಬೊಜ್ಜು, ಕಡಿಮೆ ಹಣ್ಣು ಮತ್ತು ತರಕಾರಿ ಸೇವನೆ, ದೈಹಿಕ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆ, ಆಲ್ಕೋಹಾಲ್, ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಹರಡುವ ಸೋಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ವಾಯುಮಾಲಿನ್ಯ ಸೇರಿದಂತೆ ಅಪಾಯದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ೩೦% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಅನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಬಹುದು.[೧೫]ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ಏಜೆಂಟ್ ಗಳು ಕೆಲವು ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ಗರ್ಭಕಂಠದ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಗಳು ಹ್ಯೂಮನ್ ಪ್ಯಾಪಿಲೋಮಾವೈರಸ್ ಸೋಂಕಿನಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ.

ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ಕಾಯಿಲೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ಆರೋಗ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಮೊದಲ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ೧೯೪೯ ರಲ್ಲಿ ಜೆರ್ರಿ ಮೋರಿಸ್ ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ನಡೆಸಿದರು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ೧೯೫೮ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು.[೧೬]ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ಕಾಯಿಲೆಯ ಕಾರಣಗಳು, ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಅಥವಾ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಬಯೋಮೆಡಿಕಲ್ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಸಕ್ರಿಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಾಗಿ ಉಳಿದಿವೆ. ನೂರಾರು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ವಾರಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ೨೦೦೦ ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಫಾಸ್ಟ್ ಫುಡ್ ಮತ್ತು ಹೃದ್ರೋಗದ ಹೆಚ್ಚಳದ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿವೆ. ಈ ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ ಹಾರ್ವರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ರಿಯಾನ್ ಮ್ಯಾಕ್ಕಿ ಮೆಮೋರಿಯಲ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಮತ್ತು ಸಿಡ್ನಿ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಕಾರ್ಡಿಯೋವಾಸ್ಕುಲರ್ ಹೀಲ್ಟ್ ನಡೆಸಿದ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಸೇರಿವೆ.

ಅಥೆರೋಸ್ಕ್ಲೆರೋಸಿಸ್ ಅನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಕಡಿಮೆ-ದರ್ಜೆಯ ಉರಿಯೂತ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಂಭಾವ್ಯ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧದ ಬಗ್ಗೆ ಇತ್ತೀಚಿನ ಒತ್ತು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಸಿ-ರಿಯಾಕ್ಟಿವ್ ಪ್ರೋಟೀನ್ (ಸಿಆರ್ಪಿ) ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಉರಿಯೂತದ ಮಾರ್ಕರ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ಕಾಯಿಲೆಯ ಅಪಾಯದಲ್ಲಿರುವ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಇರುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.[೧೭] ಎನ್ಎಫ್-ಕೆಬಿ ಎಂಬ ಪ್ರಮುಖ ಉರಿಯೂತದ ಪ್ರತಿಲೇಖನ ಅಂಶದ ನಿಯಂತ್ರಣದೊಂದಿಗೆ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಆಸ್ಟಿಯೊಪ್ರೊಟೆಜೆರಿನ್ ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ಕಾಯಿಲೆ ಮತ್ತು ಮರಣದ ಅಪಾಯದ ಅಂಶವೆಂದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.[೧೮][೧೯]

ಮಧುಮೇಹ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಮಧುಮೇಹ ಮೆಲ್ಲಿಟಸ್ 2ನೇ ವಿಧ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತಡೆಗಟ್ಟಬಹುದು ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು ಆದರೆ ಗುಣಪಡಿಸುವುದು ಕಷ್ಟ. ನಿರ್ವಹಣೆಯು ರೋಗಿಯ ಅನಗತ್ಯ ಅಪಾಯವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸದೆ ರಕ್ತದಲ್ಲಿನ ಸಕ್ಕರೆ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಸಾಮಾನ್ಯ ("ಯೂಗ್ಲೈಸೀಮಿಯಾ") ಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿಡುವತ್ತ ಗಮನ ಹರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಿಕಟ ಆಹಾರ ನಿರ್ವಹಣೆ, ವ್ಯಾಯಾಮ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ತ ಔಷಧಿಗಳ ಬಳಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಇರಬಹುದು (ಟೈಪ್ 1 ಡಯಾಬಿಟಿಸ್ ಮೆಲ್ಲಿಟಸ್ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಇನ್ಸುಲಿನ್).

ರೋಗಿಯ ಶಿಕ್ಷಣ, ತಿಳುವಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯ ಏಕೆಂದರೆ ಮಧುಮೇಹದ ತೊಡಕುಗಳು ಕಡಿಮೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮತ್ತು ರಕ್ತದಲ್ಲಿನ ಸಕ್ಕರೆ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಜನರಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ತೀವ್ರವಾಗಿರುತ್ತವೆ.[೨೦][೨೧] ವ್ಯಾಪಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮಧುಮೇಹದ ಹಾನಿಕಾರಕ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ವೇಗಗೊಳಿಸಬಹುದು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಧೂಮಪಾನ, ಹೆಚ್ಚಿದ ಕೊಲೆಸ್ಟ್ರಾಲ್ ಮಟ್ಟ, ಬೊಜ್ಜು, ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಮತ್ತು ನಿಯಮಿತ ವ್ಯಾಯಾಮದ ಕೊರತೆ ಸೇರಿವೆ.

ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಮೂತ್ರಪಿಂಡದ ಕಾಯಿಲೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಮೂತ್ರಪಿಂಡ ಕಾಯಿಲೆ(ಸಿಕೆಡಿ) ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಮತ್ತು ಸಿವಿಡಿಗೆ ಬಲವಾಗಿ ಪೂರ್ವಭಾವಿಯಾಗಿದೆ. ಮಧುಮೇಹ, ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಮತ್ತು ಸಿವಿಡಿ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಸಿಕೆಡಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳಾಗಿವೆ.[೨೨] ಮಧುಮೇಹ, ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಮತ್ತು ಸಿವಿಡಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಅಪಾಯದ ಅಂಶಗಳು (ಬೊಜ್ಜು ಮತ್ತು ಧೂಮಪಾನದಂತಹವು) ಸಹ ಸಿಕೆಡಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಮಧುಮೇಹ, ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಅಥವಾ ಸಿವಿಡಿ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರಲ್ಲಿ ಸಿಕೆಡಿ ಹೊಂದಿರುವ ಉಪವರ್ಗವು ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಆರೋಗ್ಯ ಆರೈಕೆ ವೆಚ್ಚಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯದಲ್ಲಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಸಿಕೆಡಿ, ಮಧುಮೇಹ ಮತ್ತು ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ಕಾಯಿಲೆಗಳು ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧಿತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಾಗಿವೆ.

ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಉಸಿರಾಟದ ಕಾಯಿಲೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಉಸಿರಾಟದ ಕಾಯಿಲೆಗಳು (ಸಿಆರ್ಡಿಗಳು) ಶ್ವಾಸಕೋಶ ಮತ್ತು ವಾಯುಮಾರ್ಗಗಳ ಕಾಯಿಲೆಗಳಾಗಿವೆ. ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ‌ಯ (ಡಬ್ಲ್ಯುಎಚ್ಒ) ಪ್ರಕಾರ ನೂರಾರು ಮಿಲಿಯನ್ ಜನರು ಸಿಆರ್ಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.[೨೩] ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಿಆರ್ಡಿಗಳೆಂದರೆ: ಅಸ್ತಮಾ, ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಪ್ರತಿಬಂಧಕ ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಕಾಯಿಲೆ, ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಕಾಯಿಲೆ, ಮತ್ತು ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ.[೨೪] ಸಿಆರ್ಡಿಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲವಾದರೂ ಅವುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಜೀವನದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ವಿವಿಧ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳು ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳು ಇತರ ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳ ನಡುವೆ ಉಸಿರಾಟದ ತೊಂದರೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಪ್ರಮುಖ ವಾಯುಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಹಿಗ್ಗಿಸುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ.[೨೪] ಸಿಆರ್ ಡಿಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಅಪಾಯದ ಅಂಶಗಳು: ತಂಬಾಕು ಧೂಮಪಾನ, ಒಳಾಂಗಣ ಮತ್ತು ಹೊರಾಂಗಣ ವಾಯುಮಾಲಿನ್ಯ, ಅಲರ್ಜಿಕಾರಕಗಳು, ಮತ್ತು ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಅಪಾಯಗಳು.[೨೩]

ಡಬ್ಲ್ಯುಎಚ್ಒ ೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಉಸಿರಾಟದ ಕಾಯಿಲೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಜಾಗತಿಕ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು (ಜಿಎಆರ್ಡಿ) ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು.[೨೫] ಜಿಎಆರ್ಡಿ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತವಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ಮತ್ತು "ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಉಸಿರಾಟದ ಕಾಯಿಲೆಗಳ ಜಾಗತಿಕ ಹೊರೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ" ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ದುರ್ಬಲ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ-ಆದಾಯದ ದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.[೨೬]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  1. ೧.೦ ೧.೧ "Non communicable diseases". www.who.int (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 12 November 2023.
  2. "Climate change and noncommunicable diseases: connections". www.who.int (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 12 November 2023.
  3. "Non-Communicable Diseases Deemed Development Challenge of 'Epidemic Proportions' in Political Declaration Adopted During Landmark General Assembly Summit". United Nations. Department of Public Information. 19 September 2011. Retrieved 14 March 2014.
  4. "New network to combat noncommunicable diseases" (Press release). World Health Organization. 8 July 2009. Archived from the original on July 9, 2009. Retrieved 5 April 2016.
  5. Alexander Chiejina (16 July 2009). "Who's action against non-communicable diseases". Business Day Weekend.
  6. "Homepage". NCD Alliance (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 12 November 2023.
  7. The NCD Alliance. "About Us". The NCD Alliance. Archived from the original on 4 May 2011. Retrieved 4 May 2011.
  8. Banatvala, Nick; Bovet, Pascal, eds. (2023). "United Nations high-level meetings on NCD prevention and control". Noncommunicable Diseases: A Compendium. London: Routledge. doi:10.4324/9781003306689. ISBN 978-1-032-30792-3. Open access.
  9. YP-CDN. "History". YP-CDN. Retrieved 28 September 2015.[ಮಡಿದ ಕೊಂಡಿ]
  10. "Home | Sustainable Development". sdgs.un.org. Retrieved 12 November 2023.
  11. ೧೧.೦ ೧೧.೧ "Preventing Chronic Diseases a Vital Investment". Cataloguing-in-Publication Data. World Health Organization. 2005.
  12. Menhas R, Dai J, Ashraf MA, M Noman S, Khurshid S, Mahmood S, et al. (2021-06-03). "Physical Inactivity, Non-Communicable Diseases and National Fitness Plan of China for Physical Activity". Risk Management and Healthcare Policy (in English). 14: 2319–2331. doi:10.2147/RMHP.S258660. PMC 8184286. PMID 34113188.{{cite journal}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  13. Cooper C, Dewe P (December 2008). "Well-being--absenteeism, presenteeism, costs and challenges". Occup Med (Lond). 58 (8): 522–4. doi:10.1093/occmed/kqn124. PMID 19054749.
  14. Danaei G, Vander Hoorn S, Lopez AD, Murray CJ, Ezzati M (November 2005). "Causes of cancer in the world: comparative risk assessment of nine behavioural and environmental risk factors". Lancet. 366 (9499): 1784–93. doi:10.1016/S0140-6736(05)67725-2. PMID 16298215. S2CID 17354479.
  15. "Cancer". World Health Organization. Retrieved 2011-01-09.
  16. Morris JN, Crawford MD (December 1958). "Coronary heart disease and physical activity of work; evidence of a national necropsy survey". Br Med J. 2 (5111): 1485–96. doi:10.1136/bmj.2.5111.1485. PMC 2027542. PMID 13608027.
  17. Karakas M, Koenig W (December 2009). "CRP in cardiovascular disease". Herz. 34 (8): 607–13. doi:10.1007/s00059-009-3305-7. PMID 20024640. S2CID 5587888.
  18. Lieb W, Gona P, Larson MG, Massaro JM, Lipinska I, Keaney JF, Rong J, Corey D, Hoffmann U, Fox CS, Vasan RS, Benjamin EJ, O'Donnell CJ, Kathiresan S (September 2010). "Biomarkers of the osteoprotegerin pathway: clinical correlates, subclinical disease, incident cardiovascular disease, and mortality". Arterioscler. Thromb. Vasc. Biol. 30 (9): 1849–54. doi:10.1161/ATVBAHA.109.199661. PMC 3039214. PMID 20448212.
  19. Venuraju SM, Yerramasu A, Corder R, Lahiri A (May 2010). "Osteoprotegerin as a predictor of coronary artery disease and cardiovascular mortality and morbidity". J. Am. Coll. Cardiol. 55 (19): 2049–61. doi:10.1016/j.jacc.2010.03.013. PMID 20447527.
  20. Nathan DM, Cleary PA, Backlund JY, Genuth SM, Lachin JM, Orchard TJ, Raskin P, Zinman B (December 2005). "Intensive diabetes treatment and cardiovascular disease in patients with type 1 diabetes". N. Engl. J. Med. 353 (25): 2643–53. doi:10.1056/NEJMoa052187. PMC 2637991. PMID 16371630.
  21. "The effect of intensive diabetes therapy on the development and progression of neuropathy. The Diabetes Control and Complications Trial Research Group". Ann. Intern. Med. 122 (8): 561–8. April 1995. doi:10.7326/0003-4819-122-8-199504150-00001. PMID 7887548. S2CID 24754081.
  22. Zhang QL, Rothenbacher D (April 2008). "Prevalence of chronic kidney disease in population-based studies: systematic review". BMC Public Health. 8: 117. doi:10.1186/1471-2458-8-117. PMC 2377260. PMID 18405348.
  23. ೨೩.೦ ೨೩.೧ "WHO | About chronic respiratory diseases". www.who.int. Archived from the original on October 18, 2014. Retrieved 2018-10-31.
  24. ೨೪.೦ ೨೪.೧ "Chronic respiratory diseases (CRDs)". World Health Organization (in ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 2018-10-31.
  25. "Global Alliance against Chronic Respiratory Diseases (GARD)". www.who.int (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 12 November 2023.
  26. "Global Alliance against Chronic Respiratory Diseases | Knowledge Action Portal on NCDs". knowledge-action-portal.com.