ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ (ದೇವತೆ)
| ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ | |
|---|---|
| ಪ್ರತಿಕೂಲತೆ ಮತ್ತು ದುರದೃಷ್ಟದ ದೇವತೆ | |
 | |
| ಸಂಲಗ್ನತೆ | ದೇವಿ |
| ಸಂಗಾತಿ | ಋಷಿ ದುಸ್ಸಾಹ |
| ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರು | ಲಕ್ಷ್ಮೀ |
| ವಾಹನ | ಕತ್ತೆ |
ಜ್ಯೇಷ್ಠಾಳು ಪ್ರತಿಕೂಲ ಮತ್ತು ದುರದೃಷ್ಟವನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುವ ಹಿಂದೂ ದೇವತೆ. [೨] ಅವಳು ಸಮೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಮಂಗಳಕರ ದೇವತೆಯಾದ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಅಕ್ಕ ಮತ್ತು ವಿರೋಧಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾಳೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆಕೆಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮೂದೇವಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.[೩]
ಜ್ಯೇಷ್ಠಾಳು ಅಶುಭ ಸ್ಥಳಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಪಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ. ಅವಳನ್ನು ಸೋಮಾರಿತನ, ಬಡತನ, ದುಃಖ, ಕೊಳಕು ಮತ್ತು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಕಾಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವಳನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ದುರದೃಷ್ಟದ ಮತ್ತೊಂದು ದೇವತೆಯಾದ ಅಲಕ್ಷ್ಮಿಯೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಹಿಳೆಯರು ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳಿಂದ ಅವಳನ್ನು ದೂರವಿರಿಸಲು ಅವಳ ಆಹ್ವಾಹನೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
೩೦೦ ಬಿಸಿ‌ಇ ಯಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಜ್ಯೆಷ್ಠಾ ಹಿಂದೂ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾಳೆ. ಸಿ‌ಇ ೭ನೇ-೮ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆಕೆಯ ಆರಾಧನೆಯು ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿತ್ತು. ೧೦ ನೇ ಶತಮಾನದ ವೇಳೆಗೆ, ಅವಳ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯು ಕ್ಷೀಣಿಸಿತು, ಅವಳನ್ನು ತೆರೆ ಮರೆಗೆ ತಳ್ಳಿತು. ಇಂದು, ಜ್ಯೇಷ್ಠಾಳ ಹಲವಾರು ಪುರಾತನ ಚಿತ್ರಗಳು ಇನ್ನೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ, ಆದರೂ ಅವಳನ್ನು ವಿರಳವಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ವಿವರಣೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಮಾಶಾಸ್ತ್ರ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಜ್ಯೇಷ್ಠನ ಪ್ರತಿಮಾಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಪಠ್ಯಗಳು: ಅಂಶುಮದ್ಭೇದಾಗಮ, ಸುಪ್ರಭೇದಾಗಮ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಕಾರಂಗಮ ಮುಂತಾದ ಆಗಮಗಳು ; ವಿಷ್ಣುಧರ್ಮೋತ್ತರ ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಬೌಧಾಯನಗೃಹ್ಯಸೂತ್ರದಲ್ಲಿನ ಇತರ ಚಿಕ್ಕ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು.[೪] ೮ ನೇ ಶತಮಾನದ ಪ್ರತಿಮಾಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಆರಾಧನಾ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಆರಂಭಿಕ ದಾಖಲಿತ ದ್ವಿಭಾಷಾ ಶಾಸನವು ಮಧುರೈ ಬಳಿಯ ತಿರುಪರಂಕುಂರಂನ ಗುಹೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.[೫]
ಜ್ಯೇಷ್ಠಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎರಡು ತೋಳುಗಳಿರುವವಳಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವಳ ಮೂಗು ಉದ್ದವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅವಳನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಆನೆಯ ಮುಖ ಹೊಂದಿರುವವಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.[೪] ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ "ಅವಳ ಹೊಕ್ಕುಳವರೆಗೆ ಇಳಿಯುವ ದೊಡ್ಡ ಸ್ತನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ, ದಪ್ಪ ಹೊಟ್ಟೆ, ದಪ್ಪ ತೊಡೆಗಳು, ಬೆಳೆದ ಮೂಗು, ಕೆಳ ತುಟಿ ನೇತಾಡುವಂತಿದೆ" ಎಂದು ವಿವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾಳೆ.[೬] ಅವಳ ದೊಡ್ಡ ಹೊಟ್ಟೆಯು ಅವಳ ಊದಿಕೊಂಡ ಸ್ತನಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಅವಳ ಮೈಬಣ್ಣ ಕಪ್ಪು ಅಥವಾ ಕೆಂಪು. ಅವಳು ನೀಲಿ-ಕಪ್ಪು ಅಥವಾ ಕೆಂಪು ಉಡುಪುಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಿಂಹಾಸನದ ಮೇಲೆ ಆರಾಮವಾಗಿ ಕುಳಿತಿರುವಂತೆ ಅವಳ ಪಾದಗಳನ್ನು ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.[೪]
ಪಠ್ಯ ವಿವರಣೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಜ್ಯೇಷ್ಠ ತನ್ನ ಬಲಗೈಯಲ್ಲಿ ನೀಲಿ ಅಥವಾ ಬಿಳಿ ಕಮಲವನ್ನು ಹಿಡಿದಿದ್ದಾಳೆ. ಅವಳ ಎಡಗೈಯಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಮಡಕೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಅವಳ ಸಿಂಹಾಸನದ ಬಳಿ ಇಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಅದು ಅಭಯ ಮುದ್ರೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದು ರಕ್ಷಣೆಯ ಸೂಚಕ. ಅವಳ ಎಡಗೈ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅವಳ ಆಸನದ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ಅವಳ ತೊಡೆಯ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿರುತ್ತದೆ.[೭] ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ, ಜ್ಯೇಷ್ಠ ತನ್ನ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಪೊರಕೆ ಹಿಡಿದಿರುತಾಳೆ.[೬]
ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ ವಿವಿಧ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಹಣೆಯ ಮೇಲೆ ತಿಲಕವನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಇದು ಅವಳ ವಿವಾಹಿತ ಸ್ಥಾನಮಾನದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.[೭] ಅವಳ ಕೂದಲನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೆಣೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವಳ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಪೇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ವಾಸಿಕಬಂಧ ಎಂಬ ಕೇಶವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಅವಳ ತಲೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಗಾಯಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೬][೭]
ಜ್ಯೆಸ್ತ ಅವರು ಕಾಗೆಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಬ್ಯಾನರ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ "ಕಾಗೆ-ಬ್ಯಾನರ್ಡ್" ( ಕಕ್ಕೈಕ್ಕೋಡಿಯಾಲ್ ) ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡು ಪರಿಚಾರಕ ದೇವತೆಗಳ ಗುಂಪು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅವಳ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಗೆ ಮತ್ತು ಪೊರಕೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತೊಯ್ಯುತ್ತದೆ.[೮] ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅವಳ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಕಾಗೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ.[೬] ಜ್ಯೆಸ್ತಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇಬ್ಬರು ಸಹಾಯಕರೊಂದಿಗೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅವಳ ಮಗ ಮಂಥನ್ ಮತ್ತು ಮಗಳು ಮಾಂತಿ ಎಂದು ಅರ್ಥೈಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮನುಷ್ಯನು ಗೂಳಿಯ ಮುಖ ಮತ್ತು ಹಗ್ಗ ಅಥವಾ ಬಳ್ಳಿಯನ್ನು ಹಿಡಿದಿದ್ದಾನೆ. ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ಶಂಕುವಿನಾಕಾರದ ಕಿರೀಟವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸುಂದರ ಹುಡುಗಿಯಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.[೯]
ಹೆಚ್ಚಿನ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅವಳು ಅಲಕ್ಷ್ಮಿಯಂತೆ ಕತ್ತೆಯ ಮೇಲೆ ಸವಾರಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇತರ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ, ಅವಳನ್ನು ಸಿಂಹಗಳು ರಥದಲ್ಲಿ ಎಳೆಯುವಂತೆ ಅಥವಾ ಹುಲಿಗಳು ಹಿಂಬಾಲಿಸುವಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ದಂತಕಥೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]_circa_1820.jpg)
ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಿಂದೂ ದಂತಕಥೆಗಳು ಕ್ಷೀರ ಸಾಗರದ ಮಂಥನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಜ್ಯೇಷ್ಠಳ ಜನನದ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ. ಹಾಲಾಹಲ ಎಂಬ ವಿಷವು ಸಾಗರದಿಂದ ಹರಿದಾಗ ಇವಳು ಹುಟ್ಟುತ್ತಾಳೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ . ಅವಳ ವಿರೋಧಾಭಾಸವಾದ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯು, ಜೀವನದ ಅಮೃತವು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದಾಗ ಅದೃಷ್ಟದ ದೇವತೆಯಾಗಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತಾಳೆ.
ಪದ್ಮ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ, ಸಮುದ್ರ ಮಂಥನ ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗ, ವಿಷವು ಮೊದಲು ಸಾಗರದಿಂದ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ಶಿವನು ನುಂಗುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಜ್ಯೇಷ್ಠಳು ಕೆಂಪು ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ ಸಮುದ್ರದಿಂದ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳು ಏನು ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಿದಾಗ, ಅವಳಿಗೆ ಅಶುಭ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವಳು ದುಃಖ ಮತ್ತು ಬಡತನವನ್ನು ತರುವವಳು ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವಳು ಜಗಳವಾಡುವ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾಳೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಸುಳ್ಳುಗಾರರು ಕಠಿಣ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ, ದುಷ್ಟ ಮತ್ತು ಪಾಪಿ ಪುರುಷರು ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ, ಅಲ್ಲಿ ಉದ್ದ ಕೂದಲು, ತಲೆಬುರುಡೆಗಳು, ಮೂಳೆಗಳು, ಬೂದಿ ಅಥವಾ ಇದ್ದಿಲು (ಅಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಭಿಕ್ಷುಕನ ಚಿಹ್ನೆಗಳು) ಇರುತ್ತದೆ.
ಲಿಂಗ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ವಿಷ್ಣು ದೇವರು ಜಗತ್ತನ್ನು ಒಳ್ಳೆಯದು ಮತ್ತು ಕೆಟ್ಟದು ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ಲಕ್ಷ್ಮಿ (ಶ್ರೀ) ಮತ್ತು ಜ್ಯೇಷ್ಠರನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇಬ್ಬರೂ ಕ್ಷೀರ ಸಾಗರದ ಮಂಥನದಿಂದ ಜನಿಸಿದರು. ಲಕ್ಷ್ಮಿಯು ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ವರಿಸಿದರೆ, ಜ್ಯೇಷ್ಠಳು ದುಸ್ಸಾಹ ಋಷಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗುತ್ತಾಳೆ. ಋಷಿಯು ತನ್ನ ಕೊಳಕು ಹೆಂಡತಿಯು ಯಾವುದೇ ಶುಭ ವಸ್ತುಗಳ ಶಬ್ದ ಅಥವಾ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಸಹಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಕಂಡುಹಿಡಿದನು ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣು ಅಥವಾ ಋಷಿ ಮಾರ್ಕೆಂಡೇಯನಿಗೆ (ಕೆಲವು ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ) ದೂರು ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ವಿಷ್ಣು/ಮಾರ್ಕೆಂಡೇಯನು ದುಸ್ಸಾಹನನ್ನು ಜ್ಯೇಷ್ಠಳನ್ನು ಅಶುಭ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವಂತೆ ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ ಧಾರ್ಮಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಂದ ದೂರವಿರುವುದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ ನಂತರ ಅಲಕ್ಷ್ಮಿ ( "ಅಶುಭಕರ") ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಗಳಿಸುತ್ತಾಳೆ. "ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರು ಜಗಳವಾಡುವ ಮತ್ತು ಹಿರಿಯರು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳ ಹಸಿವನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿ ಆಹಾರ ಸೇವಿಸುವ" ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಅವಳು ವಾಸಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಹಿಂದೂಗಳಿಂದ ಧರ್ಮದ್ರೋಹಿಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸುಳ್ಳು ಆರೋಪಿಗಳ ಸಹವಾಸದಲ್ಲಿ ಅವಳು ಆರಾಮದಾಯಕವಾಗಿರುತ್ತಾಳೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅವಳ ಸಮಾಜವಿರೋಧಿ ಸ್ವಭಾವದಿಂದ ಬೇಸತ್ತ ದುಸ್ಸಾಹನು ಜ್ಯೇಷ್ಠಳನ್ನು ವೈದಿಕವಲ್ಲದ (ಧರ್ಮದ್ರೋಹಿ) ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ತ್ಯಜಿಸುತ್ತಾನೆ. ನಂತರ ಅವಳು ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಸ್ತ್ರೀಯರ ಕಾಣಿಕೆಯಿಂದ ಜ್ಯೇಷ್ಠಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು ಎಂದು ವಿಷ್ಣುವು ವಿಧಿಸುತ್ತಾನೆ.
ಕಂಬ ರಾಮಾಯಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಜ್ಯೇಷ್ಠಳು ಕ್ಷೀರ ಸಾಗರದ ಮಂಥನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳು ಅವಳನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಅವಳನ್ನು ಅಶುಭ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಲು ಆದೇಶಿಸುತ್ತಾರೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಿಗಿಂತ ಮೊದಲು ಜ್ಯೇಷ್ಠ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ್ದರಿಂದ, ಜ್ಯೇಷ್ಠಳನ್ನು ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಅಕ್ಕ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಜ್ಯೇಷ್ಠಳನ್ನು ಮೂದೇವಿ ಅಥವಾ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.[೧೦]
ಶೈವ ಪುರಾಣಗಳು ಆಕೆಯನ್ನು ಸರ್ವೋಚ್ಚ ದೇವಿಯ ( ಪರಾಶಕ್ತಿ ) ಎಂಟು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಶ್ಲಾಘಿಸುತ್ತವೆ. ಸರ್ವೋಚ್ಚ ದೇವಿಯರು ಮಾನವ ಜೀವನವನ್ನು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಾರೆ.[೧೦]
ಸಂಘಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಜ್ಯೇಷ್ಠ ಹಿಂದೂ ಹೆಂಡತಿಯ ನಕಾರಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಧನಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಮನೆಯ ಹಿರಿಯ ಸ್ತ್ರೀಗೆ ಜ್ಯೇಷ್ಠ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಬಹುಪತ್ನಿತ್ವದ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ. ಅವಳು ತನ್ನ ಹೆಸರಿನ ನಕ್ಷತ್ರ (ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜ) ದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ. ಈ ನಕ್ಷತ್ರದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳು ಈ ದೇವತೆಯ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಗುಣಗಳನ್ನು ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ವಧು ಜ್ಯೇಷ್ಠ ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜದಲ್ಲಿ ಮನೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರೆ, ಆಕೆಯ ಹಿರಿಯ ಸೋದರ ಮಾವ ಸಾಯುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ಭಾರತದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, ಅವಳು ಸಿಡುಬು ರೋಗ ದೇವತೆಯಾದ ಶೀತಲಾ ದೇವಿಯೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾಳೆ. ಕಮಲ, ಅಭಯ ಮುದ್ರೆ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ್ಮಿಯೊಂದಿಗಿನ ಅವಳ ಸಂಬಂಧವು ಅವಳನ್ನು ವೈಷ್ಣವ (ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ) ಪಂಥಾಹ್ವಾನದೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. ಅವಳ ಭಯಾನಕ ಅಂಶಗಳು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗಿನ ಅವಳ ಸಂಬಂಧವು ಶೈವ (ಶಿವನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ) ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾಗೆ - ದುರಾದೃಷ್ಟದ ಸಂಕೇತ - ಅವಳನ್ನು ನಿರತಿ ಮತ್ತು ಯಮ ಮುಂತಾದ ದೇವತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಜೋಡಿಸುತ್ತದೆ. ತಾಂತ್ರಿಕ ಮಹಾವಿದ್ಯಾ ದೇವತೆಯ ಗುಂಪಿನ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ವಿಧವೆ ದೇವತೆಯಾದ ಧೂಮಾವತಿಯೊಂದಿಗೆ ಕಿನ್ಸ್ಲೆ ಜ್ಯೇಷ್ಠಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತಾನೆ. ಜ್ಯೇಷ್ಠಳಂತೆ, ಧೂಮಾವತಿಯು ಕಡುಗೆಂಪು, ಕುರೂಪಿ ಮತ್ತು ಕಾಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ. ಜ್ಯೇಷ್ಠಳಂತೆ, ಅವಳು ಜಗಳ, ಅಶುಭ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಕೆಟ್ಟ ಕೋಪವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾಳೆ. ಶಾರದತಿಲಕ-ತಂತ್ರದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರ ಲಕ್ಷ್ಮಣ ದೇಶಿಕನು ಧೂಮಾವತಿಯನ್ನು ಜ್ಯೇಷ್ಠಳೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸುತ್ತಾನೆ.[೧೧]
ಜ್ಯೇಷ್ಠಳು ಸುಂದರವಾದ ದೇಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪರೋಪಕಾರಿ ( ಸೌಮ್ಯ ) ಹಿಂದೂ ದೇವತೆಗಳ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗದಿದ್ದರೂ, ಭಯಾನಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು, ಸಣಕಲು ದೇಹಗಳು ಮತ್ತು ದುಷ್ಟ ಗುಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಉಗ್ರ ( ಉಗ್ರ ) ದೇವತೆಗಳ ಇತರ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಸೋಮಾರಿತನದ ದೇವತೆಯಾಗಿ, ಜ್ಯೇಷ್ಠಾಳ ಕೊಳಕು ಮತ್ತು ಬೊಜ್ಜು ಅವಳ ಸೋಮಾರಿತನದ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಅವಳು ಕೇವಲ ಅಶುಭ ಮತ್ತು ತೊಂದರೆದಾಯಕಳು, ಆದರೆ ಭಯಾನಕಳಲ್ಲ.
ಪೂಜೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಜ್ಯೇಷ್ಠಳು ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಅವಳು ಮೊದಲು ಬೌಧಾಯನ-ಗೃಹ್ಯಸೂತ್ರದಲ್ಲಿ (೩೦೦ ರಿಂದ ೬೦೦ ಬಿಸಿ‌ಇ) ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಆಕೆಯ ಅನೇಕ ಚಿತ್ರಗಳು ಹಳ್ಳಿಗಳ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿಇನ್ನೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. ೭ನೇ-೮ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ. ಅವಳು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯ ದೇವತೆಯಾಗಿದ್ದಳು. ಶಕ್ತಿತ್ವವು ಹರಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಅವಳ ಖ್ಯಾತಿಯು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಕುಸಿಯಿತು. ೭ ರಿಂದ ೯ ನೇ ಶತಮಾನದ ನಡುವಿನ ದಿನಾಂಕದ ವೈಷ್ಣವ ಆಳ್ವಾರ ಸಂತ ತೊಂಡರಡಿಪ್ಪೋಡಿ ಆಳ್ವಾರ್, ಜ್ಯೇಷ್ಠಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ "ಮೂರ್ಖ ಭಕ್ತರ" ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಸತ್ಯದಿಂದ ದೂರವಿಡುವ ಕುರಿತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದು ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕವೆಂದು ಅವರು ಆದೇಶಿಸಿದರು.[೧೦] ೧೦ ನೇ ಶತಮಾನದ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಅವಳ ಆರಾಧನೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ನಿಂತುಹೋಯಿತು.[೧೦]
ಜ್ಯೇಷ್ಠಳ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಇಂದು ವಿರಳವಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವಳನ್ನು ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿತ ಮೂಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸದೆ ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ದೇವಾಲಯಗಳಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉತ್ತರಮೇರೂರಿನ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಜ್ಯೇಷ್ಠಳ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೆಲದ ಕಡೆಗೆ ಮುಖ ಮಾಡಿ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೇವಲ ದೇವಿಯ ನೋಟವು ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಮರಣವನ್ನು ತರುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ಜನಪ್ರಿಯತೆಯ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿ, ಜ್ಯೇಷ್ಠಾ ಒಬ್ಬ ದೇವತೆಯಾಗಿದ್ದಳು, ಪ್ರತಿದಿನ ಒಳ್ಳೆಯ ಹೆಂಡತಿಯಿಂದ ಅವಳಿಗೆ ಒಳ್ಳೆ ದಯೆ ತೋರಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಸ್ತ್ರೀಧರ್ಮಪದ್ಧತಿಯು ಹೆಂಡತಿಯು ತನ್ನ ಊಟವನ್ನು ಮಾಡುವ ಮೊದಲು ಜ್ಯೇಷ್ಠಳಿಗೆ ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಬೇಕೆಂದು ಘೋಷಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆ ಮಾಡದವರು ಮರಣದ ನಂತರ ನರಕಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ; ಆದರೆ ಈ ದಿನಚರಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವವರು ಸಂತತಿ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧಿಯಿಂದ ಆಶೀರ್ವದಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ. ಬೌಧಾಯನ ಸೂತ್ರವು ಜ್ಯೇಷ್ಠಳ ಆರಾಧನೆಯ ಬಗ್ಗೆಯೂ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.[೧೦] ಲಿಂಗ ಪುರಾಣದ ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ದೇವಿಯನ್ನು ಕಾಣಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಮೆಚ್ಚಿಸುವ ಮನೆಗಳ ಮಹಿಳೆಯರು ಅವಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಮನೆಗಳಿಂದ ದೂರವಿಡಬಹುದು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
೧೩ ನೇ ಶತಮಾನದ ದೇವಗಿರಿ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಹೇಮಾದ್ರಿಯ ಸೇನ ಯಾದವರು, ಧಾರ್ಮಿಕ ವ್ರತಗಳು ಮತ್ತು ಉಪವಾಸಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಬರೆದರು, ಜ್ಯೇಷ್ಠಳನ್ನು ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿ ಮತ್ತು ಸಂತತಿಗೆ ಅದೃಷ್ಟವನ್ನು ತರಲು ಪುರುಷ ಭಕ್ತನು ಪೂಜಿಸಬೇಕೆಂದು ಗಮನಿಸುತ್ತಾನೆ. ಶಾರದತಿಲಕ-ತಂತ್ರವು ತಾಂತ್ರಿಕ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ನೇಹಿತರ ನಡುವೆ ದ್ವೇಷವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಲು ಜ್ಯೇಷ್ಠಳನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ( ವಿದ್ವೇಶ ). ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳ ಆರಂಭದ ಮೊದಲು ವಿದ್ವೇಶದ ಪ್ರಧಾನ ದೇವತೆಯಾಗಿ ಜ್ಯೇಷ್ಠಳನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೧೨]
ಟಿಪ್ಪಣಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ The description and photo of this image is given in Julia Leslie pp. 115, 117
- ↑ Mani, Vettam (1975). Puranic Encyclopaedia: A Comprehensive Dictionary With Special Reference to the Epic and Puranic Literature. Delhi: Motilal Banarsidass. p. 360. ISBN 0-8426-0822-2.
- ↑ Kampar (2002). Kamba Ramayana (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Penguin Books India. p. 414. ISBN 978-0-14-302815-4.
- ↑ ೪.೦ ೪.೧ ೪.೨ Leslie p. 115
- ↑ K.G. 1981, pp. 15-8
- ↑ ೬.೦ ೬.೧ ೬.೨ ೬.೩ Kinsley (1997) p. 178
- ↑ ೭.೦ ೭.೧ ೭.೨ Leslie p. 116
- ↑ Leslie p. 117
- ↑ Leslie p. 118
- ↑ ೧೦.೦ ೧೦.೧ ೧೦.೨ ೧೦.೩ ೧೦.೪ Mani, Vettam (1975). Puranic Encyclopaedia: A Comprehensive Dictionary With Special Reference to the Epic and Puranic Literature. Delhi: Motilal Banarsidass. p. 360. ISBN 0-8426-0822-2.Mani, Vettam (1975). Puranic Encyclopaedia: A Comprehensive Dictionary With Special Reference to the Epic and Puranic Literature. Delhi: Motilal Banarsidass. p. 360. ISBN 0-8426-0822-2.
- ↑ Gupta, Sanyukta (2001). White, David Gordon (ed.). Tantra in practice. Motilal Banarsidass Publ. p. 472. ISBN 978-81-208-1778-4.
- ↑ Mishra, Vibhuti Bhushan (1973). Religious beliefs and practices of North India during the early mediaeval period. BRILL. p. 28. ISBN 978-90-04-03610-9.
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- Kinsley, David R. (1997). Tantric visions of the divine feminine: the ten mahāvidyās. University of California Press. ISBN 978-0-520-20499-7.
- K.G., Krishnan (1981). Studies in South Indian History and Epigraphy volume 1. Madras: New Era Publications.
- Leslie, Julia (1992). "Sri and Jyestha: Ambivalent Role Models for Women". In Leslie, Julia (ed.). Roles and rituals for Hindu women. Motilal Banarsidass. ISBN 81-208-1036-8.