ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಚೋಳರ ದೇವಾಲಯಗಳ ಪಟ್ಟಿ
ಚೋಳ ರಾಜವಂಶವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಸುದೀರ್ಘ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ ರಾಜವಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಚೋಳರು ಸುಮಾರು ಒಂದು ಶತಮಾನ ಆಳಿದರು. ಚೋಳರ ಹೃದಯಭಾಗವು ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ಫಲವತ್ತಾದ ಕಣಿವೆಯಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅವರು ಇಂದಿನ ಬೆಂಗಳೂರು ಸೇರಿದಂತೆ ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿಯ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಳಿದರು. ರಾಜರಾಜ ಚೋಳ I ರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ - ಸುಮಾರು ೧೦೦೪ ಎಡಿ - ಚೋಳರು ಗಂಗರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ ನಂತರ ಬೆಂಗಳೂರನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಅವರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ, ಮುಕ್ತಿ ನಾಥೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ, ಚೋಳೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಗಳು ಪ್ರಮುಖವಾದವುಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಅನೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ದೊಮ್ಮಲೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಇದರ ಆರಂಭಿಕ ಶಾಸನಗಳು ೧೦ ನೇ ಶತಮಾನದ ಎಡಿ ಯಲ್ಲಿದೆ, [೧] ನಗರದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. [೨] ಮೂಲತಃ ರಾಜ ರಾಜ ಚೋಳ I ನಿರ್ಮಿಸಿದ, [೧] ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಂತರ ಹೊಯ್ಸಳರು ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರು ನವೀಕರಿಸಿದರು. [೩] ದೇವಾಲಯದ ದೇವರು ಶಿವ, ಆದರೆ ನಂತರ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ವೈಷ್ಣವರಾದ ಸ್ಥಳೀಯ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ವಿಷ್ಣು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. [೧]
ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಚೋಳರ ಆಳ್ವಿಕೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಚೋಳರ ಆಳ್ವಿಕೆಯು ೧೧೧೭ಯಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳರಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮ ಗಂಗವಾಡಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದರೊಂದಿಗೆ ಮೊಟಕುಗೊಳಿಸಿತು, ಆದರೆ ಪೂರ್ವ ಗಂಗವಾಡಿ (ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಗ) ೧೧೨೫ಯಿಂದ ವಿಕ್ರಮ ಚೋಳನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮರುಪಡೆಯಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಚೋಳ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಕುಲೋತ್ತುಂಗ ಚೋಳನ ಆಳ್ವಿಕೆಯವರೆಗೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ತಮಿಳು ವಾಸಸ್ಥಾನವು ಚೋಳರ ಅವಧಿಗೆ ಮುಂಚಿನದು ಮತ್ತು ನಂತರವೂ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜರು ತಮ್ಮ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ತಾವರೆಕೆರೆ ಅಥವಾ ತಾವರೆಕೆರೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಮಡಿವಾಳದ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸುಮಾರು ಕ್ರಿ.ಶ.೧೨೪೭ ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. [೪] ಹಲಸೂರಿನ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ನಗರದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಮುಖ್ಯ ದೇವತೆ ನಂದಿಯಾಗಿದ್ದರೆ, ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣುವಿನಂತಹ ಇತರ ದೇವರುಗಳನ್ನು ಸಹ ಇಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [೫] ನಂತರ ಇದನ್ನು ಕೆಂಪೇಗೌಡರು ನವೀಕರಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ಅವರು ರಾಜಗೋಪುರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಹಾಗು ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಲೂ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. [೬] ನಗರತ್‌ಪೇಟೆಯಲ್ಲಿರುವ ೮೦೦ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ಕಾಳಿಕಾಂಬ ಕಮತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನವು ನಗರದ ಎರಡನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. [೭]
ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳ ಹೊರತಾಗಿ, ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಜನರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಯಿತು. [೮]
ದೇವಾಲಯಗಳ ಪಟ್ಟಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]| ಸಂ. | ಹೆಸರು | ಸ್ಥಳೀಯತೆ | ಅವಧಿ/ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನ | ಉಲ್ಲೇಖಗಳು. |
|---|---|---|---|---|
| 1 | ದೊಮ್ಮಲೂರು ಚೊಕ್ಕನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ | ದೊಮ್ಮಲೂರು | ೧೦ನೇ ಶತಮಾನ ಕ್ರಿ.ಶ | [೧] |
| 2 | ಹಲಸೂರು ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ | ಹಲಸೂರು | [೯] | |
| 3 | ಈಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕೆಂಗೇರಿ, ಬೆಂಗಳೂರು | ಕೆಂಗೇರಿ | ೧೦೫೦ ಕ್ರಿ.ಶ | [೧೦] |
| 4 | ಧರ್ಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ | ಕೊಂಡ್ರಹಳ್ಳಿ | ೧೦೬೫ ಕ್ರಿ.ಶ | [೧೧] |
| 5 | ಶ್ರೀ ಮದ್ದೂರಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ | ಹುಸ್ಕೂರ್ | ೧೧ನೇ ಶತಮಾನ ಕ್ರಿ.ಶ | [೧೨] [೧೩] |
| 6 | ಹಳೆಯ ಮಡಿವಾಳ ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಬೆಂಗಳೂರು | ಮಡಿವಾಳ | ೧೨೪೭ ಕ್ರಿ.ಶ | [೧೪] |
| 7 | ಕಾಳಿಕಾಂಬಾ ಕಮತೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ | ನಾಗರತ್‌ಪೇಟೆ | ೧೩ನೇ ಶತಮಾನ ಕ್ರಿ.ಶ | [೧೫] |
| 8 | ಸೋಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಮಾರತಹಳ್ಳಿ | ಮಾರತ್ತಹಳ್ಳಿ | ೧೫೦೮ ಕ್ರಿ.ಶ | [೧೬] |
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ ೧.೦ ೧.೧ ೧.೨ ೧.೩ Priyanka S Rao (19 May 2012). "Chokkanatha: The city's oldest temple". The New Indian Express. Archived from the original on 26 ಆಗಸ್ಟ್ 2014. Retrieved 26 August 2014.
- ↑ U B, Githa. "A Chola temple in Domlur!". Deccan Herald. Archived from the original on 4 January 2015. Retrieved 17 August 2014.
- ↑ Priyanka S Rao (16 May 2012). "History on the walls of a temple". The New Indian Express. Archived from the original on 26 ಆಗಸ್ಟ್ 2014. Retrieved 22 August 2014.
- ↑ "Ancient temple; bustling junction". Deccan Herald (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 2009-07-20. Retrieved 2019-11-15.
- ↑ "Souvenir of the Chola dynasty". The New Indian Express. 2 January 2010. Archived from the original on 26 ಆಗಸ್ಟ್ 2014. Retrieved 22 August 2014.
- ↑ S. K. Aruni (11 October 2013). "The kalyani that holds a 1,000-year history". The Hindu. Retrieved 22 August 2014.
- ↑ MK Madhusoodan. "Heritage temple in ruins; govt unmoved". DNA Syndication. Retrieved 26 August 2014.
- ↑ De 2008, p. 7.
- ↑ Dynamics of Language Maintenance Among Linguistic Minorities: A Sociolinguistic Study of the Tamil Communities in Bangalore. Central Institute of Indian Languages, 1986. 1986. p. 7.
- ↑ Patrao, Michael (2 February 2009). "A place of historical significance". DeccanHerald. Archived from the original on 13 December 2013. Retrieved 26 August 2014.
- ↑ Saligrama Krishna Ramachandra Rao (1993). Art and architecture of Indian temples. Kalpatharu Research Academy. p. 222.
- ↑ Mysore & Padmanabha 1973, p. 247.
- ↑ Rao 1993, p. 214.
- ↑ "Ancient temple; bustling junction". Deccan Herald. Retrieved 26 August 2014.
- ↑ Madhusoodan, MK (16 January 2011). "Heritage temple in ruins; Karnataka government unmoved". Daily News and Analysis. Retrieved 27 August 2014.
- ↑ S.K. Aruni (11 January 2012). "Of inscriptions and the medieval period". The Hindu. Retrieved 26 August 2014.
ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ದಿ, ಅಧಿತಿ (1973). ಬಹು ನಗರ: ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಬರಹಗಳು. ಪೆಂಗ್ವಿನ್ ಬುಕ್ಸ್ ಇಂಡಿಯಾ. ISBN 978-0-14-310025-6.
- ಮೈಸೂರು, ಭಾರತ (ಗಣರಾಜ್ಯ). ಜನಗಣತಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಕಛೇರಿ; ಪದ್ಮನಾಭ, ಪಿ. (1983). ಜಿಲ್ಲಾ ಜನಗಣತಿ ಕೈಪಿಡಿ, ಸರಣಿ ,14 ಮೈಸೂರು: ಬೆಂಗಳೂರು. Govt. ಒತ್ತಿ.
- ರಾವ್, ಸಾಲಿಗ್ರಾಮ ಕೃಷ್ಣ ರಾಮಚಂದ್ರ (1993). ಭಾರತೀಯ ದೇವಾಲಯಗಳ ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ. ಕಲ್ಪತರು ಸಂಶೋಧನಾ ಅಕಾಡೆಮಿ.