ಹುಚ್ಚಿಮಲ್ಲಿಗುಡಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಐಹೊಳೆ

ಹುಚ್ಚಿಮಲ್ಲಿ ಗುಡಿ

ಕರ್ನಾಟಕದ ಹುಚ್ಚಿಮಲ್ಲಿಗುಡಿ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಐಹೊಳೆ ಗ್ರಾಮದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಇದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ತೊಟ್ಟಿಲು ಎಂದು ಪ್ರಶಂಸಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕ್ರಿ.ಶ ೭ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದು ಐಹೊಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳ ಆರಂಭಿಕ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಐಹೊಳೆ ಗ್ರಾಮದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಇದೆ. ದುರ್ಗಾ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಹೋಲುವ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಶಿವ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮದೇವರ ಗುಡಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯವು ಅನೇಕ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಇತಿಹಾಸ

ಹುಚ್ಚಿಮಲ್ಲಿ ಗುಡಿ- ೬ನೇ ಅಥವಾ ೭ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯದ ಪುನಃಸ್ಥಾಪನೆಯ ಮುನ್ನದ ಅವಶೇಷಗಳು

ಹುಚ್ಚಿಮಲ್ಲಿ ಗುಡಿ ದೇವಾಲಯ ಸಂಕೀರ್ಣವು ಚುಕ್ಲುಯಾ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ೪ ದೇವಾಲಯಗಳ ಗುಂಪಾಗಿದೆ. ಈ ಸಂಕೀರ್ಣವು ೨೦ ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟಿದ್ದು, ಚೌಕದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದೆ. ದೆಹಲಿ ಸುಲ್ತಾನರು ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಇದು ದೋಷಪೂರಿತ ಮತ್ತು ಹಾನಿಗೊಳಗಾಗಿದ್ದರೂ, ಈ ಸಂಗ್ರಹವು ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತೀಯ ಕಲೆಗಳು, ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳು, ಸಮಾಜ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಉಳಿದಿರುವ ಆರಂಭಿಕ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ೧೮೮೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಹೆನ್ರಿ ಕೈಸನ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಕಾರ  ಹುಚ್ಚಿಮಲ್ಲಿ ಗುಡಿಯು ಐಹೊಳೆ ರಾಜಧಾನಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಆಗಿನ ಕಾಲದ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಪ್ರಮುಖ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಇದು ೬ ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ ಡೆಕ್ಕನ್ ಅನ್ನು ಆಳಿದ ಎರಡು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರಾಜವಂಶದಾಗಿತ್ತು. ಐಹೊಳೆಯಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿರುವ ಅನೇಕ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳು ಇವೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಹುಚ್ಚಿಮಲ್ಲಿಗುಡಿಯು ಒಂದಾಗಿದ್ದು, ಇದು ೬ ರಿಂದ ೧೨ ನೇ ಶತಮಾನಗಳವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ. ಇದು ಆರಂಭಿಕ ಮತ್ತು ತಡವಾದ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಅವಧಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ ಯುಗವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಕನರೀಸ್ ಶಾಸನವೊಂದು ೭೦೮ ರಲ್ಲಿ ವಿಜಯದಿತ್ಯರಿಂದ ದೇವಾಲಯದ ಅರ್ಚಕರಿಗೆ ತೈಲ ಅನುದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ

ಹುಚ್ಚಮಲ್ಲಿ ಗುಡಿ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಐಹೊಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಮುಖಮಾಡಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದ್ದು, ಅದರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ. ಇದು ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ದುರ್ಗಾ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯವು ದೊಡ್ಡ ಮುಖ್ಯ ಸಭಾಂಗಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶಿವನು ನಾಟ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ನಟರಾಜನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಸಂಪೂರ್ಣ ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿದೆ. ಹುಚ್ಚಮಲ್ಲಿ ಗುಡಿಯು ಶಿವ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮದೇವರ ಗುಡಿಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಗರ್ಭಗೃಹವು ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಪಥ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಶೈಲಿಯ ರೇಖಾನಗರ ಗೋಪುರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ಗೋಡೆಗಳು ಜಾಲರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಗುಡಿಯನ್ನು ಮುಖಮಂಟಪ, ಸಭಾಮಂಟಪ, ಅಂತರಾಳ, ಗರ್ಭಗೃಹ ಮತ್ತು ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಾಪಥ ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ ಸಂಯೋಜನೆಗಳಿಂದ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಮಂಟಪದ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಕುಂಭಗಳು ಎಂದರೆ ಅಮೃತ ಕಳಶಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯವು ಗಂಗಾ ಮತ್ತು ಯಮುನಾ ದೇವತೆಗಳ ಕೆತ್ತನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಬ್ರಹ್ಮ, ಗರುಡ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ವಿವಾಹಗಳಂತಹ ಸಾಮಾಜಿಕ ಘಟನೆಗಳಿಗೆ ಬಳಸುವ ಸಭಾ-ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಯಮ, ಇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಕುಬೇರ ಚಿತ್ರಗಳಿವೆ. ಜ್ಯಾಮಿತೀಯ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಜಲಚರಗಳು ಅಥವಾ ಉತ್ಸಾಹಭರಿತ ಎಲೆಗೊಂಚಲುಗಳಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವ ದಂಪತಿಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಆನೆಯ ಸೊಂಡಿಲುಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಗತಕ್ಕಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೆಂದರೆ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ ವಿಗ್ರಹ. ಅದು ನವಿಲಿನ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತು ವಿಹಾರ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನನ್ನು ಅವನ ಪರಿಚಾರಕರು ಮತ್ತು ಆಕಾಶದ ಗಂಧರ್ವರು ಹೂಮಾಲೆಯನ್ನು ಹಾಕಿ ಸ್ವಾಗತಿಸಿದಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಮಿಥುನ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಎಂದರೆ ಪ್ರೀತಿಯ ದಂಪತಿಯ ಎರಡು ಕೆತ್ತನೆಗಳು ಒಂದು ಬಲ ಮತ್ತೊಂದು ಎಡಭಾಗದ ಮುಖ್ಯದ್ವಾರದಲ್ಲಿದೆ. ಮಧ್ಯ ದ್ವಾರವನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದರೂ ಒಳಗಿನ ದ್ವಾರವು ಗರುಡನ ವಿಗ್ರಹದಿಂದ ಕೂಡಿದೆ ಇದರಿಂದಾಗಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಇದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರೆಂದು ಹೇಳಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟಕೋನಾಕೃತಿಯ ಲಿಂಗವನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಇತರ ಸ್ಥಳಗಳು

ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೧ ನೇ ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಹಿಂದಿನ ಮತ್ತೊಂದು ಸಣ್ಣ ಶಿಥಿಲವಾದ ದೇವಾಲಯವು ಈ ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ. ೧೧ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಲ್ಯಾಣ ಚಾಲುಕ್ಯ ಸ್ಮಾರಕ ಹಾಗೂ ಅದರ ಗರ್ಭಗೃಹವು 'ಫಂಸನ'(ಮೆಟ್ಟಿಲು) ಶಿಖರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಭಾರತೀಯ ಸರ್ಕಾರದ ಕಾನೂನುಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನವಾದ ನಂದಿವಿಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಅದರ ಮುಂದೆ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಪುಷ್ಕರಣಿಯನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಪುಷ್ಕರಣಿಯ ಮೇಲ್ಭಾಗದ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತದಂತಹ ಕಥೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಮೇಲ್ಚಾವಣಿಯ ದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ನಾಗ ಶಾಖ ಮತ್ತು ಪತ್ರ ಶಾಖ ಎಂಬ ಎರಡು ಶಾಖೆಗಳಿವೆ. ಇವೆಲ್ಲದರಿಂದಾಗಿ ಹುಚ್ಚಿಮಲ್ಲಿಗುಡಿ ದೇವಾಲಯವು ಒಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಐಹೊಳೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಶಂಸೆ ಹೊಂದಿದೆ.