ಸೀತಾಕಾಂತ್ ಮಹಾಪಾತ್ರ

ಸೀತಾಕಾಂತ ಮಹಾಪಾತ್ರ
ಜನನ	(೧೯೩೭-೦೯-೧೭)೧೭ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯೩೭ ಮಹಂಗ, ಒಡಿಶಾ
ವೃತ್ತಿ(ಗಳು)	ಕವಿ, ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶಕ,ಆಡಳಿತಗಾರ
ಹೆಸರಾಂತ ಕೆಲಸಗಳು	ಸಬ್ದರ್ ಅಕಾಶ್ (The Sky of Words) (1971) ಸಮುದ್ರ (1977)

ಸೀತಾಕಾಂತ್ ಮಹಾಪಾತ್ರ ಒರಿಯಾ ಭಾಷೆಯ ಅಂತೆಯೇ ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಯ ಲೇಖಕ,ವಿಮರ್ಶಕ .ಇವರು ಭಾರತ ಆಡಳಿತ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿದ್ದು ನಿವೃತ್ತರಾದ ಬಳಿಕ "ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬುಕ್ ಟ್ರಸ್ಟ್"ನ ಅದ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದವರು.ಇವರಿಗೆ ೧೯೭೪ರಲ್ಲಿ ಇವರ "ಸಬ್ದರ್ ಆಕಾಶ್"ಎಂಬ ಕೃತಿಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ದೊರೆತಿದೆ..೧೯೯೩ರಲ್ಲಿ ಇವರ ಒಟ್ಟು ಸಾಹಿತ್ಯ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ದೊರೆತರೆ, ೨೦೦೨ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ,ತದನಂತರ ೨೦೧೧ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮವಿಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ದೊರೆತಿದೆ.

ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ

ಮಹಾ ಮಹಾನದಿಯ ಚಿತ್ರೋಟಪಾಲಾ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಮಹಾಂಗ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ೧೯೩೭ ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಸೀತಕಾಂತ್ ಮಹಾಪಾತ್ರ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಭಗವದ್ಗೀತೆಯ ಒಡಿಯಾ ಆವೃತ್ತಿಯ ಅಧ್ಯಾಯವನ್ನು ಪಠಿಸುತ್ತಾ ಬೆಳೆದರು. ಕೊರುವಾ ಸರ್ಕಾರಿ ಪ್ರೌಡ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದ ನಂತರ, ಅವರು ಕಟಕ್‌ನ ರಾವೆನ್‌ಶಾ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಸೇರಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು (ನಂತರ ಉತ್ಕಲ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿತರಾಗಿದ್ದರು), ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಬಿ.ಎ.ಯನ್ನು ಹಿಸ್ಟರಿ ಆನರ್ಸ್ ೧೯೫೭ ರಲ್ಲಿ, ೧೯೫೯ ರಲ್ಲಿ ಅಲಹಾಬಾದ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ರಾಜಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿದ್ದರು. ಇಲ್ಲಿಯೇ ಅವರು ಅಂಗ್ಲ ಮತ್ತು ಒಡಿಯಾ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು, ಆದರೆ ನಂತರ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಕವನ ಬರೆಯಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಅವರ ಪಾಂಡಿತ್ಯಪೂರ್ಣ ಕೃತಿಗಳು ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿವೆ.

ವೃತ್ತಿ

ಭಾರತೀಯ ಆಡಳಿತ ಸೇವೆಗಳ (ಐಎಎಸ್) ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು ಅವರು ಉಟ್ಕಲ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಬೋಧನೆಗೆ ಕರೆದೊಯ್ದರು. ಅವರು ೧೯೬೧ ರಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯವ್ಯಾಪಿ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನ ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಓಡಿಯಾ ಆಗಿ ಐಎಎಸ್‌ಗೆ ಸೇರಿದರು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಮತ್ತು ಯುನೆಸ್ಕೋದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ವಿಶ್ವ ದಶಕ (೧೯೯೪–೧೯೯೬) ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಪ್ರಮುಖ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದರು. ಅವರು ಹಾರ್ವರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸೀನಿಯರ್ ಫೆಲೋ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಇತರ ಎಕ್ಸ್ ಆಫಿಸಿಯೊ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ; ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಪೊಯೆಟ್ಸ್‌ನ ಗೌರವ ಫೆಲೋ ಮತ್ತು ನವದೆಹಲಿಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪುಸ್ತಕ ಟ್ರಸ್ಟ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು. ಅವರು ಒರಿಸ್ಸಾ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ೧೯೭೧ ಮತ್ತು ೧೯೮೪ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ; ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ೧೯೭೪; ಸರಲಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ೧೯೮೫; ೧೯೯೩ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಸಾಹಿತ್ಯ ಗೌರವ ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ದೊರಕಿದೆ. ಓಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಅವರ ಮೊದಲ ಕವನ ಸಂಕಲನ, ದಿಪ್ತಿ ಒ ದ್ಯುತಿ ೧೯೬೩ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು, ಅವರ ಎರಡನೆಯ ಸಂಕಲನ, ಅಷ್ಟಪಾಡಿ ೧೯೬೭ ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಒಡಿಶಾ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದರು, ಆದರೆ ಅವರ ಮೂರನೆಯ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಕಲನ ಸಾರಾ ಆಕಾಶ್ (೧೯೭೧) ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಲೆಟರ್ಸ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ನೀಡಿದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ. ಅಂದಿನಿಂದ ಅವರು ಒಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ೩೫೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕವನಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಕುರಿತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೩೦ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಪೂರ್ವ ಭಾರತದ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರನ್ನು ಹೋಮಿ ಭಾಭಾ ಫೆಲೋಶಿಪ್ (೧೯೭೫-೧೯೭೭) ನಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು.

ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು

• Sitakant Mahapatra Biography and works at Library of Congress
• Sitakanta Mahapatra: In Conversation with Manu Dash
• Dr. Sitakant Mahapatra Archived 2010-02-20 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. Mumbai MTNL