ವಾಚಸ್ಪತಿ (ರಾಗ)
ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ | |
---|---|
ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು | |
ಸಂಗೀತ ರಚನೆಗಳು | |
ಸಂಗೀತೋಪಕರಣಗಳು | |
ಮಾಧುರ್ಯ: ಸರಸ್ವತಿ ವೀಣೆ • ವೇಣು • ಪಿಟೀಲು • ಚಿತ್ರ ವೀಣ • ನಾದಸ್ವರ • ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ತಾಳ: ಮೃದಂಗ • ಘಟಂ • ಮೋರ್ಸಿಂಗ್ • ಕಂಜೀರ • ತವಿಲ್ ಝೇಂಕಾರ: ತಂಬೂರ • ಶ್ರುತಿ ಪಟ್ಟಿಗೆ | |
ಸಂಗೀತಕಾರರು | |
ವಾಚಸ್ಪತಿ (ವಾಚಸ್ಪತಿ ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ ಮಾತಿನ ಭಗವಂತ ) ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ರಾಗವಾಗಿದೆ . ಇದು ೭೨ ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ೬೪ ನೇ ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗವಾಗಿದೆ. ಮುತ್ತುಸ್ವಾಮಿ ದೀಕ್ಷಿತರ ಪದ್ಧತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಇದನ್ನು ಭೂಶಾವತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. [೧] [೨] ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಇತರ ರಾಗಗಳಂತೆ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. [೧] [೩]
ರಚನೆ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷಣ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಇದು ೧೧ ನೇ ಚಕ್ರ ರುದ್ರದಲ್ಲಿ ೪ ನೇ ರಾಗವಾಗಿದೆ. ಜ್ಣಾಪಕದ ಹೆಸರು ರುದ್ರ-ಭೂ . ಸ ರಿ ಗು ಮಿ ಪ ಧಿ ನಿ ಎಂಬ ಸ್ಮೃತಿ ನುಡಿಗಟ್ಟು. [೨] ಅದರ ಆರೋಹಣ-ಅವರೋಹಣ ರಚನೆಯು (ಕೆಳಗಿನ ಸಂಕೇತಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯಮಗಳ ವಿವರಗಳಿಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ <i id="mwMA">ಸ್ವರಗಳನ್ನು</i> ನೋಡಿ):
- ಆರೋಹಣ : ಸ ರಿ₂ ಗ₃ಮ₂ ಪ ದ₂ನಿ₂ಸ
- ಅವರೋಹಣ : ಸ ನಿ₂ದ₂ ಪ ಮ₂ಗ₃ರಿ₂ಸ
ಈ ಸ್ವರಶ್ರೇಣಿ - ಚತುಶೃತಿ ರಿಷಭ, ಅಂತರ ಗಾಂಧಾರ,ಪ್ರತಿ ಮಧ್ಯಮ,ಚತುಶೃತಿ ದೈವತ,ಮತ್ತು ಕೈಶಿಕಿ ನಿಷಾಧ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಇದು <i id="mwQg">ಸಂಪೂರ್ಣ</i> ರಾಗಂ - ಎಲ್ಲಾ ಏಳು ಸ್ವರಗಳನ್ನು (ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು) ಹೊಂದಿರುವ ರಾಗ. ಇದರ ಪ್ರತಿ ಮಧ್ಯಮ ಹರಿಕಾಂಭೋಜಿಯ ಪ್ರತಿಮಧ್ಯಮಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ.
ಜನ್ಯ ರಾಗಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಅನೇಕ ಜನ್ಯ ರಾಗಗಳು(ಉತ್ಪನ್ನವಾದ ಮಾಪಕಗಳು) ಇದರೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಭೂಶಾವಲಿ ಮತ್ತು ಸರಸ್ವತಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ. ವಾಚಸ್ಪತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ಸ್ವರಶ್ರೇಣಿಗಳಿಗೆ ಜನ್ಯ ರಾಗಂಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ನೋಡಿ.
ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ವಾಚಸ್ಪತಿಯು ಕಲ್ಯಾಣಿಗೆ (ಇದು ೬೫ ನೇ ಮೇಳಕರ್ತ ) ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ನಿಷಾದದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಇನ್ನೂ, ಈ ರಾಗ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸಂಯೋಜಕರು ಈ ರಾಗವನ್ನು ತಲಾ ಒಂದು ಹಾಡನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಲು ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ.
ಈ ರಾಗದಲ್ಲಿನ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು
- ಸ್ವಾತಿ ತಿರುನಾಳ್ ರವರಿಂದ ಪಾಹಿ ಜಗ ಜನನೀ
- ತ್ಯಾಗರಾಜರ ಕಾಂತಜೂಡುಮಿ
- ಪಾಪನಾಶಂ ಶಿವನ್ ಅವರಿಂದ ಪರಾತ್ಪರಾ
- ಮುತ್ತಯ್ಯ ಭಾಗವತರಿಂದ ಸಹಸ್ರಕರ ಮಂದಿತೆ
- ಪಟ್ನಂ ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಅಯ್ಯರ್ ಅವರಿಂದ ಎನ್ನಾಡು ನಿ ಕೃಪಾ .
- ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ - ಕಲ್ಯಾಣಿ ವರದರಾಜನ್ ಅವರಿಂದ ಪಾದ ವರ್ಣಂ
- ಮೀಸು ಕೃಷ್ಣಯ್ಯರ್ ಅವರಿಂದ ಶ್ರೀ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಕಂದಮ್
- ಊತ್ತುಕ್ಕಾಡು ವೆಂಕಟ ಕವಿಯವರ ಎನ್ನತೈ ಸೊನ್ನಲುಮ್
- ಕೊಟ್ಟೇಶ್ವರ ಅಯ್ಯರ್ ಅವರಿಂದ ಇಹಪರ ಸುಖ ದಾಯಕ
- ಶುದ್ಧಾನಂದ ಭಾರತಿಯವರ ಅಂತರಂಗಮೆಲ್ಲಂ ಅರಿಯೋ
- ಡಾ ಎಂ ಬಾಲಮುರಳಿಕೃಷ್ಣ ಅವರಿಂದ ನುತಿಂತು ಸದಾಂಬುಜ
- ರಾಮಸ್ವಾಮಿ ಶಿವನ್ ಅವರಿಂದ ವೆರು ತುನೈ
- ನೀಲಾ ರಾಮಮೂರ್ತಿಯವರ ಅಡಡ ಮನಂ ಅದುಂ
- ನೀಲಾ ರಾಮಮೂರ್ತಿ ಅವರಿಂದ ಡಿವಿ ಜಗನ್ಮೋಹಿನಿ
- ತುಳಸೀವನಂನಿಂದ ಶ್ರೀಪತೇ ಜಯ
- ಡಿ.ಪಟ್ಟಮ್ಮಾಳ್ ಅವರಿಂದ ಪಚೈ ನಾಯಕಿ ಪಕ್ಷಂ ವೈತು ಎಂಧನ್
- ವಂದನಮು - ಟೈಗರ್ ವರದಾಚಾರಿಯರ್ ಅವರಿಂದ ಥಾನ ವರ್ಣಂ
ಚಲನಚಿತ್ರ ಹಾಡುಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಹಾಡು | ಚಲನಚಿತ್ರ | ಸಂಯೋಜಕ | ಗಾಯಕ |
---|---|---|---|
ನಿಕ್ಕಟ್ಟುಮಾ ಪೊಗಟ್ಟುಮಾ | ಪೆರಿಯ ವೀಟು ಪನ್ನಕ್ಕರನ್ | ಇಳಯರಾಜ | ಮನೋ, ಕೆ ಎಸ್ ಚಿತ್ರಾ |
ಜನ್ಯ ರಾಗಂ: ಸರಸ್ವತಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಹಾಡು | ಚಲನಚಿತ್ರ | ಸಂಯೋಜಕ | ಗಾಯಕ |
---|---|---|---|
ಆಹಾ ಇವರ ಯಾರದಿ | ಮೋಹಿನಿ | ಸಿಆರ್ ಸುಬ್ಬುರಾಮನ್ | ಪಿ. ಲೀಲಾ, ಕೆವಿ ಜಾನಕಿ |
ಶ್ರೀ ಸರಸ್ವತಿ ದೇವಿಮಠ
(ರಾಗಮಾಲಿಕಾ:ಸರಸ್ವತಿ,ಶ್ರೀರಂಜನಿ,ಲಲಿತ) |
ರಾಣಿ ಲಲಿತಾಂಗಿ | ಜಿ. ರಾಮನಾಥನ್ | ಪಿ. ಲೀಲಾ, ಡಿಬಿ ರಾಮಚಂದ್ರ |
ವೀಣಾ ವಾಣಿ | ಪೊನ್ಮೇಗಲೈ | ಇಳಯರಾಜ | ಕಲ್ಪನಾ, ವಿವಿ ಪ್ರಸನ್ನ |
ಮಲರ್ಗಲೆ (ಮಧ್ಯಂತರಗಳು ಮಾತ್ರ) | ಪ್ರೀತಿ ಹಕ್ಕಿಗಳು | ಎಆರ್ ರೆಹಮಾನ್ | ಕೆ ಎಸ್ ಚಿತ್ರಾ, ಹರಿಹರನ್ |
ಕಣವ ಇಲ್ಲೈ ಕಾತ್ರ(ಚರಣಂನಲ್ಲಿ) | ರಾಚಗನ್ | ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ | |
ಮೇಧು ಮೆಧುವಾಯಿ | ಜೈ | ಮಣಿ ಶರ್ಮಾ | ಎಸ್ಪಿ ಬಾಲಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಂ, ಕೆಎಸ್ ಚಿತ್ರಾ |
ಸಂಬಂಧಿತ ರಾಗಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಈ ವಿಭಾಗವು ಈ ರಾಗದ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಂಶವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಗ್ರಹ ಭೇದಂ ಬಳಸಿ ವಾಚಸ್ಪತಿಯ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದಾಗ, ಮೂರು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಅವುಗಳೆಂದರೆ, ಚಾರುಕೇಸಿ, ಗೌರಿಮನೋಹರಿ ಮತ್ತು ನಾಟಕಪ್ರಿಯ . ಗ್ರಹ ಭೇದವು ರಾಗದಲ್ಲಿ ಷಡ್ಜಮವನ್ನು ಮುಂದಿನ ಸ್ವರಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸುವಾಗ, ಸಂಬಂಧಿತ ಸ್ವರ ಆವರ್ತನಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ರೀತಿ ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳಿಗಾಗಿ ಮತ್ತು ವಿವರಣೆಗಾಗಿ ವಾಚಸ್ಪತಿಯ ಗ್ರಹ ಭೇದವನ್ನು ನೋಡಿ.
ವಾಚಸ್ಪತಿ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ ಸ್ಕೇಲ್ಗೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ.
ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ ೧.೦ ೧.೧ Raganidhi by P. Subba Rao, Pub. 1964, The Music Academy of Madras
- ↑ ೨.೦ ೨.೧ Ragas in Carnatic music by Dr. S. Bhagyalekshmy, Pub. 1990, CBH Publications
- ↑ Ravikiran, Chitravina N.; Ramanathan, Sharada (12 April 2002). "Carnatic music – a complete system". The Hindu. Retrieved 27 July 2020.